Lagasafn. Íslensk lög 12. apríl 2024. Útgáfa 154b. Prenta í tveimur dálkum.
2019 nr. 119 9. október
1. gr. Gildissviđ.
Lög ţessi gilda um félög til almannaheilla sem stofnađ er til eđa starfrćkt eru í ţeim tilgangi ađ safna eđa útdeila fjármunum í almannaţágu og eru međ starfsemi yfir landamćri. Skylt er ađ skrá félag skv. 1. mgr. í almannaheillafélagaskrá sem ríkisskattstjóri starfrćkir. 2. gr. Atvinnustarfsemi félags. Félagi er heimilt ađ stunda atvinnustarfsemi til fjáröflunar innan ţeirra marka sem tilgreind eru í samţykktum ţess og leiđa má beint af tilgangi félagsins, enda séu ađ öđru leyti öll almenn skilyrđi fyrir atvinnustarfsemi uppfyllt. Félagi er einnig heimilt ađ stunda starfsemi sem hefur ađeins óverulega fjárhagslega ţýđingu međ tilliti til heildartekna félagsins. Almennir félagsmenn bera ekki persónulega ábyrgđ á skuldum og öđrum skuldbindingum félags nema félagsgjaldi sínu. 3. gr. Stofnsamningur. Viđ stofnun félags skal stofnsamningur ţess liggja frammi ásamt drögum ađ samţykktum fyrir félagiđ. [Í stofnsamningi skulu koma fram upplýsingar um nöfn og kennitölur stofnenda og tilgangur félagsins. Stofnsamningur skal vera dagsettur og undirritađur af stofnendum félagsins.]1) 4. gr. Samţykktir. Í samţykktum félags skal tilgreina:
5. gr. Félagsađild. Félagsmenn í félagi geta veriđ einstaklingar, félög, sjóđir og sjálfseignarstofnanir. Öllum sem uppfylla skilyrđi samţykkta um inngöngu í félag er hún heimil. Stjórn félags skal halda skrá yfir félagsmenn. 6. gr. Ađalfundur. Ađalfund skal halda eftir ţví sem félagssamţykktir ákveđa, ţó eigi síđar en 1. ágúst ár hvert. Bođa skal til ađalfundar međ minnst tveggja vikna fyrirvara međ sannanlegum hćtti. Í fundarbođi skal greina hvar og hvenćr fundurinn verđur haldinn. Ađalfundur er löglegur sé rétt til hans bođađ. Hver félagsmađur hefur atkvćđisrétt sem nemur einu atkvćđi sé ekki annađ tekiđ fram í samţykktum. Enginn getur fariđ međ atkvćđisrétt annars samkvćmt umbođi sé ţađ ekki sérstaklega heimilađ í samţykktum. Á ađalfundi skal taka ákvörđun um:
Heimila má í samţykktum ađ stjórn félagsins geti ákveđiđ sölu, skipti og veđsetningu eigna félagsins. 7. gr. Stjórn félags. Stjórn félags skal skipuđ fćst ţremur mönnum og einum varamanni. Stjórnin fer međ málefni félagsins í samrćmi viđ ákvarđanir ţess, samţykktir og ákvćđi laga sem um ţađ gilda. Stjórn félags skal móta stefnu og skipuleggja starf félagsins. Stjórnin skal funda reglulega til ađ hafa eftirlit međ rekstri félagsins og taka ákvarđanir um starf ţess. Stjórn skal halda gerđabók ţar sem niđurstöđur og ákvarđanir stjórnarfunda eru skráđar. Stjórnin er ákvörđunarbćr ţegar meiri hluti stjórnarmanna sćkir fund svo framarlega sem ekki eru gerđar strangari kröfur í samţykktum. Einfaldur meiri hluti atkvćđa rćđur úrslitum á stjórnarfundum nema samţykktir kveđi á um annađ. Stjórnin kemur fram fyrir hönd félags. Sé framkvćmdastjóri ráđinn fara stjórn og framkvćmdastjóri međ stjórn félagsins. Framkvćmdastjóri annast daglegan rekstur félagsins og skal hlíta stefnu og fyrirmćlum stjórnar. Daglegur rekstur tekur ekki til ráđstafana sem eru óvenjulegar eđa mikils háttar. Stjórnin skal sjá til ţess ađ nćgilegt eftirlit sé međ bókhaldi