Lagasafn. Ķslensk lög 12. aprķl 2024. Śtgįfa 154b. Prenta ķ tveimur dįlkum.
Lögręšislög
1997 nr. 71 28. maķ
Ferill mįlsins į Alžingi. Frumvarp til laga.
Tóku gildi 1. janśar 1998. Breytt meš:
L. 88/2008 (tóku gildi 1. jan. 2009 nema brbįkv. VII sem tók gildi 21. jśnķ 2008).
L. 162/2010 (tóku gildi 1. jan. 2011).
L. 126/2011 (tóku gildi 30. sept. 2011).
L. 145/2013 (tóku gildi 1. febr. 2014 nema 2.–4. mgr. 24. gr. sem tóku gildi 1. jśnķ 2014).
L. 84/2015 (tóku gildi 1. jan. 2016).
L. 115/2015 (tóku gildi 16. des. 2015).
L. 117/2016 (tóku gildi 1. jan. 2018, nema 52., 53., 75., 76. og 79.–81. gr. sem tóku gildi 28. okt. 2016).
L. 107/2021 (tóku gildi 1. jan. 2022; komu til framkvęmda skv. fyrirmęlum ķ 43. gr.).
L. 40/2022 (tóku gildi 7. jślķ 2022 nema 4. og 5. gr. sem tóku gildi 1. sept. 2022).
Ef ķ lögum žessum er getiš um rįšherra eša rįšuneyti įn žess aš mįlefnasviš sé tilgreint sérstaklega eša til žess vķsaš, er įtt viš dómsmįlarįšherra eša dómsmįlarįšuneyti sem fer meš lög žessi. Upplżsingar um mįlefnasviš rįšuneyta skv. forsetaśrskurši er aš finna hér.
I. kafli. Lögręši.
Lögręši.
1. gr.
1. Lögrįša verša menn 18 įra. Lögrįša mašur er sjįlfrįša og fjįrrįša.
2. …1)
1)L. 40/2022, 11. gr.
Sjįlfręši.
2. gr.
Sjįlfrįša mašur ręšur einn öšru en fé sķnu, nema lög męli į annan veg.
Fjįrręši.
3. gr.
Fjįrrįša mašur ręšur einn fé sķnu, nema lög męli į annan veg.
II. kafli. Svipting lögręšis.
Skilyrši lögręšissviptingar o.fl.
4. gr.
[Standi brżn žörf til, enda hafi önnur og vęgari śrręši ķ formi ašstošar veriš fullreynd, er heimilt meš śrskurši dómara aš svipta mann tķmabundiš lögręši. Heimilt er aš svipta mann sjįlfręši einu sér, fjįrręši einu sér eša hvoru tveggja]:1)
a. Ef hann er ekki fęr um aš rįša persónulegum högum sķnum eša fé vegna andlegs vanžroska, ellisljóleika eša gešsjśkdóms eša vegna annars konar alvarlegs heilsubrests.
b. [Ef hann sökum ofdrykkju eša ofnotkunar įvana- og fķkniefna er ekki fęr um aš rįša persónulegum högum sķnum eša fé og einhver žeirra įstęšna sem tilgreindar eru ķ a- og c-liš eiga viš um viškomandi.]1)
c. Ef hann vegna lķkamlegs vanžroska, heilsubrests eša annarra vanheilinda į óhęgt meš aš rįša persónulegum högum sķnum eša fé og ęskir sjįlfur lögręšissviptingar af žeim sökum.
d. …1)
[e. Ef barnshafandi einstaklingur stofnar heilsu og/eša lķfi ófędds barns sķns ķ hęttu meš lķferni sķnu eša hįttsemi.]2)
1)L. 84/2015, 1. gr. 2)L. 107/2021, 44. gr.
Takmörkuš lögręšissvipting.
5. gr.
[1. Tķmabundin lögręšissvipting skal ekki įkvešin skemur en ķ sex mįnuši ķ senn. Tķmabundin lögręšissvipting fellur sjįlfkrafa nišur aš sviptingartķmanum loknum, nema įšur hafi veriš gerš krafa fyrir dómi um framlengingu hennar. Ef svo hagar til framlengist hin tķmabundna svipting žar til śrskuršur dómara liggur fyrir. [Žrįtt fyrir įkvęši 2. mįlsl. fellur tķmabundin svipting barnshafandi einstaklings skv. e-liš 4. gr. sjįlfkrafa nišur viš žungunarrof eša fęšingu.]1)]2)
2. Svipta mį mann fjįrręši varšandi tilteknar eignir hans hvort sem fjįrręšissvipting er tķmabundin eša ótķmabundin. Žessi heimild er bundin viš:
a. Fasteignir, loftför, skrįningarskyld skip og skrįningarskyld ökutęki.
b. Višskiptabréf.
c. Fjįrmuni į innlįnsreikningum hjį bönkum og sparisjóšum, svo og inneignir ķ veršbréfasjóšum.
3. Įkvęši laga žessara um sjįlfręšissviptingu og réttarįhrif hennar eiga einnig viš um tķmabundna sjįlfręšissviptingu skv. 1. mgr. Įkvęši laganna um fjįrręšissviptingu og réttarįhrif hennar eiga einnig viš um tķmabundna fjįrręšissviptingu skv. 1. mgr. og enn fremur um fjįrręšissviptingu skv. 2. mgr. aš žvķ er varšar žęr eignir sem sviptingin tekur til, nema annaš sé tekiš fram.
1)L. 107/2021, 44. gr. 2)L. 84/2015, 2. gr.
Lögręšissvipting til brįšabirgša.
6. gr.
1. Svipta mį mann lögręši til brįšabirgša ef skilyrši 4. gr. žykja vera fyrir hendi og brżn žörf er į lögręšissviptingu žegar ķ staš, enda hafi žį veriš borin fram krafa um lögręšissviptingu fyrir sama dómstóli samkvęmt öšrum įkvęšum žessa kafla.
2. Ķ mįlum til sviptingar lögręšis til brįšabirgša gilda įkvęši žessa kafla. Įkvęši 3. mgr. 10. gr. um skyldu dómara til aš gefa varnarašila kost į aš bera fram ósk um hver verši skipašur verjandi hans, įkvęši 4. mgr. sömu greinar og įkvęši 1., 2. og 4. mgr. 11. gr. gilda žó einungis aš žvķ leyti sem beiting žeirra kemur ekki ķ veg fyrir aš lögręšissviptingu verši viš komiš žegar ķ staš.
3. Įkvöršun um lögręšissviptingu til brįšabirgša skal tekin meš śrskurši sem skjóta mį til [Landsréttar],1) sbr. 16. gr. [Ašrir śrskuršir Landsréttar en męlt er fyrir um ķ 1. mgr. 167. gr. laga um mešferš einkamįla verša ekki kęršir til Hęstaréttar.]1)
4. Lögręšissvipting til brįšabirgša gildir žar til śrskuršur dómara ķ lögręšissviptingarmįli öšlast gildi, mįlinu lżkur į annan hįtt eša žar til śrskuršur um brįšabirgšasviptingu er felldur śr gildi meš nżjum śrskurši.
5. Įkvęši laga žessara um réttarįhrif lögręšissviptingar eiga einnig viš um lögręšissviptingu til brįšabirgša.
1)L. 117/2016, 49. gr.
Ašilar lögręšissviptingarmįls.
7. gr.
1. Varnarašili er sį sem krafist er aš verši sviptur lögręši sķnu.
2. Sóknarašili er sį sem ber fram kröfu um lögręšissviptingu manns. Sóknarašili lögręšissviptingarmįls getur veriš:
a. Maki varnarašila, ęttingjar hans ķ beinan legg og systkini.
b. Lögrįšamašur eša rįšsmašur varnarašila.
c. Sį sem nęstur er erfingi varnarašila aš lögum eša samkvęmt erfšaskrį sem ekki er afturtęk.
d. [Félagsžjónusta sveitarfélaga eša samsvarandi fulltrśi sveitarstjórnar į dvalarstaš varnarašila žegar tališ er réttmętt aš gera kröfuna vegna tilmęla ašila sjįlfs, vandamanna, lęknis hans eša vina, vegna vitneskju um hag ašila er fengist hefur į annan hįtt eša žegar gęsla almannahags gerir žess žörf.]1)
e. …1)
3. Enn fremur getur mašur sjįlfur óskaš eftir žvķ aš hann verši sviptur lögręši.
1)L. 84/2015, 3. gr.
Form og efni kröfu um lögręšissviptingu.
8. gr.
1. Krafa um lögręšissviptingu skal vera skrifleg. Žar skulu eftirfarandi atriši koma fram:
a. Nafn sóknarašila, kennitala hans og lögheimili.
b. Nafn varnarašila, kennitala hans og lögheimili, enn fremur dvalarstašur ef annar er en lögheimili.
c. Hvort krafist er sviptingar sjįlfręšis, fjįrręšis eša hvors tveggja.
d. Ef krafist er tķmabundinnar lögręšissviptingar skal tilgreina til hve langs tķma sviptingar er krafist.
e. Ef krafist er sviptingar fjįrręšis varšandi tilteknar eignir skal tilgreina nįkvęmlega til hvaša eigna krafa tekur.
f. Nöfn og heimilisföng maka varnarašila eša sambśšarmaka, lögrįša barna hans og foreldra og upplżsingar um hvort žessum ašilum sé kunnugt um kröfuna.
g. Nöfn heimilislęknis varnarašila og sérfręšinga žeirra er hann kann aš hafa leitaš til, ef um žį er vitaš, nema vottorš žessara ašila fylgi kröfu um lögręšissviptingu.
h. Įstęšur žęr er krafa um lögręšissviptingu byggist į.
i. Į hvaša lagagrunni ašild sóknarašila er byggš.
2. Kröfu skal, ef unnt er, fylgja lęknisvottorš eša önnur gögn sem hśn styšst viš.
Varnaržing.
9. gr.
Krafa um sviptingu lögręšis og nišurfellingu lögręšissviptingar skal borin upp viš hérašsdómara ķ žinghį žar sem varnarašili į lögheimili. Ef varnarašili hefur fastan dvalarstaš ķ annarri žinghį en žar sem lögheimili hans er skal žó bera fram kröfu ķ žeirri žinghį. Ef hvorki er kunnugt um lögheimili varnarašila né fastan dvalarstaš skal bera kröfu fram viš hérašsdóm Reykjavķkur.
Mįlsmešferš.
10. gr.
1. Mįl til sviptingar lögręšis sęta almennri mešferš einkamįla meš žeim frįvikum sem greinir ķ lögum žessum.
2. Dómari tekur kröfu um lögręšissviptingu fyrir svo fljótt sem unnt er.
3. Dómari skipar varnarašila verjanda samkvęmt įkvęšum laga um mešferš [sakamįla]1) eftir aš hafa gefiš honum kost į aš bera fram ósk um hver skipašur verši, nema slķkt sé augsżnilega tilgangslaust. Óskylt er žó aš skipa verjanda ef varnarašili hefur sjįlfur rįšiš sér lögmann til žess aš gęta réttar sķns. Dómari getur einnig skipaš sóknarašila talsmann, óski hann eftir žvķ.
4. Dómari skal eftir aš rannsókn mįls er lokiš gefa ašilum kost į aš flytja mįliš munnlega įšur en žaš er tekiš til śrskuršar.
5. Žinghöld ķ mįli til sviptingar lögręšis skulu fara fram fyrir luktum dyrum.
6. Dómara ber aš hraša mešferš mįls til sviptingar lögręšis svo sem kostur er.
7. Sóknarašili getur afturkallaš kröfu sķna į hvaša stigi mįls sem er.
1)L. 88/2008, 234. gr.
Rannsókn mįls.
11. gr.
