Lagasafn.  Ķslensk lög 12. aprķl 2024.  Śtgįfa 154b.  Prenta ķ tveimur dįlkum.

Lög um ķslensku frišargęsluna og žįtttöku hennar ķ alžjóšlegri frišargęslu

2007 nr. 73 28. mars

Ferill mįlsins į Alžingi.   Frumvarp til laga.

Tóku gildi 5. aprķl 2007. Breytt meš: L. 126/2011 (tóku gildi 30. sept. 2011). L. 122/2015 (tóku gildi 24. des. 2015).

Ef ķ lögum žessum er getiš um rįšherra eša rįšuneyti įn žess aš mįlefnasviš sé tilgreint sérstaklega eša til žess vķsaš, er įtt viš utanrķkisrįšherra eša utanrķkisrįšuneyti sem fer meš lög žessi. Upplżsingar um mįlefnasviš rįšuneyta skv. forsetaśrskurši er aš finna hér.

I. kafli. Almennt įkvęši.
1. gr.
[Rįšuneytinu]1) er heimilt aš taka žįtt ķ alžjóšlegri frišargęslu og senda borgaralega sérfręšinga til starfa viš frišargęsluverkefni ķ žvķ skyni.
[Til frišargęsluverkefna heyra m.a. eftirfarandi ašgeršir:
   a. Verkefni sem lśta aš žvķ aš tryggja öryggi, friš og stöšugleika į alžjóšavettvangi.
   b. Verkefni sem stušla aš endurreisn og uppbyggingu stjórnmįla- og efnahagslķfs ķ žeim tilgangi aš koma į varanlegum friši.
   c. Verkefni sem stušla aš uppbyggingu innviša samfélags aš loknum ófriši og er ętlaš aš efla mannréttindi, jafnrétti og lżšręši og bęta stjórnarfar.
   d. Žįtttaka ķ fyrirbyggjandi verkefnum sem miša aš žvķ aš hindra aš ófrišur brjótist śt į svęšum žar sem óstöšugleiki rķkir.
   e. Verkefni sem stušla aš fyrirbyggjandi ašgeršum og višbrögšum vegna hamfara og ašstoš viš žolendur žeirra.
   f. Verkefni sem stušla aš öryggi, velferš, endurhęfingu, endurreisn, vernd almennra borgara og śtvegun brżnustu naušsynja į mešan neyšarįstand varir.]2)
Verkefni ķslensku frišargęslunnar mega aldrei brjóta ķ bįga viš įkvęši mannśšar- og mannréttindasamninga.
   1)L. 126/2011, 462. gr. 2)L. 122/2015, 12. gr.

II. kafli. Störf og réttarstaša frišargęsluliša.
2. gr.
Ķslenska frišargęslan starfar sem eining innan [rįšuneytisins]1) og er hlutverk hennar aš skipuleggja og hafa umsjón meš frišargęsluverkefnum į vegum rįšuneytisins. [Rįšherra]1) įkvešur frišargęsluverkefni hverju sinni og hefur samrįš viš utanrķkismįlanefnd Alžingis žegar viš į. Frišargęslulišar, sem sendir eru til starfa viš verkefni į vegum alžjóšasamtaka eša -stofnana sem Ķsland į ašild aš eša starfar meš samkvęmt samningum, heyra ķ daglegum störfum sķnum undir stjórn viškomandi samtaka eša stofnunar nema annaš sé įkvešiš.
Ķslenskir frišargęslulišar skulu bera einkennisklęšnaš žar sem viš į, meš hlišsjón af skipulagi og ešli žess verkefnis sem sinnt er. Jafnframt skal [rįšuneytiš]1) įkveša žeim tignargrįšu innan skipulags viškomandi alžjóšastofnunar žegar žörf krefur.
   1)L. 126/2011, 462. gr.
3. gr.
Ķslenskum frišargęslulišum er heimilt aš bera vopn viš störf sķn sér til sjįlfsvarnar krefjist ašstęšur žess, enda hafi žeir fengiš višeigandi žjįlfun til vopnaburšarins. [Rįšherra]1) setur reglur um vopnaburš og skyldur frišargęsluliša sem bera vopn viš störf fyrir ķslensku frišargęsluna.
   1)L. 126/2011, 462. gr.
4. gr.
Ķslenskum frišargęslulišum er heimilt aš hafa naušsynleg lyf og lękningatęki mešferšis viš störf erlendis ķ samręmi viš ešli og umfang verkefnisins hverju sinni.
5. gr.
Ķslenskir frišargęslulišar heyra į erlendri grundu undir ķslenska refsilögsögu og fer um refsiįbyrgš žeirra eftir almennum hegningarlögum og sérrefsilögum. Rķkissaksóknari fer meš rannsókn og įkęruvald vegna ętlašrar refsiveršrar hįttsemi ķslenskra frišargęsluliša. Slķk sakamįl skulu rekin fyrir ķslenskum dómstólum ķ samręmi viš almennar reglur opinbers réttarfars.
Ķslenska rķkiš fer meš lögsögu aš žvķ er varšar agavišurlög vegna brota ķslenskra frišargęsluliša.
6. gr.
Ķslenskir frišargęslulišar skulu ķ störfum sķnum hafa ķ heišri žęr žjóšréttarlegu reglur sem Ķsland er skuldbundiš af og réttarįhrif hafa gagnvart einstaklingum. Frišargęsluliša er skylt aš gęta žagmęlsku um atriši er hann fęr vitneskju um ķ starfi sķnu og leynt skulu fara samkvęmt reglum og leišbeiningum žeirrar stofnunar sem verkefniš annast, lögum, fyrirmęlum yfirmanna eša ešli mįlsins. Žagnarskyldan helst eftir aš lįtiš er af starfi.
Žrįtt fyrir įkvęši 1. mgr. er frišargęsluliša ķ öllum tilvikum rétt og skylt aš lįta [rįšuneytinu]1) ķ té upplżsingar um atvik sem hann hefur oršiš įskynja ķ starfi sķnu og geta talist brot į alžjóšlegum mannréttinda- og mannśšarsamningum sem ķslenska rķkiš er ašili aš.
Ķslenskir frišargęslulišar skulu gangast undir sišareglur2) um störf sķn sem [rįšherra]1) setur.
   1)L. 126/2011, 462. gr. 2)Rgl. 960/2007.
7. gr.
Ķslenskir frišargęslulišar mega ekki taka žįtt ķ stjórnmįlastarfi eša mótmęlum į žvķ svęši sem žeir starfa į erlendis.

