Lagasafn.  Ķslensk lög 12. aprķl 2024.  Śtgįfa 154b.  Prenta ķ tveimur dįlkum.

Lög um višurkenningu og fullnustu erlendra įkvaršana um forsjį barna, afhendingu brottnuminna barna o.fl.

1995 nr. 160 27. desember

Ferill mįlsins į Alžingi.   Frumvarp til laga.

Tóku gildi 11. janśar 1996. Breytt meš: L. 76/2003 (tóku gildi 1. nóv. 2003). L. 162/2010 (tóku gildi 1. jan. 2011). L. 126/2011 (tóku gildi 30. sept. 2011). L. 117/2016 (tóku gildi 1. jan. 2018, nema 52., 53., 75., 76. og 79.–81. gr. sem tóku gildi 28. okt. 2016). L. 28/2021 (tóku gildi 1. jan. 2022 nema b-lišur 31. gr. sem tók gildi 30. aprķl 2021).

Ef ķ lögum žessum er getiš um rįšherra eša rįšuneyti įn žess aš mįlefnasviš sé tilgreint sérstaklega eša til žess vķsaš, er įtt viš dómsmįlarįšherra eša dómsmįlarįšuneyti sem fer meš lög žessi. Upplżsingar um mįlefnasviš rįšuneyta skv. forsetaśrskurši er aš finna hér.

I. kafli. Gildissviš.
1. gr.
Įkvęši 3.–10. gr., 13. gr., 14. gr., 1. mgr. 16. gr., 17. gr., 18. gr., 1. mgr. 19. gr., 21. gr., 22. gr. og 1. mgr. 23. gr. laga žessara gilda ķ samskiptum Ķslands viš rķki sem eru ašilar aš Evrópusamningi um višurkenningu og fullnustu įkvaršana varšandi forsjį barna og endurheimt forsjįr barna sem geršur var ķ Lśxemborg 20. maķ 1980 (Evrópusamningurinn). Įkvęšin eiga ekki viš gagnvart Danmörku, Finnlandi, Noregi eša Svķžjóš aš žvķ leyti sem sérstakar reglur gilda ķ samskiptum Ķslands viš žau rķki.
Įkvęši 3.–5. gr., 11.–13. gr., 15.–18. gr., 2. mgr. 19. gr. og 20.–23. gr. laganna gilda ķ samskiptum Ķslands viš rķki sem eru ašilar aš samningi um einkaréttarleg įhrif af brottnįmi barna til flutnings milli landa sem geršur var ķ Haag 25. október 1980 (Haagsamningurinn).
2. gr.
[Rįšherra]1) er heimilt aš įkveša aš lögum žessum verši beitt ķ samskiptum Ķslands viš rķki sem ekki er ašili aš Evrópusamningnum eša Haagsamningnum.
   1)L. 126/2011, 215. gr.
3. gr.
Lög žessi gilda um börn sem ekki hafa nįš 16 įra aldri.
4. gr.
Meš įkvöršunum er ķ lögum žessum įtt viš dóma, śrskurši og ašrar įkvaršanir dómstóls eša stjórnvalds, svo og dómsįttir og samninga sem hafa veriš stašfestir af stjórnvöldum.

II. kafli. Móttökustjórnvald.
5. gr.
[Rįšuneytiš]1) er móttökustjórnvald ķ mįlum samkvęmt Evrópusamningnum og Haagsamningnum. Sem móttökustjórnvald skal rįšuneytiš:
   1. taka viš erindum į grundvelli samninganna og framsenda žau hlutašeigandi yfirvöldum,
   2. eiga samvinnu viš móttökustjórnvöld ķ öšrum rķkjum sem eru ašilar aš samningunum og
   3. gegna aš öšru leyti žeim skyldum sem móttökustjórnvaldi ber aš gegna samkvęmt samningunum.
   1)L. 162/2010, 138. gr.