1. Dómara ber aš tryggja aš mįl sé nęgjanlega upplżst įšur en hann kvešur upp śrskurš um sviptingu lögręšis.
[2. Dómari skal sjįlfur afla sönnunargagna, svo sem lęknisvottoršs ef slķkt vottorš hefur ekki fylgt kröfu um lögręšissviptingu, og annarra gagna sem hann telur žörf į. Ķ žvķ skyni aš leggja sjįlfstętt mat į hęfi varnarašila skal dómari kalla varnarašila fyrir dóm, kynna honum kröfuna og gefa honum kost į aš tjį sig um hana nema įstandi hans sé svo hįttaš samkvęmt vottorši lęknis aš žaš sé ekki mögulegt. Dómari kvešur sóknarašila og vitni fyrir dóm ef žess er žörf.]1)
3. Ef varnarašili sinnir ekki kvašningu dómara um aš koma fyrir dóm getur dómari leitaš lišsinnis lögreglu viš aš sękja hann. Lögreglu er skylt aš verša viš slķkum fyrirmęlum dómara.
4. Ef ekki er unnt aš kvešja varnarašila fyrir dóm skal dómari fara į žann staš žar sem varnarašili dvelst og kynna sér įstand hans af eigin raun. Ekki er žó žörf į žessu ef ótvķrętt mį telja af lęknisvottorši eša öšrum gögnum aš žaš sé žżšingarlaust fyrir śrslit mįlsins.
5. Ef dómari telur žess žörf getur hann įkvešiš aš varnarašila sé óheimilt aš vera višstaddur skżrslugjöf sóknarašila og vitnisburš vitna aš nokkru eša öllu leyti. Įšur en śrskuršur um lögręšissviptingu er upp kvešinn skal varnarašila žó įvallt kynnt hvaš fram hefur komiš viš skżrslugjöfina eša vitnisburšinn sem mįli skiptir, nema slķkt sé aušsjįanlega tilgangslaust eša strķši gegn žeim hagsmunum sem leiddu til įkvöršunar dómara samkvęmt žessari mįlsgrein.
6. Skylt er öllum žeim, sem vegna starfa sinna geta veitt upplżsingar um varnarašila sem dómari telur aš skipt geti mįli fyrir śrslit mįlsins, aš veita honum žęr og lįta honum ķ té žau gögn um varnarašila sem dómari krefst. Sama į viš um ašra žį sem vegna tengsla sinna viš varnarašila geta veitt sambęrilegar upplżsingar.
1)L. 84/2015, 4. gr.
Śrlausn mįls.
12. gr.
1. Svipting lögręšis skal ekki ganga lengra en dómari telur žörf į hverju sinni.
2. Įšur en lišnir eru žrķr sólarhringar frį žvķ aš mįl var tekiš til śrskuršar kvešur dómari upp śrskurš ķ žvķ.
Réttarįhrif śrskuršar um lögręšissviptingu.
13. gr.
1. Réttarįhrif śrskuršar um sjįlfręšissviptingu mišast viš uppkvašningu śrskuršar.
2. Réttarįhrif śrskuršar um fjįrręšissviptingu gagnvart hinum svipta sjįlfum og žeim sem vissu eša mįttu vita um sviptinguna mišast viš uppkvašningu śrskuršar.
3. Um réttarįhrif śrskuršar um fjįrręšissviptingu gagnvart grandlausum ašilum fer samkvęmt įkvęšum 2. og 3. mgr. 76. gr.
Birting śrskuršar, skrįning o.fl.
14. gr.
1. Eigi mį įn leyfis dómara birta almenningi į nokkurn hįtt annaš af žvķ sem fram hefur komiš ķ mįli til sviptingar lögręšis en śrskuršinn. Brot gegn įkvęši žessu varšar sektum.
2. Verjandi varnarašila skal kynna honum nišurstöšu śrskuršar dómara ķ lögręšissviptingarmįli svo fljótt sem viš veršur komiš. Žetta er žó ekki naušsynlegt ef žaš er bersżnilega žżšingarlaust vegna įstands varnarašila.
3. Dómari skal svo fljótt sem viš veršur komiš senda stašfest endurrit śrskuršar um sviptingu lögręšis meš įbyrgšarbréfi, eša į annan jafntryggan hįtt, til [yfirlögrįšanda].1) Jafnframt skal dómari senda stašfest endurrit śrskuršarins til yfirlögrįšanda ķ žvķ umdęmi žar sem hinn lögręšissvipti į lögheimili eša žar sem hann hefur fastan dvalarstaš, ef dvalarstašur er annar en žar sem hann į lögheimili, meš sama hętti įsamt žeim upplżsingum sem naušsynlegar eru til aš yfirlögrįšandi geti sinnt skyldum sķnum skv. 4. mgr. Ef hvorki er kunnugt um lögheimili né fastan dvalarstaš hins lögręšissvipta skal senda stašfest endurrit śrskuršarins til yfirlögrįšandans ķ Reykjavķk. Dómari skal enn fremur sjį til žess aš nišurstaša śrskuršar um fjįrręšissviptingu, sem ekki er bundin viš tilteknar eignir, verši birt ķ Lögbirtingablaši. Skal sś birting fara fram svo fljótt sem viš veršur komiš.
4. Yfirlögrįšandi skal žegar ķ staš, er honum hefur borist śrskuršur dómara um fjįrręšissviptingu, grķpa til eftirfarandi rįšstafana:
a. Ef hinn fjįrręšissvipti er skrįšur eigandi fasteignar, loftfars, skrįningarskylds skips eša skrįningarskylds ökutękis skal śrskuršinum žinglżst į viškomandi eign. Ekki skal greiša žinglżsingargjald vegna žessa.
b. Ef hinn fjįrręšissvipti er eigandi višskiptabréfs skal athugasemd um sviptingu fjįrręšis rituš į bréfiš. Žaš sama gildir um višskiptabréf sem lögrįšamašur kann aš kaupa sķšar fyrir skjólstęšing sinn.
c. Ef hinn fjįrręšissvipti rekur atvinnu sem geta ber eša getiš er į firmaskrį skal skrį žar athugasemd um śrskuršinn.
d. Ef hinn fjįrręšissvipti į fjįrmuni į innlįnsreikningum hjį bönkum eša sparisjóšum skal hlutašeigandi innlįnsstofnun tilkynnt um sviptingu fjįrręšis meš įbyrgšarbréfi eša į annan sannanlegan hįtt. Sama į viš um inneignir ķ veršbréfasjóšum. Ef hinn fjįrręšissvipti į hlut ķ félagi skal tilkynna um sviptinguna til stjórnar félagsins meš sama hętti.
5. Ef fjįrręšissvipting er einungis bundin viš tilgreindar eignir nęr skylda sś sem kvešiš er į um ķ 4. mgr. einungis til žeirra eigna.
[6. Žjóšskrį Ķslands heldur skrį um lögręšissvipta menn. Rįšherra er heimilt aš setja nįnari reglur2) um hvaš beri aš skrį, svo sem um tķmamörk sviptingar og ašgang aš upplżsingum śr skrįnni, sem og mišlun upplżsinga śr henni.]1)
2)L. 84/2015, 5. gr. 2)Rgl. 690/2016.
Nišurfelling lögręšissviptingar.
15. gr.
1. Nś telur sį sem įtt getur ašild aš lögręšissviptingarmįli skv. 7. gr. aš įstęšur sviptingar séu ekki lengur fyrir hendi, og getur hann žį boriš fram kröfu viš hérašsdómara um aš lögręšissvipting verši felld nišur meš śrskurši aš nokkru eša öllu leyti.
2. Komi krafa frį hinum lögręšissvipta sjįlfum er dómara óskylt aš taka hana til mešferšar nema sex mįnušir hiš skemmsta séu lišnir frį sviptingu. Sé um tķmabundna sviptingu aš ręša sem įkvešin var ķ tólf mįnuši eša skemur er dómara óskylt aš taka kröfu til mešferšar nema helmingur tķmans sé lišinn hiš skemmsta.
3. Krafa um nišurfellingu lögręšissviptingar skal vera skrifleg og rökstudd og studd gögnum um breyttar ašstęšur hins lögręšissvipta ef unnt er.
4. Um mešferš mįls til nišurfellingar lögręšissviptingar gilda įkvęši 8. gr., eftir žvķ sem viš į, 9. gr., 1.–6. mgr. 10. gr., 11. gr., 12. gr., 1. og 2. mgr. 14. gr., 1., 3. og 4. mgr. 16. gr. og 17. gr.
5. Ef śrskuršur dómara ķ mįli til nišurfellingar lögręšissviptingar breytir eša fellir śr gildi śrskurš um lögręšissviptingu fer um birtingu hans og skrįningu eftir sömu reglum og fram koma ķ 3.–6. mgr. 14. gr.
Mįlskot.
16. gr.
1. Śrskuršir samkvęmt lögum žessum sęta kęru til [Landsréttar].1) Um mįlskotiš fer samkvęmt almennum reglum um mešferš einkamįla meš žeim frįvikum sem greinir ķ lögum žessum. [Ašrir śrskuršir Landsréttar en męlt er fyrir um ķ 1. mgr. 167. gr. laga um mešferš einkamįla verša ekki kęršir til Hęstaréttar.]1)
2. Mįlskot frestar ekki réttarįhrifum śrskurša um lögręšissviptingu, nema dómari męli svo fyrir ķ śrskurši.
3. Hraša ber mešferš mįls fyrir [Landsrétti og]1) Hęstarétti svo sem kostur er.
4. Stašfest endurrit af dómi [Landsréttar og]1) Hęstaréttar skal senda [rįšuneytinu]2) og hérašsdómara mįlsins. Ef śrskurši er breytt ķ [Landsrétti eša]1) Hęstarétti skal hérašsdómari og ašrir žeir sem greindir eru ķ 3.–6. mgr. 14. gr. laga žessara gera žęr rįšstafanir sem žar er męlt fyrir um.
1)L. 117/2016, 50. gr. 2)L. 162/2010, 146. gr.
Mįlskostnašur.
17. gr.
1. Žóknun skipašs verjanda, skipašs talsmanns sóknarašila og annan mįlskostnaš, žar meš talinn kostnaš viš öflun lęknisvottorša og annarra sérfręšiskżrslna, skal greiša śr rķkissjóši.
2. Ef mįlskot til [Landsréttar eša]1) Hęstaréttar hefur veriš bersżnilega tilefnislaust mį gera kęranda aš endurgreiša rķkissjóši kęrumįlskostnašinn.
1)L. 117/2016, 51. gr.
III. kafli. Naušungarvistun.
Naušungarvistun.
18. gr.
Meš naušungarvistun ķ lögum žessum er bęši įtt viš žaš žegar sjįlfrįša mašur er fęršur naušugur ķ sjśkrahśs og haldiš žar og žegar manni, sem dvališ hefur ķ sjśkrahśsi af fśsum og frjįlsum vilja, er haldiš žar naušugum.
Skilyrši naušungarvistunar o.fl.
19. gr.
1. Sjįlfrįša mašur veršur ekki vistašur naušugur ķ sjśkrahśsi.
2. Žó getur lęknir įkvešiš aš sjįlfrįša mašur skuli fęršur og vistašur naušugur ķ sjśkrahśsi ef hann er haldinn alvarlegum gešsjśkdómi eša verulegar lķkur eru taldar į aš svo sé eša įstand hans er žannig aš jafna megi til alvarlegs gešsjśkdóms. Sama gildir ef mašur į viš alvarlega įfengisfķkn aš strķša eša ofnautn įvana- og fķkniefna. Įkvęši 18. gr. stjórnsżslulaga gilda ekki viš mešferš mįla samkvęmt žessari mįlsgrein. [Ef vakthafandi sjśkrahśslęknir įkvešur naušungarvistun manns samkvęmt žessari mįlsgrein skal bera įkvöršun hans undir yfirlękni, eša annan vakthafandi lękni sem starfar ķ umboši yfirlęknis, svo fljótt sem verša mį.]1) Frelsisskeršing samkvęmt žessari mįlsgrein mį ekki standa lengur en [72]1) klukkustundir nema til komi samžykki [sżslumanns]1) skv. 3. mgr. [Įšur en lęknir tekur įkvöršun um vistun ķ allt aš 72 klukkustundir skal liggja fyrir afstaša viškomandi einstaklings til naušungarvistunar, ef unnt er.]1)
3. Meš samžykki [sżslumanns]1) mį vista sjįlfrįša mann gegn vilja sķnum ķ sjśkrahśsi til mešferšar ķ allt aš 21 sólarhring frį dagsetningu samžykkis [sżslumanns]1) ef fyrir hendi eru įstęšur žęr sem greinir ķ 2. mgr. og naušungarvistun er óhjįkvęmileg aš mati lęknis.
