Lagasafn.  Ķslensk lög 12. aprķl 2024.  Śtgįfa 154b.  Prenta ķ tveimur dįlkum.


Konungsbréf (til stiftamtm. og amtm.) um fiskiśtveg į Ķslandi

1758 28. febrśar



1)
Allir formenn og hįsetar, sem hafa lįtiš sig leigja ešur festa til aš róa nokkrum fiskibįt um vertķšina, skulu įn forsómunar koma ķ žann įskilda vissa tķma į žann staš, hvar žeir ętla aš róa, og žaš allir ķ einu, undir žaš straff, aš bęta fyrir žann tķma, sem žeir koma eigi, nefnilega hver formašur fyrir viku 2 mörk, fyrir hįlfan mįnuš 4 mörk, og fyrir 3 vikur 1 rķkisdal; ķ sama mįta hver hįseti helming į móti žvķ, sem fyrir formanninn er skiliš.
2)
Žegar formašurinn hefir snśiš skipinu upp og fengiš allar žar til heyrandi tilfęringar, mį enginn af hįsetunum į nokkurn hįtt hindra hann frį žvķ aš sękja sjóinn, hve nęr sem tękifęri gefst til žess, heldur skal sérhver skyldur vera, žegar hann er af formanninum kallašur, aš lįta sig įn dvalar finna viš bįtinn og į honum róa, og varši 5 fiska ķ hvert sinn, aš nokkur er ķ landi, žegar honum er sagt til, og fleiri en 1/4 af bįtunum ķ žeirri veišistöšu róa žann dag į sjó.
3)
Ef nokkur hįseti er burtu eina klukkustund, eftir žaš honum hefir veriš sagt til, og hinir ašrir eru komnir til bįtsins, skal hann gjalda žrjį fiska ķ sekt fyrir žaš, nema hann geti sannaš lögleg forföll.
4)
Enginn hįseti mį į sjónum į nokkurn hįtt kśga formanninn til aš fara til lands, fyrr en hann skipar žaš sjįlfur, og varši 2 fiska fyrir hvert sinn, er nokkur lętur į sér heyra mögl um žaš, aš formašurinn sitji of lengi į sjónum, og kemur öšrum til hins sama.
5)
Hver sį hįseti, er sżnir sig hyskinn eša latan til aš fiska og lętur ekki aš formannsins įminningum og skipan, sem hann gerir honum ķ žvķ tilliti, skal gjalda 2 fiska ķ hvert sinn.
6)
Eins og formennirnir eru skyldir aš hafa gętur į, aš hįsetar žeirra verki afla sinn sem best žeim er mögulegt, svo ber žeim lķka, žį slķkir dagar til falla, aš ekkert tękifęri gefst til aš róa og sękja sjóinn, aš til halda žeim į mešan aš hlaša upp og endurbęta sķna fiskigarša į žeim stöšum, sem hverjum fyrir sig er į vķsaš; og finnist nokkur forsómunarsamur ķ žessu, og hafi žess vegna aš vertķšarlokum mišur verkašan fisk en ašrir, žį skal hann gjalda 2 mörk. Ķ sama mįta skal og formašurinn hafa vakandi auga į, aš hįsetar sķnir haldi sjóklęšum žeirra ķ góšu standi, svo aš enginn žurfi, ef žaš brestur, aš hindrast frį róšri og vera ónżtur til sjósóknarinnar.
7)
Formašurinn skal einnig halda sķnum hįsetum til aš verka žeirra žorskhöfuš og hrogn vel og hreinlega, og žaš, sem žeir žurfa eigi af hrognunum til matar hvaš eftir annaš, skulu žeir salta nišur til sölu ešur eigin nautnar.
8)
Enginn hįseti mį yfirgefa žann fiskibįt, į hvern hann er rįšinn, fyrr en formašurinn hefir upp sagt vertķšinni, nema hann hafi fengiš formannsins leyfi žar til, vegna mikilvęgra orsaka. En strjśki žar į móti nokkur burt įn formannsins vitundar og samžykkis, žį skal sį hinn sami takast af sżslumanni og bęta fyrir žaš fjįrlįtum eša straffi į lķkamanum, eftir mįlavöxtum.
9)
Sérhver formašur skal kostgęfilega sękja fiskiveišar, žegar vešurįtt og sjór leyfa žaš, og mį enginn af žeim vera ķ landi žann dag, sem einn fjórši partur af bįtum žeirrar veišistöšu, hvar hann ręr, eru į sjó, nema hann geti sannaš, aš hann hafi gilda orsök til žessa.
10)
Formašurinn skal einnig hafa vakandi auga į, aš fiskibįt hans sé altķš haldiš ķ góšu standi meš veišarfęrum og öšru tilheyrandi, sem og aš hann ķ hvert sinn verši settur svo hįtt upp frį sjónum og skoršašur, aš honum geti hvorki grandaš sjór eša stormur. Lķka skal hann halda sķnum hįsetum til aš gera bįtinn jafnašarlega hreinan.
11)
Hann skal og nįkvęmlega gęta žess, aš hver og einn fari varlega meš įrar og önnur bįtsins og fiskifangsins įhöld; og finnist nokkur hįseti, annašhvort af vangęslu ellegar meš vilja, aš brjóta įr ešur skemma önnur bįtnum tilheyrandi įhöld, žį skal formašurinn halda žeim sakaša til aš bęta strax skašann og gjalda žar aš auk sannsżnilega žokkabót.
   …
17)
Allar žęr bętur, sem ķ įminnstum tilfellum eiga śti aš lįtast, skal hlutašeigandi sżslumašur, ef žęr verša ekki góšmótlega afgreiddar, lįta hreppstjórana krefja og geyma ķ kassa einum, sem žar til er ger; aš hverju geršu žeim į svo aš skipta, aš sį er uppvķst gerši, fįi 1/4 af žeim, sżslumašur 1/4, og hinn helmingurinn falli til fįtękra atorkusamra fiskimanna, er missa bįta sķna, sem og ekkna og barna žeirra, sem farast viš fiskiveišar, žegar žau įlķtast aš vera naušstödd. Og lķkt sem sżslumašur skal įbyrgjast žetta, svo heldur hann og tilhlżšilegan reikning bęši yfir inngjald og śtgjald, og gerir į hverju įri skil fyrir žvķ.