félagsins og ber ábyrgđ á ađ semja ársreikning fyrir hvert reikningsár. Ţá skal stjórnin sjá til ţess ađ fjármunum félagsins sé ráđstafađ á forsvaranlegan hátt í samrćmi viđ tilgang félagsins. Stjórn kýs sér formann nema samţykktir kveđi á um annađ. Stjórnarmenn og framkvćmdastjóri, sé hann ráđinn, skulu vera lögráđa. Nú hefur bú einstaklings veriđ tekiđ til gjaldţrotaskipta og er hann ţá ekki bćr til ađ sitja í stjórn félags eđa gegna stöđu framkvćmdastjóra félagsins fyrr en hann er aftur orđinn fjár síns ráđandi. Einungis stjórn félags getur veitt og afturkallađ prókúruumbođ. Um hćfi prókúruhafa gilda ákvćđi 5. mgr. 8. gr. Ritun firma. Stjórn félags kemur fram út á viđ fyrir hönd félagsins og ritar firma ţess. Stjórn félags getur veitt stjórnarmönnum, framkvćmdastjóra eđa öđrum heimild til ađ rita firma félagsins svo framarlega sem annađ er ekki ákveđiđ í samţykktum ţess. Ákvćđi 5. mgr. 7. gr. og 1. mgr. 9. gr. eiga viđ um ţá sem heimild hafa til ritunar firma. Ritunarréttinn má takmarka á ţann hátt ađ fleiri en einn fari međ hann í sameiningu. Ađra takmörkun á ritunarrétti er ekki unnt ađ skrá. Stjórn félags getur hvenćr sem er afturkallađ heimild sem hún hefur veitt til ađ rita firma félagsins. 9. gr. Vanhćfi. Stjórnarmanni eđa starfsmanni í félagi er hvorki heimilt ađ taka ţátt í međferđ né ákvörđun í máli sem varđar samning milli hans og félagsins eđa í nokkru öđru máli ţar sem hagsmunir hans kunna ađ stangast á viđ hagsmuni félagsins. Stjórn félags er ekki heimilt ađ reikna sér, endurskođendum, skođunarmönnum, trúnađarmönnum úr hópi félagsmanna, framkvćmdastjóra eđa öđrum sem fara međ stjórnunarstörf hćrra endurgjald fyrir störf hjá félaginu en venjulegt er eftir eđli og umfangi starfanna. Óheimilt er félagi ađ veita lán eđa setja tryggingu fyrir ţá sem getiđ er í 2. mgr. Sama gildir um ţá sem eru í hjúskap, stađfestri samvist eđa óvígđri sambúđ međ ţeim og ţá sem eru skyldir ţeim eđa mćgđir í beinan legg eđa standa ţeim ađ öđru leyti sérstaklega nćrri. Ţetta á ţó ekki viđ um fyrirgreiđslu félags sem fellur ađ starfsemi félagsins og allir sem uppfylla ákveđin skilyrđi eiga jafnan ađgang ađ. 10. gr. Bókhald og ársreikningur. Félagi er skylt ađ fćra bókhald og semja ársreikning í samrćmi viđ lög um bókhald. Stjórn og framkvćmdastjóri félags skulu semja ársreikning fyrir hvert reikningsár í samrćmi viđ lögin. Á ađalfundi félags skulu kosnir einn eđa fleiri endurskođendur, endurskođunarfyrirtćki, skođunarmenn eđa trúnađarmenn úr hópi félagsmanna til ađ yfirfara ársreikning. Ákvćđi laga um endurskođendur gilda um hćfi og störf endurskođenda og endurskođunarfyrirtćkja og ákvćđi laga um bókhald gilda um hćfi og störf skođunarmanna og trúnađarmanna úr hópi félagsmanna. Trúnađarmenn sem kosnir eru úr hópi félagsmanna mega ekki sitja í stjórn félagsins eđa gegna stjórnunarstörfum fyrir ţađ. Hafi félag međ höndum umfangsmikinn atvinnurekstur, sbr. ţó 2. gr., skal halda fjárreiđum og reikningshaldi varđandi ţann rekstur ađskildu frá öđru bókhaldi og eignum félagsins. Sé félag í tengslum viđ atvinnufyrirtćki samkvćmt samţykktum sínum eđa samningi skal ţess getiđ í ársreikningi eđa skýringum viđ hann. Ársreikningur skal fullgerđur og undirritađur