[4. Įšur en mašur er fluttur naušugur į sjśkrahśs skv. 2. og 3. mgr. skal kalla til lękni sem fer į vettvang og metur ašstęšur. Žį er lögreglu skylt aš verša viš beišni lęknis um ašstoš viš aš flytja mann naušugan į sjśkrahśs og skal žį lęknir fylgja honum ef naušsyn žykir bera til.]1)
5. [Rįšherra er fer meš heilbrigšismįl]2) įkvešur meš reglugerš hvaša sjśkrahśs hafa heimild til aš taka viš mönnum sem vistašir eru skv. 2. og 3. mgr.
[6. Rįšherra er heimilt aš įkveša aš įkvaršanir sżslumanns skv. 2. og 3. mgr. séu į hendi eins sżslumanns.3)]1)
1)L. 84/2015, 6. gr. 2)L. 126/2011, 243. gr. 3)Rg. 1010/2015.
Hverjir beišst geta naušungarvistunar.
20. gr.
[Beišni um naušungarvistun manns ķ sjśkrahśsi skv. 3. mgr. 19. gr. og kröfu fyrir dómstóli skv. 29. gr. a getur félagsžjónusta sveitarfélaga, eša samsvarandi fulltrśi sveitarstjórnar į dvalarstaš varnarašila, lagt fram žegar tališ er réttmętt aš gera žį kröfu vegna tilmęla ašila sjįlfs, vandamanna hans, lęknis eša vina, eša vegna vitneskju um hag ašila er fengist hefur į annan hįtt.]1)
1)L. 84/2015, 7. gr.
Form, efni og fylgigögn meš beišni um naušungarvistun.
21. gr.
1. Beišni um naušungarvistun skv. 3. mgr. 19. gr. skal vera skrifleg og beint til [sżslumanns].1) Beišni skal aš jafnaši rituš į eyšublaš sem [sżslumašur]1) lętur ķ té.
2. Ķ beišni skulu eftirfarandi atriši koma fram:
a. Nafn beišanda, kennitala og lögheimili.
b. Nafn žess sem beišst er aš vistašur verši, kennitala og lögheimili, svo og dvalarstašur ef hann er annar en lögheimili.
c. …1)
d. Įstęšur fyrir beišni.
e. Upplżsingar um ķ hvaša sjśkrahśsi og eftir atvikum į hvaša deild vista į hlutašeigandi.
3. Meš beišni skal fylgja lęknisvottorš sem eigi mį vera eldra en žriggja daga žegar žaš berst [sżslumanni],1) nema alveg sérstaklega standi į. Ķ vottoršinu, sem aš jafnaši skal ritaš į eyšublaš sem [sżslumašur]1) lętur ķ té, skulu eftirfarandi atriši koma fram:
a. Nafn žess sem beišst er aš vistašur verši, kennitala og lögheimili. Auk žess dvalarstašur hans ef annar er en lögheimili.
b. Hvar og hvenęr skošun fer fram.
c. Lżsing lęknis į andlegu og lķkamlegu įstandi hlutašeigandi.
d. Sjśkdómsgreining lęknis, ef unnt er.
e. Afstaša žess, sem beišst er aš vistašur verši, til beišni um naušungarvistun hans, eftir žvķ sem viš veršur komiš.
f. Yfirlżsing lęknis um aš naušungarvistun sé aš hans mati óhjįkvęmileg.
g. Dagsetning vottoršs, undirskrift lęknis og [lęknanśmer].1)
4. Kostnašur af lęknisvottorši greišist śr rķkissjóši.
1)L. 84/2015, 8. gr.
[Mįlsmešferš hjį sżslumanni.]1)
1)L. 84/2015, 9. gr.
22. gr.
1. [Sżslumašur]1) skal žegar er [honum]1) berst beišni um naušungarvistun taka mįliš til afgreišslu. Skal [sżslumašur]1) afla žeirra gagna er [hann]1) telur naušsyn bera til ef eigi er tališ unnt aš afgreiša mįl į grundvelli beišni og mešfylgjandi lęknisvottoršs.
2. Įkvęši 13., 14. og 18. gr. stjórnsżslulaga gilda ekki viš mešferš mįla um naušungarvistun.
3. Žegar naušsynleg gögn og upplżsingar liggja fyrir skal [sżslumašur]1) įn tafar įkveša hvort naušungarvistun skuli heimiluš eša ekki.
1)L. 84/2015, 9. gr.
[Trśnašarlęknir sżslumanns.]1)
1)L. 84/2015, 10. gr.
23. gr.
1. Į vegum [sżslumanns]1) skal starfa trśnašarlęknir sem [sżslumašur]1) getur leitaš [įlits]1) hjį ef žörf krefur įšur en heimild er veitt til naušungarvistunar.
2. Trśnašarlęknir [sżslumanns]1) hefur jafnan heimild til aš kanna įstand manns sem dvelst ķ sjśkrahśsi gegn vilja sķnum og kynna sér sjśkraskrį hans.
[3. Rįšherra setur nįnari reglur um störf trśnašarlęknis.]1)
1)L. 84/2015, 10. gr.
[Įkvöršun sżslumanns.]1)
1)L. 84/2015, 11. gr.
24. gr.
Įkvöršun [sżslumanns]1) um hvort naušungarvistun skuli heimiluš eša ekki skal vera skrifleg og rökstudd og skal hśn tilkynnt žeim er beišni bar fram. Ef beišni er samžykkt skal įkvöršun jafnframt send yfirlękni į hlutašeigandi sjśkrahśsi žegar ķ staš meš tryggilegum hętti, įsamt ljósriti af lęknisvottorši žvķ er fylgdi beišni. [Sżslumašur skal einnig senda afrit af samžykki sķnu til žess sem naušungarvistašur er žar sem kemur fram aš viškomandi eigi rétt į aš njóta rįšgjafar og stušnings rįšgjafa vegna sjśkrahśsdvalarinnar og mešferšar žar, sbr. 27. gr., og enn fremur aš honum sé heimilt aš leita śrlausnar dómstóla um įkvöršun sżslumanns um vistun, sbr. 30. gr.]1)
1)L. 84/2015, 11. gr.
Kynning į réttarstöšu naušungarvistašs manns.
25. gr.
1. Vakthafandi sjśkrahśslęknir skal tilkynna naušungarvistušum manni įn tafar eftirtalin atriši, nema slķkt sé bersżnilega žżšingarlaust vegna įstands hans:
a. Um įstęšur naušungarvistunar.
b. Um rétt til aš njóta ašstošar og stušnings rįšgjafa skv. 27. gr.
c. Um įkvöršun [sżslumanns]1) skv. 3. mgr. 19. gr., ef žvķ er aš skipta.
d. Um rétt til aš bera įkvöršun um naušungarvistun eša žvingaša lyfjagjöf eša mešferš undir dómstóla skv. 30. gr.
2. Yfirlęknir hefur eftirlit meš og ber įbyrgš į aš įkvęšum 1. mgr. sé framfylgt.
3. [Rįšherra er fer meš heilbrigšismįl]2) getur sett nįnari reglur um kynningu į réttarstöšu naušungarvistašs manns samkvęmt žessari grein.
1)L. 84/2015, 12. gr. 2)L. 126/2011, 243. gr.
Skrįning ķ sjśkraskrį.
26. gr.
1. Vakthafandi sjśkrahśslęknir skal, eftir žvķ sem viš į, skrį eftirfarandi atriši ķ sjśkraskrį naušungarvistašs manns svo fljótt sem verša mį:
a. Hvenęr naušungarvistun hefst skv. 2. mgr. 19. gr.
b. Samžykki [sżslumanns]1) skv. 3. mgr. 19. gr.
c. Įkvaršanir um žvingaša lyfjagjöf og ašra žvingaša mešferš skv. 28. gr. og rökstušning fyrir naušsyn hennar.
d. Hvenęr vakthafandi sjśkrahśslęknir tilkynnti yfirlękni um įkvaršanir sķnar skv. 2. mgr. 19. gr. og 3. mgr. 28. gr.
e. Hvenęr naušungarvistušum manni var kynntur réttur hans til aš bera įkvöršun um naušungarvistun eša žvingaša lyfjagjöf eša mešferš undir dómstóla skv. 30. gr., réttur til aš rįšfęra sig viš rįšgjafa skv. 27. gr. og įkvöršun [sżslumanns]1) skv. 3. mgr. 19. gr. Ef slķk kynning fer ekki fram žegar ķ staš skulu įstęšur žess skrįšar ķ sjśkraskrį. [Einnig skal skrį hvenęr rįšgjafi skv. 27. gr. veitti rįšgjöf og stušning.]1)
f. Hvenęr stašfesting hafi borist frį dómstóli um aš fram sé komin krafa um aš hlutašeigandi skuli sviptur sjįlfręši sķnu, sbr. 2. mgr. 29. gr.
2. Yfirlęknir hefur eftirlit meš og ber įbyrgš į aš įkvęši 1. mgr. sé framfylgt.
3. [Rįšherra er fer meš heilbrigšismįl]2) getur sett nįnari reglur3) um skrįningar samkvęmt žessari grein.
1)L. 84/2015, 13. gr. 2)L. 126/2011, 243. gr. 2)Rg. 550/2015.
Rįšgjafi naušungarvistašs manns.
27. gr.
1. Naušungarvistašur mašur į rétt į aš njóta rįšgjafar og stušnings sérstaks rįšgjafa vegna sjśkrahśsdvalarinnar og mešferšar žar.
2. [Vakthafandi lęknir eša hjśkrunarfręšingur skal hafa samband viš rįšgjafa svo fljótt sem verša mį og tilkynna honum um naušungarvistunina.]1) Naušungarvistašur mašur į rétt į aš ręša viš rįšgjafann einslega um hvašeina sem naušungarvistunina varšar og hafa samband viš hann reglulega, nema įstandi hins naušungarvistaša sé žannig hįttaš aš žaš hafi enga žżšingu. Rįšgjafinn hefur heimild til aš kynna sér sjśkraskrį hins naušungarvistaša.
3. Rįšgjafa er skylt aš gęta žagmęlsku um atriši er hann fęr vitneskju um ķ starfi sķnu eša vegna starfs sķns og leynt skulu fara skv. 18. gr. laga um réttindi og skyldur starfsmanna rķkisins. Brot į žagnarskyldu varšar refsingu skv. XIV. kafla almennra hegningarlaga.
4. Žóknun rįšgjafa, sem sérstaklega skal rįšinn til žess aš veita naušungarvistušum mönnum ašstoš, skal greišast śr rķkissjóši.
5. [Rįšherra]2) setur nįnari reglur3) um rįšningu rįšgjafa samkvęmt žessari grein, réttindi hans og skyldur og žóknun honum til handa.
1)L. 84/2015, 14. gr. 2)L. 162/2010, 146. gr. 3)Rgl. 1240/2022.
Mešferš naušungarvistašs manns ķ sjśkrahśsi.
28. gr.
1. Mašur, sem naušungarvistašur er ķ sjśkrahśsi įn žess aš samžykki [sżslumanns]1) liggi fyrir, skal hvorki sęta žvingašri lyfjagjöf né annarri žvingašri mešferš nema skilyršum 3. mgr. žessarar greinar sé fullnęgt. Ķ slķkum tilvikum gildir įkvęši 3. mgr. einnig aš öšru leyti.
2. Mašur, sem naušungarvistašur er til mešferšar ķ sjśkrahśsi meš samžykki [sżslumanns],1) skal einungis sęta žvingašri lyfjagjöf samkvęmt įkvöršun yfirlęknis. Sama į viš um ašra žvingaša mešferš.
