Lagasafn.  Ķslensk lög 12. aprķl 2024.  Śtgįfa 154b.  Prenta ķ tveimur dįlkum.


Lög um nįlgunarbann og brottvķsun af heimili

2011 nr. 85 23. jśnķ


Ferill mįlsins į Alžingi.   Frumvarp til laga.

Tóku gildi 30. jśnķ 2011. Breytt meš: L. 39/2012 (tóku gildi 9. jśnķ 2012). L. 117/2016 (tóku gildi 1. jan. 2018, nema 52., 53., 75., 76. og 79.–81. gr. sem tóku gildi 28. okt. 2016). L. 12/2019 (tóku gildi 1. mars 2019; um lagaskil sjį 4. gr.). L. 76/2019 (tóku gildi 5. jślķ 2019). L. 107/2021 (tóku gildi 1. jan. 2022; komu til framkvęmda skv. fyrirmęlum ķ 43. gr.).


I. kafli. Skilgreiningar og ašild.
1. gr.
Meš nįlgunarbanni samkvęmt lögum žessum er įtt viš žau tilvik žegar manni er bannaš aš koma į tiltekinn staš eša svęši, veita eftirför, heimsękja eša setja sig meš öšru móti ķ samband viš annan mann.
2. gr.
Meš brottvķsun af heimili samkvęmt lögum žessum er įtt viš žau tilvik žegar manni er vķsaš brott af heimili sķnu eša dvalarstaš og honum bannaš aš koma žangaš aftur ķ tiltekinn tķma.
3. gr.
Sį mašur sem misgert er viš, brotažoli, fjölskylda hans eša annar honum nįkominn, getur boriš fram beišni til lögreglu um aš mašur, sakborningur, sem brotiš hefur gegn honum eša raskaš friši hans į annan hįtt, sęti nįlgunarbanni og/eša brottvķsun af heimili.
Sömu heimild skv. 1. mgr. hefur lögrįšamašur brotažola og sį sem kemur fram fyrir hönd félagsžjónustu og/eša [barnaverndaržjónustu]1) ķ sveitarfélagi žar sem viškomandi er bśsettur.
Lögreglustjóri getur einnig aš eigin frumkvęši tekiš mįl til mešferšar samkvęmt lögum žessum ef hann telur įstęšu til.
   1)L. 107/2021, 44. gr.

II. kafli. Skilyrši.
4. gr.
Heimilt er aš beita nįlgunarbanni ef:
   a. rökstuddur grunur er um aš sakborningur hafi framiš refsivert brot eša raskaš į annan hįtt friši brotažola, eša
   b. hętta er į aš viškomandi brjóti gegn brotažola skv. a-liš.
5. gr.
Heimilt er aš beita brottvķsun af heimili ef:
   a. rökstuddur grunur er um aš sakborningur hafi framiš refsivert brot gegn įkvęšum XXII.–XXIV. kafla almennra hegningarlaga og/eša 108. gr., 233. gr., 233. gr. b, 253. gr. og/eša 257. gr. sömu laga og verknašur hefur beinst aš öšrum sem er honum nįkominn og tengsl žeirra žykja hafa aukiš į grófleika verknašarins, enda varši brotiš fangelsi allt aš sex mįnušum, eša
   b. hętta er į aš viškomandi brjóti gegn brotažola skv. a-liš.
Heimilt er aš beita nįlgunarbanni samhliša brottvķsun af heimili ef žaš žykir naušsynlegt til aš tryggja hagsmuni brotažola.
Lögreglu er heimilt aš handtaka sakborning į heimili eša žar sem til hans nęst ķ žįgu mešferšar og įkvöršunar vegna nįlgunarbanns og/eša brottvķsunar af heimili.
6. gr.
Nįlgunarbanni og/eša brottvķsun af heimili veršur ašeins beitt žegar ekki žykir sennilegt aš frišhelgi brotažola verši vernduš meš öšrum og vęgari hętti. Skal žess žį gętt aš ekki sé fariš strangar ķ sakirnar en naušsyn ber til.
Viš mat skv. 1. mgr. er heimilt aš lķta til žess hvort sakborningur hafi įšur žurft aš sęta nįlgunarbanni og/eša brottvķsun af heimili sem og žess hvort hįttsemi hans į fyrri stigum hafi veriš žannig hįttaš aš hętta er talin į aš hann muni fremja hįttsemi sem lżst er ķ 4. gr. og 1. mgr. 5. gr.
[Rķkissaksóknari getur gefiš śt almenn fyrirmęli um vęgari śrręši skv. 1. mgr., žar į mešal hver slķk śrręši geti veriš, hvaša skilyrši žurfa aš vera fyrir hendi og hvernig stašiš skuli aš framkvęmd žeirra.]1)
   1)L. 12/2019, 1. gr.