eigi síđar en sex mánuđum eftir lok reikningsárs. Ársreikningur skal lagđur fram á ađalfundum félags til samţykktar. Eigi síđar en mánuđi eftir samţykkt ársreiknings skal stjórn félagsins birta ársreikning, og ef viđ á samstćđureikning, ásamt skýrslu stjórnar, áritun endurskođanda eđa endurskođunarfyrirtćkis eđa undirritun skođunarmanna eđa trúnađarmanna úr hópi félagsmanna, sem og upplýsingar um hvenćr ársreikningur var samţykktur, á vef félagsins eđa opinberlega međ sambćrilegum hćtti. Ákvćđi laga um bókhald gilda um varđveislu bókhalds og ársreiknings félags. 11. gr. Slit félags. Nú ákveđa félagsmenn ađ slíta félagi og skal ţá stjórn ţess gera ţćr ráđstafanir sem nauđsynlegar eru til slitanna, nema skipađur sé skiptastjóri, einn eđa fleiri, til ađ annast slitin. Ekki er ţörf á formlegri slitameđferđ hafi félagsmenn, ţegar tekin var ákvörđun um slit á félaginu, samtímis samţykkt endanleg reikningsskil, efnahags- og rekstrarreikning, sbr. 10. gr., sem lögđ eru fram af stjórn félagsins og fram kemur ađ engar skuldir séu í félaginu og ţađ hafi engar skuldbindingar. Séu skuldir félags meiri en eignir ţess ber ađ skipa skiptastjóra. Fjárhagslegar ráđstafanir félags, sem félagsmenn hafa ákveđiđ ađ slíta, eru eingöngu heimilar í ţeim mćli sem nauđsynlegt er vegna slitameđferđar. Hafi skiptastjóri eđa skiptastjórar veriđ skipađir er ţeim heimilt ađ birta innköllun ţar sem skorađ er á lánardrottna félags ađ lýsa kröfum sínum og ađ gefa eignir félagsins upp til gjaldţrotaskipta, sbr. lög um gjaldţrotaskipti o.fl. Verđi eignir, sem eftir standa ţegar skuldir hafa veriđ greiddar, ekki nýttar á ţann hátt sem samţykktir félagsins kveđa á um skal skiptastjóri framselja eignirnar til ríkisins sem skal ráđstafa ţeim til verkefna sem eru sambćrileg ţeim sem kveđiđ er á um í samţykktum félagsins. Skiptastjóri skal semja endanleg reikningsskil, efnahags- og rekstrarreikning, sbr. 10. gr., fyrir félagiđ og sjá til ţess ađ ţau séu varđveitt. Félagi hefur veriđ slitiđ ţegar slitameđferđ er lokiđ, ţađ hefur veriđ tilkynnt og félagiđ afskráđ, sbr. 3. mgr. 19. gr. 12. gr. Heimild til afskráningar á félagi. Hafi almannaheillafélagaskrá upplýsingar um ađ félag hafi hćtt störfum, ţađ sé án starfandi stjórnar, endurskođenda eđa skođunarmanna eđa trúnađarmanna úr hópi félagsmanna eđa ţađ sinni ekki tilkynningarskyldu sinni til skrárinnar skal skráin senda ţeim sem eru eđa ćtla má ađ séu í fyrirsvari fyrir félagiđ samkvćmt síđustu skráningu í almannaheillafélagaskrá ađvörun ţess efnis ađ félagiđ verđi fellt út af skránni, sbr. VII. kafla, komi ekki fram upplýsingar innan ţess frests sem skráin setur sem sýna fram á ađ félagiđ starfi enn. Berist ekki svar innan tilskilins frests skal ađvörun um afskráningu til fyrirsvarsmanna og annarra sem hagsmuna hafa ađ gćta birt einu sinni í Lögbirtingablađi. Berist ekki fullnćgjandi svar eđa athugasemdir innan ţess frests sem ţar er tiltekinn getur almannaheillafélagaskrá fellt niđur skráningu félagsins. Innan árs frá afskráningu geta félagsmenn eđa lánardrottnar gert kröfu um ađ bú félagsins verđi tekiđ til skipta í samrćmi viđ 13. gr. Hafi félag veriđ afskráđ skal ráđuneytiđ skipa skiptastjóra, sbr. 2. mgr. 11. gr. Ef