3. Vakthafandi lęknir getur žó tekiš įkvöršun um aš naušungarvistašur mašur skuli sęta žvingašri lyfjagjöf eša annarri žvingašri mešferš ef hann er sjįlfum sér eša öšrum hęttulegur eša ef lķfi hans eša heilsu er annars stefnt ķ voša. Įkvöršun um žvingaša lyfjagjöf eša ašra žvingaša mešferš ķ žessum tilvikum skal tilkynnt yfirlękni svo fljótt sem verša mį og skal hann taka įkvöršun um frekari mešferš.
4. [Rįšherra er fer meš heilbrigšismįl]2) getur sett nįnari reglur um žvingaša lyfjagjöf og ašra žvingaša mešferš samkvęmt žessari grein.
1)L. 84/2015, 15. gr. 2)L. 126/2011, 243. gr.
[Lok naušungarvistunar og rįšgjöf.]1)
1)L. 84/2015, 16. gr.
29. gr.
1. Naušungarvistun manns ķ sjśkrahśsi mį aldrei haldast lengur en yfirlęknir telur hennar žörf og eigi lengur en [72]1) klst., sbr. 2. mgr. 19. gr., nema samžykki [sżslumanns]1) komi til. Naušungarvistun, sem samžykkt hefur veriš af [sżslumanni],1) mį aldrei haldast lengur en yfirlęknir telur hennar žörf og eigi lengur en 21 sólarhring frį dagsetningu įkvöršunar [sżslumanns],1) sbr. 3. mgr. 19. gr. laga žessara.
[2. Įkvöršun sżslumanns skv. 1. mgr., sbr. 3. mgr. 19. gr., er endanleg į stjórnsżslustigi, en unnt er aš bera įkvöršun sżslumanns undir dómstóla, sbr. 30. gr.]1)
[3. Naušungarvistušum manni og ašstandendum hans skal standa til boša rįšgjöf og stušningur ķ kjölfar naušungarvistunar. Rįšherra er fer meš heilbrigšismįl kvešur į um framkvęmd žessa meš reglugerš, m.a. um žaš hver skuli veita slķka žjónustu.]1)
1)L. 84/2015, 16. gr.
[Framlenging naušungarvistunar.]1)
1)L. 84/2015, 17. gr.
[29. gr. a.
1. Heimilt er meš śrskurši dómara aš framlengja naušungarvistun manns ķ eitt skipti ķ allt aš 12 vikur aš lišnum 21 sólarhring frį dagsetningu įkvöršunar sżslumanns skv. 3. mgr. 19. gr. Slķk framlenging naušungarvistunar getur fališ ķ sér rżmkun sem er hįš mati lęknis, sbr. 3. mgr. Krafa um framlengingu naušungarvistunar samkvęmt žessu įkvęši skal vera skrifleg. Žar skulu eftirfarandi atriši koma fram:
a. Nafn sóknarašila, kennitala hans og lögheimili.
b. Nafn varnarašila, kennitala hans og lögheimili. Enn fremur dvalarstašur ef hann er annar en lögheimili.
c. Til hve langs tķma krafist er framlengingar.
d. Įstęšur žęr er framlenging naušungarvistunar samkvęmt žessu įkvęši byggist į.
2. Meš kröfu um framlengingu naušungarvistunar skv. 1. mgr. skal fylgja yfirlżsing lęknis žess efnis aš mešferšarašili og einstaklingur sem sętir naušungarvistun hafi reynt aš nį samkomulagi um įframhaldandi mešferš ef žörf krefši. Einnig skal fylgja lęknisvottorš eša önnur gögn sem krafa styšst viš, svo og yfirlżsing lęknis um aš framlenging naušungarvistunar meš rżmkun sé aš hans mati óhjįkvęmileg.
3. Yfirlęknir eša gešlęknir sem starfar ķ umboši hans getur veitt einstaklingi, sem sętir naušungarvistun skv. 1. mgr., leyfi į tķmabilinu, ķ eitt eša fleiri skipti, til aš yfirgefa sjśkrahśs til ašlögunar ķ nįnar tiltekinn tķma. Leyfiš skal skrįš ķ fyrirmęlum lęknis og lengd žess skal koma fram ķ dagįl lęknis.
4. Heimilt er aš framlengja naušungarvistun manns ef krafa hefur veriš gerš fyrir dómi um aš hann verši sviptur sjįlfręši. Žegar krafa hefur veriš gerš um aš mašur, sem vistašur er naušugur ķ sjśkrahśsi, verši sviptur sjįlfręši skal dómari įn tafar senda yfirlękni į sjśkrahśsi žar sem hinn vistaši dvelst stašfestingu į aš slķk krafa sé fram komin og hvenęr hśn hafi borist dóminum. Skal žetta gert meš sķmskeyti eša öšrum tryggilegum hętti.
5. Įkvęši 9.–14., 16.–18., 20., 25.–28. og 30.–32. gr. eiga viš eftir atvikum um framlengingu naušungarvistunar skv. 1. mgr.]1)
1)L. 84/2015, 17. gr.
Réttur sjįlfrįša manns til aš bera įkvöršun um naušungarvistun og žvingaša mešferš ķ sjśkrahśsi undir dómstóla.
30. gr.
1. Heimilt er žeim sem vistašur hefur veriš naušugur ķ sjśkrahśsi skv. 2. eša 3. mgr. 19. gr. aš bera įkvöršun um naušungarvistunina undir dómstóla.
2. Heimilt er žeim sem gert hefur veriš aš sęta žvingašri lyfjagjöf eša mešferš skv. 28. gr. aš bera žį įkvöršun undir dómstóla.
3. Krafa skv. 1. eša 2. mgr. skal vera skrifleg og beint til viškomandi dómstóls. Ķ kröfunni skal koma fram hvort óskaš er skipunar įkvešins talsmanns og ef svo er hver žaš eigi aš vera. Rįšgjafi skal ašstoša viš kröfugerš samkvęmt žessari grein ef žess er óskaš og sjį um aš dómstóli berist krafan žegar ķ staš.
Mįlsmešferš fyrir dómi.
31. gr.
1. Dómari skal taka kröfu skv. 30. gr. fyrir įn tafar. Dómari skipar žeim er kröfu ber fram talsmann samkvęmt įkvęšum laga um mešferš [sakamįla]1) um verjendur og skal gefa honum kost į aš bera fram ósk um hver skipašur verši hafi sś ósk ekki žegar komiš fram.
2. Ef krafist er nišurfellingar naušungarvistunar skv. 2. mgr. 19. gr. eša įkvöršunar um žvingaša lyfjagjöf eša mešferš skv. 28. gr. skal dómari tilkynna yfirlękni viškomandi deildar um kröfuna. Skal yfirlęknirinn žegar ķ staš lįta dómara ķ té athugasemdir sķnar žar sem gerš er grein fyrir įstęšum vistunar, žvingašrar lyfjagjafar eša mešferšar, eftir žvķ sem viš į.
3. Ef krafist er nišurfellingar naušungarvistunar, sem samžykkt hefur veriš af [sżslumanni],2) skal dómarinn kynna [sżslumanni]2) kröfuna, sem skal lįta dómaranum ķ té gögn žau sem vistunin er reist į, įsamt athugasemdum sķnum ef žvķ er aš skipta.
4. Aš öšru leyti fer um mįl žessi skv. II. kafla laganna, eftir žvķ sem viš į.
5. Svo fljótt sem viš veršur komiš kvešur dómari upp śrskurš um hvort įkvöršun um naušungarvistun eša žvingaša lyfjagjöf eša mešferš skuli standa eša hśn felld śr gildi.
6. Žegar óskaš er eftir samžykki [sżslumanns]2) til naušungarvistunar manns, sem dvelur naušugur ķ sjśkrahśsi samkvęmt įkvöršun lęknis, og sś įkvöršun hefur veriš borin undir dómstól, skal [sżslumašur]2) įn tafar tilkynna viškomandi dómstóli um kröfuna og um lyktir mįlsins er žaš hefur hlotiš afgreišslu [hjį sżslumanni].2) Mešferš mįls fyrir dómi frestar ekki mįlsmešferš [hjį sżslumanni].2)
1)L. 88/2008, 234. gr. 2)L. 84/2015, 18. gr.
Réttur naušungarvistašs manns til bóta.
32. gr.
1. Dęma skal bętur śr rķkissjóši vegna naušungarvistunar sjįlfrįša manns ef lögmęt skilyrši hefur brostiš til slķkrar ašgeršar, hśn hefur stašiš lengur en efni stóšu til eša aš henni stašiš į óžarflega hęttulegan, sęrandi eša móšgandi hįtt.
2. Bęta skal fjįrtjón og miska ef žvķ er aš skipta.
3. Aš öšru leyti gilda almennar reglur skašabótaréttar.
IV. kafli. Rįšsmenn.
Skilyrši skipunar rįšsmanns.
33. gr.
Fjįrrįša mašur, sem į óhęgt meš aš sjį um fjįrmįl sķn vegna veikinda eša fötlunar, getur óskaš eftir žvķ aš honum verši skipašur rįšsmašur, enda geri hann sér grein fyrir žżšingu žeirrar rįšstöfunar.
Form og efni umsóknar um skipun rįšsmanns.
34. gr.
1. Umsókn um skipun rįšsmanns skal aš jafnaši rituš į eyšublaš sem yfirlögrįšandi lętur ķ té.
2. Ķ umsókn skulu eftirfarandi atriši koma fram:
a. Nafn umsękjanda, kennitala, lögheimili, svo og dvalarstašur ef hann er annar en lögheimili.
b. Ef umsękjandi er ķ hjśskap eša sambśš skal nafns maka eša sambśšarmaka getiš, svo og afstöšu hans til umsóknarinnar.
c. Įstęšur žess aš skipunar rįšsmanns er óskaš.
d. Nįkvęm upptalning žeirra eigna sem rįšsmanni er ętlaš aš sjį um.
e. Ef óskaš er eftir žvķ aš tiltekinn mašur verši skipašur rįšsmašur skal žess getiš.
3. Umsókn skal fylgja lęknisvottorš žar sem grein er gerš fyrir heilsufari umsękjandans, svo og mati lęknis į žvķ hvort hann geri sér grein fyrir žżšingu rįšstöfunar skv. 33. gr.
Eignir sem afhentar verša rįšsmanni til umsjónar.
35. gr.
Heimilt er aš fela rįšsmanni umsjón eftirtalinna eigna samkvęmt įkvęšum žessa kafla:
a. Fasteigna, loftfara, skrįningarskyldra skipa og skrįningarskyldra ökutękja.
b. Višskiptabréfa.
c. Fjįrmuna į innlįnsreikningum hjį bönkum eša sparisjóšum, svo og inneigna ķ veršbréfasjóšum.
Stjórnsżsluumdęmi.
36. gr.
Umsókn skal bera upp viš yfirlögrįšanda ķ žvķ umdęmi žar sem umsękjandi į lögheimili eša žar sem hann dvelur.
Mįlsmešferš.
37. gr.
1. Yfirlögrįšandi skal taka umsókn til afgreišslu įn įstęšulausra tafa.
2. Yfirlögrįšandi skal veita umsękjanda naušsynlega ašstoš og leišbeina honum, žar į mešal um lagalega žżšingu skipunar rįšsmanns og um śtfyllingu umsóknar.
3. Yfirlögrįšandi skal sjį til žess aš mįl sé nęgjanlega upplżst įšur en įkvöršun veršur tekin ķ žvķ. Hann getur lagt fyrir ašila aš afla nįnar tilgreindra gagna eša aflaš žeirra sjįlfur. Hann skal m.a. kynna sér af eigin raun hvort umsękjandi uppfyllir skilyrši 33. gr.
4. Hafi umsękjandi ekki óskaš eftir žvķ aš tiltekinn mašur verši skipašur rįšsmašur skal rįšsmašur valinn ķ samrįši viš umsękjanda.
5. Ef umsękjandi er ķ hjśskap skal maka hans veitt fęri į aš tjį sig um mįliš, žar į mešal um val į rįšsmanni. Žaš sama gildir um sambśšarmaka.