III. kafli. Mįlsmešferš hjį lögreglustjóra.
7. gr.
Lögreglustjóri, eša löglęršur fulltrśi hans, į heimilisvarnaržingi brotažola tekur įkvöršun um nįlgunarbann og/eša brottvķsun af heimili, į grundvelli beišni skv. 1. eša 2. mgr. 3. gr., eša ef rķkir almannahagsmunir, einkahagsmunir eša hagsmunir vegna rannsóknar og/eša dómsmešferšar sakamįls krefjast žess.
[Hraša skal mešferš mįls og taka įkvöršun skv. 1. mgr. svo fljótt sem aušiš er. Įkvöršun um brottvķsun af heimili skal žó taka eigi sķšar en sólarhring eftir aš beišni hefur borist skv. 1. eša 2. mgr. 3. gr. eša mįl komiš upp meš öšrum hętti, en įkvöršun um nįlgunarbann eigi sķšar en žremur sólarhringum eftir aš beišni hefur borist eša mįl komiš upp samkvęmt framangreindu.]1)
Nįlgunarbanni skal markašur įkvešinn tķmi, žó ekki lengur en eitt įr ķ senn. Ekki er heimilt aš framlengja nįlgunarbann nema til komi nż įkvöršun, enda séu skilyrši 4. gr. enn žį fyrir hendi.
Brottvķsun af heimili skal markašur įkvešinn tķmi, žó ekki lengur en fjórar vikur ķ senn. Ekki er heimilt aš framlengja brottvķsun af heimili nema til komi nż įkvöršun, enda séu skilyrši 5. gr. enn žį fyrir hendi.
   1)L. 12/2019, 2. gr.
8. gr.
Lögreglustjóra er skylt aš tilnefna sakborningi verjanda vegna mešferšar mįls samkvęmt lögum žessum og fer um slķka tilnefningu skv. IV. kafla laga um mešferš sakamįla. Brotažola skal jafnframt tilnefndur réttargęslumašur og fer um žį tilnefningu skv. V. kafla laga um mešferš sakamįla.
Nś skilur sakborningur eša brotažoli ķslensku ekki nęgilega vel og skal žį lögregla, ef žess er talin žörf, kalla til löggiltan dómtślk eša annan hęfan mann til aš annast tślkun žess sem fram fer. Ef sakborningur eša brotažoli er ekki fęr um aš eiga oršaskipti į męltu mįli skal į sama hįtt kallašur til kunnįttumašur til ašstošar. Žóknun til handa tślki eša kunnįttumanni og annar kostnašur vegna starfa žeirra greišist śr rķkissjóši. Um störf žeirra og hęfi gilda aš öšru leyti įkvęši 12. gr. laga um mešferš sakamįla eftir žvķ sem viš į.
9. gr.