III. kafli. Višurkenning og fullnusta į grundvelli Evrópusamningsins.
6. gr.
Įkvöršun um forsjį, bśsetu eša umgengnisrétt viš barn sem tekin er ķ rķki sem er ašili aš Evrópusamningnum skal višurkennd hér į landi. Samkvęmt beišni er heimilt aš fullnęgja slķkri įkvöršun hér į landi ef heimilt er aš fullnęgja henni ķ žvķ rķki žar sem hśn var tekin (upphafsrķkinu).
Ef ekki var fyrir hendi įkvöršun skv. 1. mgr. sem unnt var aš fullnęgja ķ upphafsrķkinu į žeim tķma žegar fariš var meš barn til annars lands skal įkvöršun, sem tekin er ķ samningsrķki sķšar, lögš aš jöfnu viš įkvöršun skv. 1. mgr. ef ķ henni kemur fram aš brottflutningurinn hafi veriš ólögmętur.
7. gr.
Synja skal um višurkenningu eša fullnustu įkvöršunar ef:
   1. hśn er augljóslega ekki ķ samręmi viš grundvallarreglur ķslenskra laga um réttarstöšu fjölskyldna og barna,
   2. įkvöršunin er, vegna breyttra ašstęšna, augljóslega ekki lengur ķ samręmi viš žaš sem barninu er fyrir bestu,
   3. barniš var ķslenskur rķkisborgari, eša bśsett hér į landi, žegar mįl var höfšaš fyrir dómstóli ķ upphafsrķkinu eša stjórnvaldi žar barst beišni, įn žess aš barniš hafi haft hlišstęš tengsl viš žaš rķki eša žaš hafši bęši rķkisborgararétt ķ upphafsrķkinu og hér į landi og var bśsett hér į landi,
   4. barniš į rétt į aš rįša sjįlft bśsetu sinni samkvęmt lögum žess rķkis žar sem žaš er rķkisborgari eša bśsett eša
   5. įkvöršunin er ósamrżmanleg įkvöršun sem tekin hefur veriš hér į landi ķ mįli sem hafist hefur įšur en beišni um višurkenningu eša fullnustu var lögš fram, enda sé synjun talin barninu fyrir bestu. Įkvöršun, sem tekin hefur veriš ķ öšru rķki, hefur sama gildi og įkvöršun sem tekin hefur veriš hér į landi hvaš žetta snertir, enda sé unnt aš fullnęgja henni hér į landi.
8. gr.
Įkvöršun, sem tekin hefur veriš aš varnarašila fjarstöddum, er ašeins heimilt aš višurkenna eša fullnęgja ef:
   1. varnarašili hefur sjįlfur veriš kvaddur sannanlega fyrir hlutašeigandi dómstól eša stjórnvald svo tķmanlega aš hann hafi haft möguleika į aš gęta hagsmuna sinna eša ef žaš hefur ekki veriš unnt vegna žess aš varnarašili hélt dvalarstaš sķnum leyndum fyrir gagnašila sķnum og
   2. dómstóll eša stjórnvald, sem tók įkvöršun, var til žess bęrt į grundvelli bśsetu varnarašila, sķšasta sameiginlegs heimilisfangs foreldra barnsins, svo framarlega sem annaš žeirra er ennžį bśsett į žeim staš, eša bśsetu barnsins.
9. gr.
Fresta mį višurkenningu eša fullnustu įkvöršunar meš śrskurši ef:
   1. įkvöršuninni hefur veriš skotiš til ęšra dómstóls eša stjórnvalds ķ upphafsrķkinu samkvęmt almennum įfrżjunar- eša mįlskotsreglum,
   2. mįl um forsjį, bśsetu eša umgengni barnsins, sem hófst į undan mįlinu ķ upphafsrķkinu, er til mešferšar hér į landi eša
   3. annaš mįl til višurkenningar eša fullnustu į annarri įkvöršun um forsjį, bśsetu eša umgengni barnsins er til mešferšar.
10. gr.
Sżslumašur getur vegna fullnustu įkvöršunar um umgengnisrétt tekiš įkvöršun um inntak umgengnisréttarins og hversu honum verši beitt.
Įkvöršun sżslumanns sętir kęru til [rįšuneytisins]1) samkvęmt įkvęšum barnalaga. Um endurskošun annarra įkvaršana sżslumanns varšandi ašfarargeršina gilda almennar reglur laga um ašför.
   1)L. 162/2010, 138. gr.