6. Umsękjandi getur afturkallaš umsókn sķna į hvaša stigi mįlsmešferšar sem er. Eftir aš rįšsmašur hefur veriš skipašur fer um lausn hans frį störfum skv. 47. og 48. gr.
Hęfi rįšsmanna.
38. gr.
1. Um almennt og sérstakt hęfi rįšsmanna fer eftir 53. og 54. gr.
2. Enginn veršur skipašur rįšsmašur nema hann hafi veitt til žess samžykki sitt.
Įkvöršun um skipun rįšsmanns o.fl.
39. gr.
1. Aš uppfylltum skilyršum 33. gr. skipar yfirlögrįšandi umsękjanda rįšsmann. Heimilt er aš skipa hjónum sama rįšsmann. Žaš sama gildir um sambśšarmaka.
2. Rįšsmanni skal ekki falin umsjón annarra eigna en naušsynlegt er mišaš viš žarfir umsękjandans.
3. Žegar sérstaklega stendur į er heimilt aš skipa sama umsękjanda fleiri en einn rįšsmann, enda fari žeir ekki meš umsjón sömu eigna.
4. Įkvöršun um skipun rįšsmanns skal vera skrifleg og skulu eftirtalin atriši m.a. koma fram:
a. Nafn žess sem fęr sér skipašan rįšsmann, kennitala hans og lögheimili, svo og dvalarstašur ef annar er en lögheimili.
b. Nafn, kennitala og lögheimili žess sem skipašur er rįšsmašur.
c. Įstęšur skipunar rįšsmannsins.
d. Nįkvęm tilgreining į žeim eignum sem faldar eru rįšsmanni til umsjónar.
e. Žóknun rįšsmanns og greišslufyrirkomulag hennar.
5. Yfirlögrįšandi skal gefa śt skipunarbréf til rįšsmanns žar sem getiš skal m.a. žeirra atriša sem fram koma ķ a-, b- og d-lišum 4. mgr.
6. Skipun rįšsmanns er ótķmabundin.
Tilkynning um skipun rįšsmanns og skrįning rįšsmanna.
40. gr.
1. Yfirlögrįšandi skal senda rįšsmanni skipunarbréf hans žegar ķ staš meš įbyrgšarbréfi eša öšrum jafntryggum hętti. Enn fremur skal hann į sama hįtt senda skjólstęšingi rįšsmanns og [rįšuneytinu]1) stašfest endurrit skipunarbréfsins.
2. Eftir aš rįšsmašur hefur veriš skipašur skal yfirlögrįšandi žegar ķ staš grķpa til eftirfarandi rįšstafana:
a. Hafi rįšsmanni veriš falin umsjón fasteignar, loftfars, skrįningarskylds skips eša skrįningarskylds ökutękis skal skipun hans žinglżst į viškomandi eign. Ekki skal greiša žinglżsingargjald vegna žessa.
b. Hafi rįšsmanni veriš falin umsjón višskiptabréfs skal skipunarinnar getiš meš sérstakri įritun į bréfiš. Žaš sama gildir um višskiptabréf sem rįšsmašur kann aš kaupa sķšar fyrir skjólstęšing sinn.
c. Hafi rįšsmanni veriš falin umsjón fjįrmuna į innlįnsreikningum hjį bönkum eša sparisjóšum skal hlutašeigandi innlįnsstofnun tilkynnt um žaš meš įbyrgšarbréfi eša meš öšrum jafntryggum hętti. Sama į viš um inneignir ķ veršbréfasjóšum.
[3. Žjóšskrį Ķslands heldur skrį yfir rįšsmenn og skjólstęšinga žeirra. Rįšherra er heimilt aš setja nįnari reglur2) um ašgang aš upplżsingum śr skrįnni, sem og mišlun upplżsinga śr henni.]3)
1)L. 162/2010, 146. gr. 2)Rgl. 690/2016. 3)L. 84/2015, 19. gr.
Réttarįhrif skipunar rįšsmanns.
41. gr.
1. Žegar tilkynning er komin til manns um aš honum hafi veriš skipašur rįšsmašur glatar hann rétti til aš fara meš, rįšstafa og takast į heršar skuldbindingar vegna žeirra eigna sem rįšsmanni hafa veriš faldar til umsjónar. Žetta tekur žó ekki til heimildar hans til rįšstöfunar eigna meš erfšaskrį.
2. Réttarįhrif skipunar rįšsmanns gagnvart grandlausum ašilum eru hįš žvķ aš rįšstafanir žęr hafi fariš fram sem greindar eru ķ 2. mgr. 40. gr.
3. Löggerningar skjólstęšings rįšsmanns um eign, sem fara ķ bįga viš 1. mgr., binda hann ekki, nema löggerningur hafi annašhvort veriš stašfestur af rįšsmanni, og eftir atvikum yfirlögrįšanda, eša honum veriš fullnęgt svo skuldbindandi sé fyrir skjólstęšinginn.
4. Um löggerninga skjólstęšings rįšsmanns og mešferš rįšsmanns į fjįrmunum hans gilda, auk įkvęša žessa kafla, reglur 1. og 3. mgr. 67. gr., 1. mgr. 68. gr., 1., 2. og 4. mgr. 77. gr. og 78. gr.
Heimildir rįšsmanns.
42. gr.
1. Rįšsmašur fer meš sömu heimildir fyrir žeim eignum sem honum hefur veriš falin umsjón meš og skjólstęšingur hans hafši fyrir skipun hans, nema annaš leiši af lögum. Lögmęt rįšstöfun rįšsmanns į žessum eignum bindur skjólstęšing hans.
2. Rįšsmašur getur ekki bundiš skjólstęšing sinn viš įbyrgš eša tryggingu fyrir žrišja mann, nema meš skriflegu samžykki yfirlögrįšanda.
3. Rįšsmašur getur hvorki selt né vešsett fasteign, loftfar, skrįningarskylt skip eša skrįningarskylt ökutęki ķ eigu skjólstęšings sķns, nema meš skriflegu samžykki yfirlögrįšanda. Žaš sama gildir um śtleigu slķkra eigna til lengri tķma en žriggja įra, nema kvešiš sé į um rétt til uppsagnar meš hęfilegum fyrirvara.
Starfsskyldur rįšsmanns og skašabótaskylda.
43. gr.
1. Um starfsskyldur rįšsmanns og skašabótaskyldu gilda įkvęši 1.–3. mgr. 60. gr. og 61. gr.
2. [Rįšherra]1) getur sett nįnari reglur um störf og starfsskyldur rįšsmanna og eftirlit yfirlögrįšenda meš žeim.
1)L. 162/2010, 146. gr.
Žóknun rįšsmanns.
44. gr.
1. Viš skipun rįšsmanns įkvešur yfirlögrįšandi žóknun hans meš tilliti til ešlis og umfangs starfans.
2. Žóknun rįšsmanns skal greidd af skjólstęšingi hans.
3. Rįšsmašur og skjólstęšingur hans geta hvor um sig krafist endurskošunar į fjįrhęš žóknunar rįšsmannsins.
Skżrslugjöf rįšsmanns.
45. gr.
1. Rįšsmašur skal fyrir 1. mars įr hvert gefa yfirlögrįšanda skżrslu, į eyšublaši sem hann leggur til, um helstu įkvaršanir sem teknar hafa veriš į fyrra įri um fjįrhald og eignaumsżslu skjólstęšings sķns.
2. Ef fjįrhald, sem fališ hefur veriš rįšsmanni, er umfangsmikiš eša sérstakar įstęšur gefa tilefni til getur yfirlögrįšandi męlt svo fyrir aš fjįrhaldiš skuli endurskošaš af löggiltum endurskošanda. Kostnašur af endurskošuninni greišist af skjólstęšingi rįšsmanns.
3. Rįšsmašur skal gera yfirlögrįšanda grein fyrir rįšstöfunum sķnum hvenęr sem hann krefst žess.
4. Žegar rįšsmašur fęr lausn frį störfum skal hann gefa yfirlögrįšanda skżrslu, į eyšublaši sem hann leggur til, um fjįrhald og eignaumsżslu skjólstęšings sķns.
Breyting į störfum rįšsmanns.
46. gr.
1. Skjólstęšingur rįšsmanns getur óskaš žess viš yfirlögrįšanda aš breyting verši gerš į žvķ hvaša eignir eru faldar rįšsmanni til umsjónar.
2. Mešferš slķkra mįla fer eftir sömu reglum og gilda um skipun rįšsmanns eftir žvķ sem viš getur įtt.
Lausn rįšsmanns frį störfum.
47. gr.
1. Yfirlögrįšandi skal leysa rįšsmann frį störfum óski hann žess. Rįšsmašur skal žó jafnan gegna įfram starfa sķnum žar til skipašur hefur veriš nżr rįšsmašur, sé žess žörf.
2. Yfirlögrįšandi skal aš eigin frumkvęši veita rįšsmanni lausn frį störfum ef skilyrši 33. gr. eru ekki lengur fyrir hendi, sbr. žó 48. gr. Žaš sama į viš hafi rįšsmašur vanrękt starfa sinn eša gerst brotlegur ķ starfi eša uppfylli ekki lengur skilyrši 1. mgr. 54. gr.
3. Skjólstęšingur rįšsmanns getur hvenęr sem er óskaš žess aš rįšsmanni verši veitt lausn frį störfum og honum fengin umsjón eigna sinna į nż. Yfirlögrįšandi skal verša viš žeirri ósk nema įkvęši 48. gr. eigi viš.
4. Viš gjaldžrot rįšsmanns eša gjaldžrot eša andlįt skjólstęšings hans fellur sjįlfkrafa nišur skipun rįšsmanns. Verši skjólstęšingur rįšsmanns sviptur fjįrręši fellur skipun rįšsmanns nišur viš skipun lögrįšamanns.
Frestun į mešferš mįls o.fl.
48. gr.
1. Žegar mašur, sem fengiš hefur sér skipašan rįšsmann, óskar eftir breytingu eša nišurfellingu į žeirri skipan, og yfirlögrįšandi hefur įstęšu til aš ętla aš högum hans sé svo fariš sem segir ķ 4. gr. laganna, getur yfirlögrįšandi frestaš aš taka mįliš til mešferšar ķ sjö daga. Aš žeim tķma lišnum skal yfirlögrįšandi taka mįliš til mešferšar, nema įšur hafi veriš gerš krafa fyrir dómi um aš hlutašeigandi verši sviptur fjįrręši. Skal mįlinu žį frestaš žar til śrskuršur liggur fyrir.
2. Breytist heilsufar skjólstęšings rįšsmanns svo aš hann uppfyllir ekki lengur skilyrši 33. gr. skal rįšsmašur vekja athygli yfirlögrįšanda į žvķ. Skal žį yfirlögrįšandi taka įkvöršun um hvort rįšsmanni skuli žį žegar veitt lausn frį störfum eša hvort bešiš skuli śrskuršar ķ fjįrręšissviptingarmįli.
Tilkynning um lausn rįšsmanns frį störfum o.fl.
49. gr.
1. Hafi veriš tekin įkvöršun um breytingu į störfum rįšsmanns eša honum veitt lausn frį störfum skal rįšsmanni og skjólstęšingi hans tilkynnt um žaš meš įbyrgšarbréfi eša meš öšrum sannanlegum hętti. Hafi rįšsmanni veriš veitt lausn frį störfum skal [rįšuneytinu]1) tilkynnt um žaš meš sama hętti.
2. Hafi oršiš breyting į stöšu eša störfum rįšsmanns skv. 46.–48. gr. laganna skal yfirlögrįšandi sjį til žess svo fljótt sem viš veršur komiš aš žaš sé tilkynnt og skrįš meš žeim hętti sem segir ķ 2. mgr. 40. gr.
3. Réttarįhrif breytinga į stöšu eša störfum rįšsmanns gagnvart grandlausum ašilum eru hįš žvķ aš rįšstafanir žęr hafi fariš fram sem greindar eru ķ 2. mgr.