Įkvöršun um nįlgunarbann og/eša brottvķsun af heimili skal vera skrifleg, rökstudd og tilgreina sakborning og brotažola. Tķmamörk, gildissviš og gildistaka nįlgunarbanns og/eša brottvķsunar skulu jafnframt tilgreind ķ įkvöršun.
Įkvöršun skal birt fyrir sakborningi eša fyrir verjanda hans eša öšrum lögrįša manni sem fengiš hefur skriflegt umboš frį honum til aš taka viš birtingu. Réttarįhrif įkvöršunar mišast viš birtingu įkvöršunar. Viš birtingu skal leišbeina um réttarįhrif įkvöršunar og mįlsmešferš fyrir hérašsdómi skv. IV. kafla žessara laga.
10. gr.
Beišni skv. 1. eša 2. mgr. 3. gr. skal synjaš ef skilyrši II. kafla laga žessara eru ekki talin vera fyrir hendi. Ekki er skylt aš gefa žeim sem hlut į aš mįli kost į aš tjį sig įšur en slķk įkvöršun er tekin.
Nś er beišni synjaš og er lögreglustjóra žį skylt aš tilkynna žaš brotažola įsamt rökstušningi. Skal brotažola jafnframt bent į aš honum sé heimilt aš kęra įkvöršunina til rķkissaksóknara innan eins mįnašar frį žvķ honum er tilkynnt um hana, eša hann fékk vitneskju um hana meš öšrum hętti.
Rķkissaksóknara ber aš taka afstöšu til kęrunnar innan viku frį žvķ mįlsgögn vegna hinnar kęršu įkvöršunar berast frį lögreglustjóra. Felli rķkissaksóknari įkvöršun lögreglustjóra śr gildi skal lögreglustjóri leggja mįliš fyrir hérašsdóm samkvęmt reglum IV. kafla laga žessara nema rķkissaksóknari męli fyrir um annaš.
11. gr.
Žegar įstęšur žęr sem lįgu til grundvallar įkvöršun um beitingu śrręša skv. 4. gr. og/eša 5. gr. eru ekki lengur fyrir hendi skal lögreglustjóri fella banniš og/eša brottvķsunina śr gildi meš nżrri įkvöršun. Skylt er aš gefa žeim sem hlut į aš mįli kost į aš tjį sig įšur en slķk įkvöršun er tekin.
Nś er įkvöršun um śrręši skv. 4. gr. og/eša 5. gr. felld śr gildi og er lögreglu žį skylt aš tilkynna žaš brotažola og sakborningi įsamt rökstušningi.
Įkvöršun lögreglu um aš fella śr gildi nįlgunarbann og/eša brottvķsun af heimili veršur ekki borin undir dómara en heimilt er aš kęra hana eftir sömu reglum og gilda um kęru įkvöršunar lögreglu um aš fella nišur rannsókn sakamįls.