III. kafli. Um rįšningu frišargęsluliša, kjör o.fl.
8. gr.
[Rįšuneytinu]1) er heimilt aš halda skrį yfir fólk sem er reišubśiš aš takast į hendur frišargęsluverkefni erlendis. Heimilt er aš binda skrįningu almennum lįgmarksskilyršum, žar į mešal um menntun, žekkingu, reynslu, heilsufar, tungumįlakunnįttu og ašra eiginleika eftir žvķ sem rįšuneytiš telur naušsynlegt. [Rįšuneytiš]1) metur aš öšru leyti sérstaklega hvaša žekking, kunnįtta eša reynsla kemur aš mestum notum žegar rįšiš er til einstakra verkefna og er žį ekki bundiš af framangreindri skrį.
Įkvęši 7. gr. laga um réttindi og skyldur starfsmanna rķkisins, nr. 70/1996, um auglżsingu starfa gilda ekki um störf viš frišargęslu.
   1)L. 126/2011, 462. gr.
9. gr.
Frišargęslulišar skulu rįšnir tķmabundiš aš hįmarki til eins įrs ķ senn. Gagnkvęmur uppsagnarfrestur į rįšningartķma skal vera einn mįnašur. Įkvęši 1. mgr. 44. gr. laga nr. 70/1996 og 5. og 6. gr. laga nr. 139/2003 taka ekki til frišargęsluliša.
10. gr.
Rķkisstarfsmenn skulu eiga rétt į launalausu leyfi žann tķma sem žeir gegna frišargęslustarfi. Slķkt leyfi hefur ekki įhrif į önnur starfsréttindi žeirra, žar į mešal til greišslu ķ lķfeyrissjóši starfsmanna rķkisins. Starfstķmi žeirra viš frišargęslu skal reiknašur sem hluti af starfstķma žeirra ķ hinu fasta starfi hjį rķkinu.
11. gr.
Ķslenskir frišargęslulišar skulu vera lķf-, sjśkra- og slysatryggšir į mešan rįšningarsamningur viš žį er ķ gildi. Skulu slķkar tryggingar nį bęši til atvika sem verša ķ starfi og utan starfs į erlendri grundu mešan rįšningarsamningur viš žį er ķ gildi. Sams konar tryggingar skulu gilda fyrir žį starfsmenn [rįšuneytisins]1) og sérfręšinga ķ skammtķmaverkefnum sem feršast til staša sem ķslenska frišargęslan starfar į. Nįnar skal kvešiš į um skilmįla slķkrar tryggingar ķ reglugerš2) sem [rįšherra er fer meš starfsmannamįl rķkisins]1) setur ķ samrįši viš [rįšherra].1)
   1)L. 126/2011, 462. gr. 2)Rg. 851/2017.
12. gr.
Įkvęši laga um ašbśnaš, hollustuhętti og öryggi į vinnustöšum, nr. 46/1980, gilda ekki um störf ķslenskra frišargęsluliša į erlendri grundu.
Įkvęši laga og kjarasamninga um vinnutķma, hvķldartķma og frķdaga gilda ekki um frišargęsluliša. Frišargęslulišum er ekki greitt aukalega vegna yfirvinnu og įlags sem vinnu žeirra kann aš fylgja.
13. gr.
Ķslenskir frišargęslulišar mega hvorki gera verkfall né taka žįtt ķ verkfallsbošun.

IV. kafli. Reglugeršarheimild og gildistaka.
14. gr.
[Rįšherra]1) er heimilt aš kveša į um nįnari framkvęmd laga žessara ķ reglugerš.
   1)L. 126/2011, 462. gr.
15. gr.
Lög žessi öšlast žegar gildi.