1)L. 162/2010, 146. gr.
Gjöld.
50. gr.
1. Fyrir skipun rįšsmanns og breytingar į störfum hans skal greiša 5.000 kr. er renni ķ rķkissjóš. Sama gjald skal greiša žegar rįšsmanni er veitt lausn frį störfum aš ósk skjólstęšings hans.
2. Gjöld skv. 1. mgr. skulu greidd af skjólstęšingi rįšsmanns.
V. kafli. Lögrįšamenn.
Lögrįšamenn žeirra sem ólögrįša eru fyrir ęsku sakir.
51. gr.
1. Foreldrar barns, sem ólögrįša er fyrir ęsku sakir, og žeir sem barni koma ķ foreldra staš rįša persónulegum högum žess. Nefnast žau lögrįš forsjį og fer um hana samkvęmt įkvęšum barnalaga og lögum um vernd barna og ungmenna.
2. Foreldrar barns, sem fara meš forsjį žess, eša ašrir žeir sem falin hefur veriš forsjį barns samkvęmt barnalögum fara meš fjįrhald žess.
3. Ef fjįrhaldsmenn barns eru tveir fara žeir sameiginlega meš fjįrhald žess. Annar fjįrhaldsmanna getur veitt hinum umboš til žess aš fara einn meš fjįrhaldiš. Umboš mį veita til tiltekins tķma eša takmarka viš sérstakt erindi. Umboš mį afturkalla hvenęr sem er.
4. Nś eru fjįrhaldsmenn barns tveir og getur annar žeirra žó tekiš viš fjįrmunum žeim sem fjįrhaldsmašur hefur lögum samkvęmt heimild til aš veita vištöku žannig aš fullt gildi hafi gagnvart žrišja manni, nema hinn fjįrhaldsmašurinn hafi tilkynnt žrišja manni aš slķkt sé óheimilt. Ef annar fjįrhaldsmanna barns er tķmabundiš hindrašur ķ aš gegna fjįrhaldinu eru naušsynlegar įkvaršanir hins um fjįrhaldiš gildar. Įgreining fjįrhaldsmanna barns um fjįrhaldiš mį bera undir yfirlögrįšanda.
5. Yfirlögrįšandi skal skipa žeim sem ófjįrrįša er fyrir ęsku sakir fjįrhaldsmann ef fjįrhaldsmanns skv. 2. mgr. nżtur eigi viš eša hann ęskir lausnar frį starfi af įstęšum sem yfirlögrįšandi metur gildar, svo og ef fjįrmįlum barns žykir ekki nęgilega borgiš ķ höndum hans.
6. Yfirlögrįšandi getur skipaš žeim sem ófjįrrįša er fyrir ęsku sakir sérstakan fjįrhaldsmann til žess aš reka tiltekiš erindi fyrir hann, ef žess gerist žörf. Skal žaš jafnan gert er fastur fjįrhaldsmašur hefur eigin hagsmuna aš gęta viš žann erindrekstur.
7. Yfirlögrįšandi skal gefa barni, sem nįš hefur tólf įra aldri, kost į aš tjį sig um mįl įšur en fjįrhaldsmašur skv. 5. mgr. eša sérstakur fjįrhaldsmašur skv. 6. mgr. er skipašur nema slķkt sé tališ barni til tjóns eša žżšingarlaust fyrir nišurstöšu mįls. Enn fremur er rétt aš gefa yngra barni kost į aš tjį sig um mįl ef žaš žykir hafa aldur og žroska til žess.
8. Nś hefur foreldri įkvešiš hver vera skuli aš žvķ lįtnu fjįrhaldsmašur barns er žaš hefur forsjį fyrir og skal žį skipa hann fjįrhaldsmann, nema annaš žyki hentara vegna hagsmuna barnsins eša męlt sé fyrir um fjįrhaldiš ķ lögum.
Lögrįšamenn lögręšissviptra manna o.fl.
52. gr.
1. Nś er mašur meš dómsśrskurši sviptur sjįlfręši eša fjįrręši, eša hvoru tveggja, og hverfa žį lögrįšin til yfirlögrįšanda ķ žvķ umdęmi sem hinn lögręšissvipti į lögheimili ķ. Ef hinn lögręšissvipti hefur fastan dvalarstaš ķ öšru umdęmi hverfa lögrįšin žó til yfirlögrįšanda ķ žvķ umdęmi. Ef hvorki er kunnugt um lögheimili né fastan dvalarstaš hins lögręšissvipta hverfa lögrįšin til yfirlögrįšandans ķ Reykjavķk.
2. Yfirlögrįšandi skal skipa hinum lögręšissvipta lögrįšamann svo fljótt sem verša mį eftir aš honum berst stašfest endurrit śrskuršar um lögręšissviptinguna.
3. Įkvęši laga žessara um lögrįšmenn eiga einnig viš um lögrįšmenn žeirra sem sętt hafa takmarkašri lögręšissviptingu skv. 5. gr., nema annaš sé tekiš fram.
Sérstakir lögrįšamenn.
53. gr.
Skipa mį ólögrįša manni sérstakan lögrįšamann til žess aš reka tiltekiš erindi fyrir hann er žess gerist žörf. Skal žaš jafnan gert er fastur lögrįšamašur hefur eigin hagsmuna aš gęta viš žann erindrekstur.
Hęfi lögrįšamanna.
54. gr.
1. Skipašur lögrįšamašur skal vera lögrįša og fjįr sķns rįšandi, rįšvandur og rįšdeildarsamur og aš öšru leyti vel til starfans fallinn. [Hann mį ekki hafa hlotiš refsidóm fyrir brot į įkvęšum XXII. kafla almennra hegningarlaga. Viš skipun lögrįšamanns skal liggja fyrir sakavottorš eša heimild yfirlögrįšanda til aš afla upplżsinga śr sakaskrį.]1)
2. Enginn veršur skipašur lögrįšamašur nema hann hafi veitt til žess samžykki sitt.
1)L. 84/2015, 20. gr.
Mįlsmešferš.
55. gr.
1. Yfirlögrįšandi skal gefa hinum lögręšissvipta kost į aš bera fram ósk um hver skipašur verši lögrįšamašur hans nema slķkt sé augsżnilega tilgangslaust.
2. Óski hinn lögręšissvipti eftir žvķ aš tiltekinn mašur verši skipašur lögrįšamašur hans skal skipa hann lögrįšamann, nema hagsmunir hins lögręšissvipta krefjist annars.
3. Ef hinn lögręšissvipti er ķ hjśskap skal maka hans veitt fęri į aš tjį sig um val į lögrįšamanni. Sama į viš um sambśšarmaka.
Įkvöršun um skipun lögrįšamanns.
56. gr.
1. Įkvöršun um skipun lögrįšamanns skal vera skrifleg og skulu eftirtalin atriši koma žar fram.
a. Nafn hins ólögrįša, kennitala hans og lögheimili, svo og dvalarstašur ef annar er en lögheimili.
b. Nafn, kennitala og lögheimili žess sem skipašur er lögrįšamašur.
c. Hvar og hvenęr viškomandi var sviptur lögręši, sjįlfręši eša fjįrręši og hvort um sé aš ręša tķmabundna sviptingu. Ef svipting er tķmabundin skal koma fram hvenęr hśn fellur śr gildi. Ef um fjįrręšissviptingu er aš ręša, sem einungis nęr til tiltekinna eigna, skulu žęr nįkvęmlega tilgreindar.
d. Žóknun lögrįšamanns og fyrirkomulag į greišslu hennar.
2. Yfirlögrįšandi skal, aš tekinni įkvöršun skv. 1. mgr., gefa śt skipunarbréf til lögrįšamanns žar sem getiš skal žeirra atriša sem fram koma ķ a-, b- og c-lišum 1. mgr.
3. Skipun lögrįšamanna er ótķmabundin, nema um tķmabundna sviptingu sé aš ręša.
Tilkynning um skipun lögrįšamanns og skrįning lögrįšamanna.
57. gr.
1. Yfirlögrįšandi skal senda lögrįšamanni skipunarbréf hans žegar ķ staš meš įbyrgšarbréfi eša öšrum jafntryggum hętti. Enn fremur skal hann į sama hįtt senda skjólstęšingi lögrįšamanns og [rįšuneytinu]1) stašfest endurrit skipunarbréfsins.
[2. Žjóšskrį Ķslands heldur skrį yfir skipaša lögrįšamenn. Rįšherra er heimilt aš setja nįnari reglur2) um ašgang aš upplżsingum śr skrįnni, sem og mišlun upplżsinga śr henni.]3)
1)L. 162/2010, 146. gr. 2)Rgl. 690/2016. 3)L. 84/2015, 21. gr.
Heimildir lögrįšamanns o.fl.
58. gr.
1. Lögrįšamašur sjįlfręšissvipts manns hefur heimild til aš taka naušsynlegar įkvaršanir um žį persónuhagi hins sjįlfręšissvipta sem hann er ófęr um aš taka sjįlfur. Lögmęt įkvöršun lögrįšamanns bindur sjįlfręšissviptan mann svo sem sjįlfrįša hefši hann gert.
2. Žrįtt fyrir įkvęši 1. mgr. getur lögrįšamašur sjįlfręšissvipts manns ekki įkvešiš aš hann skuli vistašur į stofnun gegn vilja sķnum nema lķfi eša heilsu hins svipta sé hętta bśin aš mati lęknis. Lögrįšamašur getur žį įkvešiš aš hinn sjįlfręšissvipti verši vistašur į stofnun sem rekin er samkvęmt lögum um heilbrigšisžjónustu eša lögum um mįlefni [fatlašs fólks].1) Lögrįšmašur skal tilkynna yfirlögrįšanda um įkvöršun sķna. Um flutning manns į stofnun samkvęmt žessari mįlsgrein og mešferš hans žar gilda įkvęši 4. mgr. 19. gr., 25., 26., 27. og 28. gr., eftir žvķ sem viš į.
3. Lögrįšamašur ófjįrrįša manns ręšur yfir fé hans, nema lög męli um į annan veg. Hafi mašur einungis veriš sviptur fjįrręši varšandi tilteknar eignir ręšur lögrįšamašur ašeins fyrir žeim eignum hans. Lögmęt rįšstöfun lögrįšamanns bindur ófjįrrįša mann svo sem fjįrrįša hefši hann gert.
1)L. 115/2015, 8. gr.
Réttur sjįlfręšissvipts manns til aš bera įkvöršun um vistun į stofnun undir dómstóla.
59. gr.
1. Heimilt er sjįlfręšissviptum manni aš bera įkvöršun lögrįšamanns sķns um vistun hans į stofnun, sbr. 2. mgr. 58. gr., undir dómstóla.
2. Dómari skal kalla lögrįšamann fyrir dóm, kynna honum kröfuna og gefa honum kost į aš tjį sig um hana.
3. Um mešferš mįla skv. 1. mgr. fyrir dómi gilda aš öšru leyti įkvęši 31. gr. laganna, eftir žvķ sem viš į.
Starfsskyldur lögrįšamanns.
60. gr.
1. Lögrįšamašur skal hafa samrįš viš hinn ólögrįša um framkvęmd starfa sķns, eftir žvķ sem viš veršur komiš, nema um minni hįttar įkvaršanir sé aš ręša.
2. Lögrįšamašur skal haga störfum sķnum ķ žįgu hins ólögrįša eins og best hentar hag hans hverju sinni.
3. Lögrįšamanni er skylt aš fara aš fyrirmęlum yfirlögrįšanda og [rįšuneytisins].1)
4. [Rįšherra]1) getur sett nįnari reglur um störf og starfsskyldur lögrįšamanna og eftirlit yfirlögrįšenda meš žeim.
1)L. 162/2010, 146. gr.
Skašabótaskylda lögrįšamanns.
61. gr.
Lögrįšamašur skal bęta ólögrįša manni tjón af lögrįšamannsstörfum sķnum ef hann veldur žvķ af įsetningi eša gįleysi.
Žóknun og śtlagšur kostnašur skipašs lögrįšamanns.