IV. kafli. Mįlsmešferš fyrir dómi.
12. gr.
Lögreglustjóri skal bera įkvöršun um beitingu śrręšis skv. …1) 5. gr. undir hérašsdóm til stašfestingar svo fljótt sem aušiš er og eigi sķšar en žremur sólarhringum eftir aš įkvöršun var birt fyrir sakborningi. Hiš sama gildir um įkvöršun um framlengingu …1) brottvķsunar.
[Sakborningur getur krafist žess aš lögreglustjóri beri įkvöršun sķna um beitingu śrręšis skv. 4. gr. undir dómstóla til stašfestingar. Kröfu um slķkt skal beint skriflega til lögreglustjóra innan tveggja vikna frį birtingu įkvöršunar og skal lögreglustjóri žį bera įkvöršun sķna undir hérašsdóm svo fljótt sem aušiš er og eigi sķšar en žremur sólarhringum eftir aš beišni sakbornings barst. Hiš sama gildir um įkvöršun um framlengingu nįlgunarbanns.]1)
Mįlsmešferš fyrir hérašsdómi frestar ekki réttarįhrifum įkvöršunar nema lögreglustjóri hafi įkvešiš annaš.
   1)L. 12/2019, 3. gr.; um lagaskil sjį 4. gr. s.l.
13. gr.
Eftir aš hérašsdómi hefur borist krafa lögreglustjóra įkvešur dómari staš og stund žinghalds žar sem mįl veršur tekiš fyrir. Žinghald skal hįš svo fljótt sem aušiš er og eigi sķšar en žremur sólarhringum eftir aš gögn mįlsins hafa borist hérašsdómi.
Dómari gefur śt fyrirkall į hendur sakborningi sem greini staš og stund žinghalds įsamt įskorun til hans um aš sękja žing. Telji dómari aš afstaša sakbornings til kröfunnar liggi nęgilega fyrir ķ gögnum lögreglu er dómara heimilt aš taka fram ķ fyrirkalli aš fjarvist sakbornings verši metin til jafns viš afstöšu hans viš mešferš mįls hjį lögreglustjóra og aš śrskuršur kunni aš ganga um mįliš žótt hann sęki ekki žing. Ella skal žess getiš ķ fyrirkalli aš lögregla megi fęra sakborning fyrir dóm, meš valdi ef meš žarf, sinni hann žvķ ekki.
Dómari skal einnig tilkynna brotažola, eša réttargęslumanni hans, hvenęr žing veršur hįš.
Fyrirkall skal birt fyrir sakborningi eša fyrir lögmanni hans eša öšrum lögrįša manni sem fengiš hefur skriflegt umboš frį honum til aš taka viš birtingu.
14. gr.
Sakborningi skal skipašur verjandi vegna mešferšar mįls fyrir dómi og fer um žį skipun skv. IV. kafla laga um mešferš sakamįla. Brotažola skal jafnframt skipašur réttargęslumašur og fer um žį skipun skv. V. kafla laga um mešferš sakamįla.
15. gr.
Um mįlsmešferš fyrir hérašsdómi gilda įkvęši XV. kafla laga um mešferš sakamįla eftir žvķ sem viš į. Ef sakborningur sękir žing viš uppkvašningu śrskuršar telst śrskuršur birtur fyrir honum, enda standi honum žegar til boša endurrit śrskuršarins. Nś veršur śrskuršur ekki birtur į dómžingi og skal žį birta śrskurš fyrir sakborningi eša fyrir lögmanni hans eša öšrum lögrįša manni sem fengiš hefur skriflegt umboš frį honum til aš taka viš birtingu.
Réttarįhrif śrskuršar hérašsdóms mišast viš birtingu nema dómari hafi įkvešiš annaš.
[Kęra mį til Landsréttar śrskurš dómara um hvort lagt verši į nįlgunarbann eša um brottvķsun af heimili, svo og śrskurš sem gengur ķ mįli um slķka kröfu, ef hann getur sętt kęru eftir almennum reglum 1. mgr. 192. gr. laga um mešferš sakamįla. Ašrir śrskuršir Landsréttar en męlt er fyrir um ķ 1. mgr. 211. gr. laga um mešferš sakamįla verša ekki kęršir til Hęstaréttar.]1)
   1)L. 76/2019, 40. gr.

V. kafli. Tengsl viš sveitarfélög.
16. gr.
Žegar manni hefur veriš vķsaš brott af heimili sķnu samkvęmt lögum žessum skal lögregla tilkynna brottvķsunina til félagsžjónustu viškomandi sveitarfélags. Ķ žvķ skyni er lögreglu heimil mišlun upplżsinga um nöfn sakbornings og heimilisfólks aš žvķ marki sem hśn veršur talin naušsynleg vegna vinnslu mįlsins.
17. gr.
Ef barn bżr į heimili žar sem brottvķsun manns į sér staš skal lögregla įvallt tilkynna brottvķsunina til [barnaverndaržjónustu].1) Hiš sama gildir žegar manni er gert aš sęta nįlgunarbanni.
   1)L. 107/2021, 44. gr.

VI. kafli. Gildissviš og gildistaka.
18. gr.
Įkvęši laga um mešferš sakamįla gilda um mįlsmešferš samkvęmt lögum žessum, eftir žvķ sem viš į og ekki er sérstaklega tilgreint ķ lögum žessum.
19. gr.
Lög žessi öšlast gildi žegar ķ staš.

20. gr. Breytingar į öšrum lögum.