IV. kafli. Afhending į grundvelli Haagsamningsins.
11. gr.
Barn, sem flutt er hingaš til lands meš ólögmętum hętti eša er haldiš hér į ólögmętan hįtt, skal, samkvęmt beišni, afhent žeim sem rétt hefur til žess ef barniš var bśsett ķ rķki, sem er ašili aš Haagsamningnum, rétt įšur en žaš var flutt į brott eša hald hófst.
Ólögmętt er aš flytja barn eša halda žvķ ef:
   1. sś hįttsemi brżtur ķ bįga viš rétt forsjįrašila eša annars ašila, įn tillits til hvort hann fer einn meš réttinn eša meš öšrum, til aš annast barniš samkvęmt lögum žess rķkis žar sem barniš var bśsett rétt įšur en žaš var flutt į brott eša hald hófst og
   2. hlutašeigandi ašili fór ķ raun meš žennan rétt, žegar barniš var flutt į brott eša hald hófst, eša hefši fariš meš hann ef hin ólögmęta hįttsemi hefši ekki įtt sér staš.
12. gr.
Heimilt er aš synja um afhendingu barns ef:
   1. meira en eitt įr er lišiš frį žvķ aš barniš var flutt į brott eša hald hófst žar til beišni um afhendingu er móttekin hjį hérašsdómi, enda hafi barniš ašlagast nżjum ašstęšum,
   2. alvarleg hętta er į aš afhending muni skaša barniš andlega eša lķkamlega eša koma žvķ į annan hįtt ķ óbęrilega stöšu,
   3. barniš er andvķgt afhendingu og hefur nįš žeim aldri og žroska aš rétt sé aš taka tillit til skošana žess, eša
   4. afhending er ekki ķ samręmi viš grundvallarreglur hér į landi um verndun mannréttinda.

V. kafli. Mįlsmešferš.
13. gr.
Aš öšru leyti en leišir af įkvęšum žessa kafla skal fariš meš beišni um fullnustu įkvöršunar samkvęmt Evrópusamningnum eša um afhendingu barns samkvęmt Haagsamningnum eftir lögum um ašför, en žó žannig aš beišni um ašfarargerš sęti alltaf ķ byrjun mešferš fyrir dómi samkvęmt įkvęšum 13. kafla žeirra laga.
Įkvęši [[4. mgr.]1) 38. gr. barnalaga um žinghöld og 45. gr.]2) sömu laga um framkvęmd forsjįrįkvaršana eiga viš um mįlsmešferš samkvęmt lögum žessum žegar įkvöršun samkvęmt Evrópusamningnum er fullnęgt eša afhending fer fram samkvęmt Haagsamningnum.
   1)L. 28/2021, 33. gr. 2)L. 76/2003, 82. gr.
14. gr.
Ķ beišni um fullnustu įkvöršunar samkvęmt Evrópusamningnum skal veita upplżsingar um lķklegan dvalarstaš barns hér į landi og gera tillögu um hvernig unnt verši aš afhenda barn.
Beišni skal fylgja stašfest eftirrit įkvöršunar og skilrķki fyrir žvķ aš skilyršum 8. gr. fyrir višurkenningu og fullnustu sé fullnęgt ef įkvöršun hefur veriš tekin aš varnarašila fjarstöddum. Enn fremur skal fylgja vottorš žess efnis aš įkvöršunin sé fullnustuhęf ķ upphafsrķkinu.
15. gr.
Ķ beišni um afhendingu barns samkvęmt Haagsamningnum skal veita upplżsingar um geršarbeišandann, barniš og žann sem fullyrt er aš hafi flutt barniš į brott eša haldi žvķ. Ķ beišninni skal koma fram fęšingardagur barns og lķklegur dvalarstašur žess hér į landi. Beišni skal vera rökstudd.
Beišni skulu fylgja žau gögn sem hśn er byggš į.
Hérašsdómari getur viš mešferš afhendingarmįls samkvęmt Haagsamningnum įkvešiš aš leggja skuli fram yfirlżsingu yfirvalds, ķ žvķ rķki žar sem barniš var bśsett rétt įšur en žaš var flutt brott eša hald hófst, um aš ólögmętt hafi veriš aš fara meš barniš eša halda žvķ. Žetta į žó ašeins viš sé hęgt aš afla slķkrar yfirlżsingar.
16. gr.
Mešferš mįla til fullnustu įkvöršunar samkvęmt Evrópusamningnum og til afhendingar samkvęmt Haagsamningnum skal hraša svo sem unnt er.
Hafi ekki veriš tekin įkvöršun um afhendingu samkvęmt Haagsamningnum innan sex vikna frį žvķ aš beišni barst frį hérašsdómi skal dómurinn samkvęmt beišni frį beišanda gera grein fyrir įstęšum žess.
17. gr.
Įšur en hérašsdómari tekur įkvöršun um fullnustu įkvöršunar samkvęmt Evrópusamningnum eša um afhendingu samkvęmt Haagsamningnum skal kanna afstöšu barns sem hefur nįš žeim aldri og žroska aš rétt sé aš taka tillit til skošana žess. Įkvęši [43. gr.]1) barnalaga eiga viš žegar afstaša barns er könnuš.
   1)L. 76/2003, 82. gr.
18. gr.
Viš mešferš mįls samkvęmt Evrópusamningnum eša Haagsamningnum getur hérašsdómari, samkvęmt beišni, įkvešiš, ef žörf krefur, aš barninu verši komiš fyrir hjį öšru foreldrinu eša į hlutlausum staš fyrir milligöngu og undir umsjón barnaverndaryfirvalda. Įkvöršunin, sem tekin skal meš śrskurši, gildir žar til mįl hefur veriš til lykta leitt. Ķ slķkum śrskurši er heimilt aš kveša į um umgengni foreldra viš barniš mešan į vistun stendur og setja įkvešin skilyrši fyrir umgengni.
Heimilt er aš kęra śrskurš skv. 1. mgr. til [Landsréttar].1)
   1)L. 117/2016, 48. gr.
19. gr.
Rķkissjóšur greišir kostnaš beišanda um fullnustu įkvöršunar samkvęmt Evrópusamningnum vegna mešferšar mįls hér į landi, annan en žann sem leišir af flutningi barns frį landinu.
Rķkissjóšur greišir kostnaš beišanda um afhendingu barns samkvęmt Haagsamningnum vegna mešferšar mįls hér į landi, aš svo miklu leyti sem hann fęst ekki greiddur hjį beišanda.