62. gr.
1. Skipašur lögrįšamašur skal įvallt eiga rétt į endurgreišslu į naušsynlegum śtlögšum kostnaši vegna starfans. Yfirlögrįšandi getur įkvešiš aš lögrįšamašur skuli fį sanngjarna žóknun fyrir störf sķn. Śtlagšan kostnaš og žóknun skal aš jafnaši greiša af eignum hins ólögrįša. Yfirlögrįšandi getur žó įkvešiš aš fé žetta skuli greitt śr rķkissjóši ef eignir hins ólögrįša eru litlar eša ašrar sérstakar įstęšur męla meš žvķ.
2. [Rįšherra]1) setur nįnari reglur2) um žóknun lögrįšamanna.
1)L. 162/2010, 146. gr. 2)Rgl. 965/2015.
Skżrslugjöf lögrįšamanns.
63. gr.
1. Lögrįšamašur manns, sem ófjįrrįša er fyrir ęsku sakir, skal fyrir 1. mars įr hvert gefa yfirlögrįšanda skżrslu, į eyšublaši sem hann leggur til, um helstu įkvaršanir sem teknar hafa veriš į fyrra įri um fjįrhald hins ófjįrrįša ef veršmęti eigna hans er [1.000.000]1) kr. eša žar yfir. [Fjįrhęšin mišast viš vķsitölu neysluveršs ķ janśar 2016 og breytist įrlega ķ samręmi viš breytingar į henni.]1) Ef žeim sem ófjįrrįša er fyrir ęsku sakir hefur veriš skipašur fjįrhaldsmašur fer žó um skżrslugjöf skv. 3. mgr.
2. Lögrįšamašur fjįrręšissvipts manns skal, žegar eftir aš hann hefur veriš skipašur, taka saman skżrslu um eignir og skuldir hins svipta og senda hana yfirlögrįšanda. Žetta į žó ekki viš ef mašur hefur einungis veriš sviptur fjįrręši sķnu varšandi tilteknar eignir.
3. Lögrįšamašur fjįrręšissvipts manns skal fyrir [1. aprķl]1) įr hvert gefa yfirlögrįšanda skżrslu, į eyšublaši sem hann leggur til, um helstu įkvaršanir sem teknar hafa veriš į fyrra įri um fjįrhald og eignaumsżslu hins fjįrręšissvipta.
4. Nś įskotnast ófjįrrįša manni veršmęti ķ gjöf, vinning ķ happdrętti eša į annan hįtt, sem nemur [1.000.000]1) kr. eša meira, og skal žį lögrįšamašur žegar tilkynna yfirlögrįšanda um žaš. [Fjįrhęšin breytist įrlega į sama hįtt og greinir ķ 1. mgr.]1) Žetta į žó ekki viš um fjįrręšissviptan mann ef hann hefur ašeins veriš sviptur fjįrręši sķnu varšandi tilteknar eignir.
5. Ef fjįrhald lögrįšamanns er umfangsmikiš eša sérstakar įstęšur gefa tilefni til getur yfirlögrįšandi męlt svo fyrir viš lögrįšamann aš fjįrhaldiš skuli endurskošaš af löggiltum endurskošanda. Ef sérstaklega stendur į getur yfirlögrįšandi įkvešiš aš kostnašur af slķkri endurskošun skuli greiddur śr rķkissjóši.
6. Lögrįšamašur skal gera yfirlögrįšanda grein fyrir rįšstöfunum sķnum varšandi fjįrhaldiš hvenęr sem hann krefst žess.
7. Žegar skipašur lögrįšamašur fęr lausn frį störfum skal hann gefa yfirlögrįšanda skżrslu, į eyšublaši sem hann leggur til, um fjįrhald og eignaumsżslu skjólstęšings sķns.
[8. Lögrįšamašur manns sem hefur veriš sviptur sjįlfręši ķ tvö įr skal aš lišnum 12 mįnušum frį sviptingu sjįlfręšis gefa yfirlögrįšanda skżrslu, į eyšublaši sem hann leggur til, um hinn sjįlfręšissvipta. Ef viškomandi hefur veriš sviptur sjįlfręši lengur en tvö įr skal lögrįšamašur gefa skżrslu į 12 mįnaša fresti.]1)
[9.]1) [Rįšherra]2) [setur]1) nįnari reglur um skżrslugjöf samkvęmt žessari grein.
1)L. 84/2015, 22. gr. 2)L. 162/2010, 146. gr.
Lausn skipašs lögrįšamanns frį störfum.
64. gr.
1. Yfirlögrįšandi skal leysa skipašan lögrįšamann frį störfum óski hann žess. Lögrįšamašur skal žó jafnan gegna įfram starfi sķnu žar til skipašur hefur veriš nżr lögrįšamašur.
2. Yfirlögrįšandi skal aš eigin frumkvęši veita skipušum lögrįšamanni lausn frį störfum hafi hann vanrękt starfa sinn eša gerst brotlegur ķ starfi eša uppfylli ekki lengur skilyrši laga um almennt hęfi sem lögrįšamašur.
3. Viš andlįt skjólstęšings skipašs lögrįšamanns fellur sjįlfkrafa nišur skipun lögrįšamanns.
Tilkynning um lausn lögrįšamanns frį störfum og skrįning.
65. gr.
Um tilkynningu um lausn lögrįšamanns frį störfum og skrįningu um lausn hans fer skv. 57. gr.
VI. kafli. Mešferš į fjįrmunum ófjįrrįša manna.
Gildissviš.
66. gr.
Įkvęši žessa kafla eiga viš um mešferš į fjįrmunum žeirra sem ófjįrrįša eru fyrir ęsku sakir og žeirra sem sviptir hafa veriš fjįrręši, nema annaš sé tekiš fram ķ lögum žessum.
Varšveisla og įvöxtun eigna ófjįrrįša manns.
67. gr.
1. Eignir ófjįrrįša manns skulu varšveittar tryggilega og žęr įvaxtašar eins og best er į hverjum tķma.
2. Eignir ófjįrrįša manns, sem eru aš veršmęti yfir 500.000 kr., skulu varšveittar og įvaxtašar aš höfšu samrįši lögrįšamanns viš yfirlögrįšanda.
3. Lögrįšamašur skal įvallt halda peningum og višskiptabréfum ófjįrrįša manns ašgreindum frį eigin fjįrmunum.
4. Yfirlögrįšandi getur, ef hann telur įstęšu til, tekiš ķ sķnar vörslur fjįrmuni ķ eigu hins ófjįrrįša. Lögrįšamašur hefur ekki rįšstöfunarrétt į žvķ fé hins ófjįrrįša sem yfirlögrįšandi hefur tekiš ķ sķnar vörslur.
5. Samžykki yfirlögrįšanda žarf til žess aš gengiš sé į eignir ófjįrrįša manns til greišslu kostnašar af framfęrslu hans, nįmi eša öšru. Žegar um er aš ręša fjįrręšissviptingu varšandi tilteknar eignir į žetta žó ašeins viš um žęr eignir sem sviptingin tekur til.
6. [Rįšherra]1) er heimilt aš setja nįnari reglur um varšveislu og įvöxtun fjįrmuna ófjįrrįša manna.
1)L. 162/2010, 146. gr.
Tekjur og aršur af eignum o.fl.
68. gr.
1. Lögrįšamašur skal sjį til žess aš tekjur og aršur af eignum ófjįrrįša manns nżtist ķ žįgu hins ófjįrrįša.
2. Lögrįšamašur getur, ef hann telur įstęšu til og slķka rįšstöfun ķ samręmi viš hagsmuni hins ófjįrrįša, afhent honum hęfilegt fé til eigin nota af tekjum hans eša arši. Lögrįšamašur getur į sama hįtt meš leyfi yfirlögrįšanda, sbr. 5. mgr. 67. gr., afhent hinum ófjįrrįša fjįrmuni af höfušstól hans til eigin nota ef tekjur hans hrökkva ekki til.
Kaup og sala į eignum o.fl.
69. gr.
1. Samžykki yfirlögrįšanda žarf til žess aš binda ófjįrrįša mann viš kaup eša sölu fasteignar, loftfars, skrįningarskylds skips eša skrįningarskylds ökutękis, svo og atvinnufyrirtękis hans. Sama gildir ef ófjįrrįša manni eru afhentar slķkar eignir įn žess aš endurgjald komi fyrir. Eignir samkvęmt žessari mįlsgrein skulu eigi lįtnar af hendi, nema hinum ófjįrrįša sé aušsjįanlega hagur aš žvķ.
2. Samžykki yfirlögrįšanda žarf til žess aš leigusamningur um fasteign ófjįrrįša manns sé gildur ef leigusamningur er til lengri tķma en žriggja įra, nema kvešiš sé į um rétt til uppsagnar meš hęfilegum fyrirvara.
3. Samžykki yfirlögrįšanda žarf einnig til allra rįšstafana varšandi fjįrhald ófjįrrįša manns sem eru mikils hįttar eša óvenjulegar, mišaš viš efni hins ófjįrrįša, svo sem kaup eša sölu į lausafé, ef um tiltölulega mikiš veršmęti er aš tefla, og til rįšningar forstjóra fyrir atvinnufyrirtęki ófjįrrįša manns.
4. [Rįšherra]1) getur sett nįnari reglur um form og efni beišna lögrįšamanna um samžykki yfirlögrįšenda samkvęmt žessari grein og um žau gögn sem beišni skulu fylgja.
1)L. 162/2010, 146. gr.
Vešsetningar og önnur eignarhöft.
70. gr.
1. Samžykki yfirlögrįšanda žarf til lagningar vešbanda eša annarra eignarhafta į fasteign, loftfar, skrįningarskylt skip, skrįningarskylt ökutęki eša atvinnufyrirtęki ķ eigu ófjįrrįša manns. Sama gildir um lagningu vešbanda eša annarra eignarhafta į višskiptabréf og bankainnstęšur og lausafé, ef um tiltölulega mikiš veršmęti er aš ręša. Samžykki yfirlögrįšanda skal žvķ ašeins veitt aš hinum ófjįrrįša sé hagur aš rįšstöfuninni.
2. Yfirlögrįšanda er einungis heimilt aš veita samžykki til rįšstafana skv. 1. mgr. til tryggingar skuldum hins ófjįrrįša. Ef sérstaklega stendur į getur yfirlögrįšandi žó samžykkt vešsetningu til tryggingar skuldum lögrįšamanns.
3. [Rįšherra]1) getur sett nįnari reglur um form og efni beišna lögrįšamanna um samžykki yfirlögrįšenda samkvęmt žessari grein og um žau gögn sem beišni skulu fylgja.
1)L. 162/2010, 146. gr.
Įbyrgš fyrir žrišja mann.
71. gr.
1. Óheimilt er aš binda ófjįrrįša mann viš įbyrgš eša tryggingu fyrir žrišja mann.
2. Yfirlögrįšandi getur žó veitt undanžįgu frį 1. mgr. žegar sérstaklega stendur į vegna hagsmuna hins ófjįrrįša.
Lįn fjįrmuna.
72. gr.
1. Óheimilt er aš lįna fé ófjįrrįša manna nema meš samžykki yfirlögrįšanda. Lįn skal ašeins veita gegn tryggu veši ķ fasteign. Lįnsfjįrhęšin mį ekki fara fram śr 2/3 hlutum af fasteignamati eignarinnar. Yfirlögrįšandi veitir žvķ ašeins samžykki sitt aš hinum ófjįrrįša sé hagur aš rįšstöfuninni.
2. Ķ vešskuldabréfum fyrir lįni af fé ófjįrrįša manna skal taka fram aš lįniš sé allt žegar afturkręft ef vanskil verša į greišslu vaxta eša afborgana og mį žį krefjast naušungarsölu vešsins įn undangengins dóms, sįttar eša ašfarar.
3. Ef mašur hefur einungis veriš sviptur fjįrręši sķnu varšandi tilteknar eignir eiga įkvęši žessarar greinar ašeins viš žęr eignir.
Tilkynningarskylda til yfirlögrįšanda.