VI. kafli. Żmis įkvęši.
20. gr.
Žegar beišni er lögš fram um afhendingu barns samkvęmt Haagsamningnum skal ekki taka įkvöršun hér į landi um forsjį eša fóstur barnsins fyrr en endanleg įkvöršun hefur veriš tekin um beišni um afhendingu.
Nś upplżsir móttökustjórnvald viš mešferš forsjįr- eša fósturmįls hér į landi aš barniš dveljist hér meš ólögmętum hętti, sbr. 2. mgr. 11. gr., įn žess aš lögš sé fram beišni um afhendingu žess skv. 1. mgr. 11. gr. og skal žį ekki taka įkvöršun ķ forsjįr- eša fósturmįlinu fyrr en lišinn er hęfilegur frestur til aš leggja fram slķka beišni.
21. gr.
[Rįšuneytiš]1) getur aš kröfu forsjįrašila, sem fer einn meš forsjį barns, įkvešiš aš ólögmętt hafi veriš aš fara meš barn, sem bśsett er hér į landi, ķ annaš land eša aš ólögmętt sé aš halda žvķ ķ öšru landi.
Ķ mįli til slita į sameiginlegri forsjį getur dómstóll eša [rįšuneytiš],1) eftir žvķ hvar mįl er til mešferšar, aš kröfu forsjįrašila, kvešiš upp śrskurš um aš ólögmętt hafi veriš aš fara meš barn ķ annaš land eša aš ólögmętt sé aš halda žvķ ķ öšru landi.
Unnt er aš kveša upp śrskurš į grundvelli 1. og 2. mgr., enda žótt ekki hafi veriš unnt aš birta eša gera žeim sem krafa beinist gegn kunnugt um stefnu, eša kröfu, žar sem ekki er vitaš um dvalarstaš hans og ekki er unnt aš afla upplżsinga um hann.
Śrskuršur hérašsdóms samkvęmt žessari grein sętir kęru til [Landsréttar].2)
   1)L. 162/2010, 138. gr. 2)L. 117/2016, 48. gr.
22. gr.
[Rįšherra]1) er heimilt aš setja ķ reglugerš nįnari įkvęši um framkvęmd laga žessara.
   1)L. 162/2010, 138. gr.
23. gr.
Lög žessi öšlast žegar gildi.
Įkvęši Haagsamningsins eiga ašeins viš um ólögmętan brottflutning eša hald sem įtti sér staš eftir aš samningurinn tók gildi gagnvart rķki žar sem barniš var bśsett rétt įšur en brottflutningurinn eša haldiš įtti sér staš.