73. gr.
1. Skylt er öllum žeim sem inna af hendi fjįrgreišslu til lögrįšamanns ófjįrrįša manns, sem er eign hins ófjįrrįša, aš tilkynna yfirlögrįšanda ef greišslan er aš fjįrhęš 500.000 kr. eša žar yfir.
2. Tilkynningu skv. 1. mgr. skal beina til yfirlögrįšanda ķ žvķ umdęmi sem hinn ófjįrrįša mašur į lögheimili ķ.
VII. kafli. Löggerningar ólögrįša manna.
Gildissviš.
74. gr.
Įkvęši žessa kafla eiga viš bęši žegar mašur er ólögrįša fyrir ęsku sakir og žegar mašur hefur veriš sviptur lögręši, nema annaš leiši af lögum žessum. Hafi mašur veriš sviptur fjįrręši einungis aš žvķ er varšar tilteknar eignir eiga įkvęši žessa kafla ašeins viš um žęr eignir.
Rįšstöfunarréttur ófjįrrįša manns.
75. gr.
1. Ófjįrrįša mašur ręšur ekki fé sķnu nema lög męli į annan veg.
2. Ófjįrrįša mašur ręšur sjįlfur sjįlfsaflafé sķnu sem hann hefur žegar unniš fyrir. Mašur, sem sviptur hefur veriš fjįrręši, ręšur žó ašeins žvķ sjįlfsaflafé sem hann hefur unniš sér inn eftir aš śrskuršur gekk um sviptingu fjįrręšis.
3. Ófjįrrįša mašur ręšur sjįlfur gjafafé sķnu, žar meš töldum dįnargjöfum, nema gefandi hafi męlt fyrir į annan veg eša lög kveši sérstaklega öšruvķsi į um. Ef mašur hefur veriš sviptur fjįrręši ręšur hann žó ašeins žvķ gjafafé sem hann hefur fengiš eftir aš śrskuršur gekk um sviptingu fjįrręšis.
4. Ófjįrrįša mašur ręšur einnig meš sama hętti žvķ fé sem lögrįšamašur hans hefur lįtiš hann hafa til rįšstöfunar.
5. Ef um tiltölulega mikiš sjįlfsaflafé eša gjafafé er aš tefla eša fari hinn ófjįrrįša rįšlauslega meš féš getur yfirlögrįšandi, įn tillits til fyrirmęla gefanda, ef žvķ er aš skipta, tekiš eša heimilaš lögrįšamanni aš taka féš aš nokkru eša öllu leyti til varšveislu og ręšur hinn ófjįrrįša mašur žį ekki žvķ fé mešan sś rįšstöfun helst.
6. Forrįš ófjįrrįša manns yfir sjįlfsaflafé og gjafafé taka einnig til aršs af žvķ fé, svo og veršmętis er ķ staš žess kemur.
7. Įkvęši žessarar greinar heimila hvorki ófjįrrįša manni aš stofna til skulda né vešsetja žį fjįrmuni sem žau taka til.
Löggerningar ólögrįša manns.
76. gr.
1. Löggerningar ólögrįša manns, sem hann hafši ekki heimild til aš gera, binda hann ekki.
2. Nś hefur mašur veriš sviptur fjįrręši, įn žess aš fjįrręšissvipting sé bundin viš tilteknar eignir, og binda hann žį ekki löggerningar sem fara ķ bįga viš fjįrręšissviptinguna og hann gerir eftir birtingu śrskuršar ķ Lögbirtingablaši. Ef rįšstafanir skv. 4. mgr. 14. gr. eru geršar įšur en śrskuršur er birtur mišast réttarįhrif sviptingarinnar, varšandi eignir sem žar eru greindar, viš žęr rįšstafanir.
3. Réttarįhrif śrskuršar um fjįrręšissviptingu, sem einungis tekur til tiltekinna eigna, gagnvart grandlausum ašilum, mišast viš aš žęr rįšstafanir hafi veriš geršar sem męlt er fyrir um ķ 4. mgr. 14. gr.
Riftun samnings ólögrįša manns.
77. gr.
1. Nś hefur ólögrįša mašur sjįlfur gert samning sem hann skorti heimild til aš gera og getur žį hinn ašili samningsins rift honum, nema samningurinn hafi annašhvort veriš stašfestur af lögrįšamanni eša honum hafi veriš fullnęgt svo skuldbindandi sé fyrir hinn ólögrįša mann.
2. Nś veit mašur aš hann semur viš ólögrįša mann og hefur ekki įstęšu til aš ętla aš samžykki lögrįšamanns sé fyrir hendi og getur hann žį ekki rift samningnum fyrr en lišinn er tilskilinn frestur til aš afla stašfestingar lögrįšamanns ef um slķkan frest hefur veriš samiš, en ella hęfilegur tķmi til žeirrar mįlaleitunar. Sama gildir ef afla žarf samžykkis yfirlögrįšanda.
3. Ef mašur hefur gert vinnusamning viš ósjįlfrįša mann og svo er įstatt sem segir ķ upphafi undanfarandi mįlsgreinar getur hann ekki rift samningnum mešan hinn ósjįlfrįša mašur efnir hann af sinni hįlfu.
4. Įkvöršun um riftun samnings skal bęši tilkynna hinum ólögrįša manni sjįlfum og lögrįšamanni hans.
Skilaskylda samningsašila viš ógildingu samnings vegna lögręšisskorts o.fl.
78. gr.
1. Nś veldur lögręšisskortur ógildingu samnings og skal žį hvor ašili skila aftur žeim veršmętum sem hann hefur veitt vištöku. Ef ekki er unnt aš skila hlut aftur skal ašili greiša verš hans eftir žvķ sem hér segir:
a. Samningsašili hins ólögrįša manns skal greiša fullt verš hlutarins. Honum ber žó eigi aš bęta hlut sem hann įtti aš skila aftur samkvęmt samningi ašila ef rżrnun eša eyšilegging hlutarins stafar af eiginleikum hans sem fyrir hendi voru žegar hann var afhentur. Hafi ašili fengiš hlutinn eša veršmętiš aš gjöf eša til geymslu frį hinum ólögrįša manni mį fęra nišur bętur śr hendi hans eftir žvķ sem sanngjarnt žykir.
b. Hinn ólögrįša mašur skal greiša fégjald aš žvķ leyti sem veršmętin hafa oršiš honum aš notum.
2. Nś hefur hinn ólögrįša mašur haft svik ķ frammi eša į annan hįtt brotiš af sér viš gerš samnings eša afhendingu umsaminna veršmęta eša hann hefur į saknęman hįtt valdiš žvķ aš hlutur hefur fariš forgöršum er honum bar samkvęmt samningnum eša vegna riftunar hans aš skila aftur og skal hann žį bęta samningsašila sķnum tjón hans. Dómstólar geta žó fęrt bótafjįrhęš nišur meš hęfilegu tilliti til žess hve mikil sökin var og tjóniš, til efnahags hins ólögrįša manns og annarra atvika.
3. Nś sannast ķ [sakamįli]1) aš hinn ólögrįša mašur hefur gerst sekur um refsivert athęfi ķ sambandi viš gerš samnings eša framkvęmd og skal hann žį bęta tjón eftir almennum reglum.
1)L. 88/2008, 234. gr.
Fullnusta ķ eignum sem fjįrręšissvipting skv. 2. mgr. 5. gr. tekur til.
79. gr.
Nś stofnar mašur, sem sviptur hefur veriš fjįrręši aš žvķ er varšar tilteknar eignir skv. 2. mgr. 5. gr. laga žessara, til skulda eša tekur į sig įbyrgš fyrir žrišja mann, eftir aš rįšstafanir skv. 4. mgr. 14. gr. hafa veriš geršar, og veršur žį ekki leitaš fullnustu ķ žeim eignum hans sem sviptingin tekur til.
VIII. kafli. Yfirlögrįš.
Yfirlögrįšendur.
80. gr.
Sżslumenn eru yfirlögrįšendur hver ķ sķnu umdęmi.
[Hlutverk og heimildir yfirlögrįšenda.]1)
1)L. 84/2015, 23. gr.
81. gr.
1. Yfirlögrįšendur skipa lögrįšamenn og rįšsmenn.
2. Yfirlögrįšendur hafa eftirlit meš störfum skipašra lögrįšamanna og rįšsmanna samkvęmt įkvęšum laga žessara. Sama gildir um eftirlit meš fjįrhaldi lögrįšamanna žeirra sem ófjįrrįša eru fyrir ęsku sakir.
[3. Yfirlögrįšandi hefur heimild til aš afla allra gagna, įn endurgjalds, varšandi fjįrmįl ófjįrrįša einstaklings, hvort sem er frį lögrįšamanni eša frį öšrum ašilum sem hafa haft višskipti viš ófjįrrįša einstakling eša komiš aš fjįrmįlum hans meš einhverri umsżslu.]1)
[4.]1) Yfirlögrįšendur sinna enn fremur žeim störfum er žeim eru falin ķ lögum žessum eša öšrum lögum.
1)L. 84/2015, 23. gr.
[Geršabękur og mįlaskrį yfirlögrįšenda.]1)
1)L. 145/2013, 24. gr.
82. gr.
[1. Yfirlögrįšendur halda geršabękur sem hafa aš geyma įkvaršanir žeirra samkvęmt lögum žessum.
2. Yfirlögrįšendum ber aš halda mįlaskrį yfir mįl sķn samkvęmt lögum žessum. Rįšuneytiš getur heimilaš aš yfirlögrįšendur haldi eina mišlęga mįlaskrį.
3. Rįšuneytiš getur fališ yfirlögrįšendum aš halda skrįr žęr sem tilgreindar eru ķ 6. mgr. 14. gr., 3. mgr. 40. gr. og 2. mgr. 57. gr. sem hluta af mįlaskrį skv. 2. mgr.
4. Rįšuneytinu er heimilt meš reglugerš aš setja nįnari reglur um fęrslur yfirlögrįšenda ķ geršabękur og mįlaskrį og ašgang aš skrįnni m.a. til handa rįšuneytinu og dómurum viš rannsókn mįla til sviptingar lögręšis.]1)
1)L. 145/2013, 24. gr.
Mįlskot.
83. gr.
Stjórnvaldsįkvöršun yfirlögrįšanda samkvęmt lögum žessum mį skjóta til [rįšherra]1) innan 30 daga frį birtingu hennar.
1)L. 162/2010, 146. gr.
IX. kafli. Żmis įkvęši.
Veršbreytingar.
84. gr.
Fjįrhęšir žęr sem getiš er ķ 1. mgr. 50. gr., 1. og 4. mgr. 63. gr., 2. mgr. 67. gr. og 1. mgr. 73. gr. eru grunnfjįrhęšir og er heimilt aš lįta žęr taka įrlega sömu hlutfallslegu breytingum og vķsitala neysluveršs, ķ fyrsta skipti 1. janśar 1999. [Rįšherra]1) skal žį tilkynna um breytingarnar meš auglżsingu ķ Lögbirtingablaši.
1)L. 162/2010, 146. gr.
Gildistaka.
85. gr.
Lög žessi öšlast gildi 1. janśar 1998.
Brottfallin lög.
86. gr. …
Lagaskil.
87. gr.
1. …
2. Skyldur lögrįšamanna, sem skipašir hafa veriš samkvęmt įkvęšum laga nr. 68/1984 eša eldri laga, eru žęr sem greinir ķ lögum žessum.
Įkvęši til brįšabirgša.
I.
Žeir sem öšlast hafa sjįlfręši samkvęmt įkvęšum laga nr. 68/1984 viš gildistöku laga žessara halda sjįlfręši sķnu. Žeir sem ósjįlfrįša eru fyrir ęsku sakir viš gildistöku laganna öšlast sjįlfręši samkvęmt įkvęši 1. gr.
[II.
Ótķmabundnar sviptingar lögręšis sem hefur veriš śrskuršaš um fyrir 1. janśar 2016 falla nišur aš lišnum tveimur įrum frį žeim tķma.]1)
1)L. 84/2015, 24. gr.