eignir eru í félaginu ađ loknum skiptum fer um ţćr samkvćmt samţykktum félagsins. Almannaheillafélagaskrá má jafnframt breyta skráningu ţannig ađ afskráđ félag sé skráđ á nýjan leik enda berist beiđni ţar um innan árs frá afskráningu og sérstakar ástćđur mćli međ endurskráningunni. Ekki má ráđstafa heiti félagsins á ţessum tíma. Ţótt félag hafi veriđ fellt út af almannaheillafélagaskrá breytir ţađ í engu persónulegri ábyrgđ sem stjórnarmenn eđa félagsmenn kunna ađ vera í vegna skuldbindinga félagsins. 13. gr. Slit félags og veiting áminningar. Ađ kröfu ráđherra sem fer međ málefni ákćruvalds og dómstóla, ríkissaksóknara eđa félagsmanna getur hérađsdómur á heimilisvarnarţingi félags slitiđ félagi međ dómi hafi félagiđ brotiđ ađ verulegu leyti gegn lögum eđa skilgreindum tilgangi samkvćmt samţykktum sínum. Í stađ ţess ađ slíta félagi getur dómurinn veitt ţví áminningu enda telst brot ekki verulegt. Ef félagi er slitiđ eđa ţví veitt áminning má einnig slíta eđa áminna annađ félag, sem beint eđa óbeint er ađili í fyrra félaginu, hafi síđara félagiđ stuđlađ ađ ađgerđum sem um er getiđ í 1. mgr., enda hafi ţví einnig veriđ stefnt. Verđi eignir félags, sem hefur veriđ slitiđ í samrćmi viđ 1. mgr., ekki nýttar eins og samţykktir félagsins kveđa á um, sbr. i-liđ 4. gr., eđa notkun ţeirra stríđir gegn lögum eđa góđum stjórnarháttum skulu eignir félagsins renna til ríkisins sem skal ráđstafa ţeim til verkefna sem eru sambćrileg ţeim sem kveđiđ er á um í samţykktum félagsins. 14. gr. Bráđabirgđabann viđ starfsemi félags. Nú hefur mál veriđ höfđađ til slita á félagi og getur dómari ţá ađ beiđni málsađila stöđvađ starfsemi ţess til bráđabirgđa ef líkur eru á ţví ađ félag brjóti ađ verulegu leyti gegn lögum eđa skilgreindum tilgangi samkvćmt samţykktum sínum. Ađ beiđni ríkissaksóknara er dómara heimilt ađ banna starfsemi félags til bráđabirgđa skv. 1. mgr., ţrátt fyrir ađ mál hafi ekki veriđ höfđađ til slita á félagi, ef rökstuddur grunur er um ađ félag brjóti ella ađ verulegu leyti gegn lögum eđa skilgreindum tilgangi samkvćmt samţykktum sínum. Slíkt bráđabirgđabann fellur niđur verđi ekki krafist slita á félaginu innan 14 daga frá útgáfu bannsins og skal ekki gilda lengur en ţar til mál er höfđađ. Óheimilt er ađ stofna nýtt félag um starfsemi sem bönnuđ hefur veriđ til bráđabirgđa. 15. gr. Slit félags og skiptastjórar. Ţegar félagi er slitiđ eđa starfsemi ţess bönnuđ til bráđabirgđa skal félagiđ tafarlaust láta af starfsemi sinni. Stjórn félags getur ţó, sé starfsemi bönnuđ til bráđabirgđa, haldiđ áfram rekstri og varđveitt hann og eignir félagsins ţar til endanleg niđurstađa um slit ţess liggur fyrir ákveđi dómur ekki annađ. Ef dómurinn heimilar ekki stjórn félags ađ fara međ eignir ţess skv. 2. málsl. 1. mgr. skal hann skipa félaginu a.m.k. einn fjárhaldsmann til ađ varđveita eignir ţess. Viđ slit félags skal dómurinn tilnefna einn eđa fleiri skiptastjóra ef ţörf krefur. Ákvćđi laga ţessara um skiptastjóra og andmćli viđ ráđstöfun ţeirra gilda eftir ţví sem viđ á. Sé krafa um slit félags tekin til greina skal fariđ ađ fyrirmćlum laga um skipti á dánarbúum o.fl. ţar sem erfingjar taka ekki ađ sér ábyrgđ á skuldbindingum hins látna. 16. gr. Stjórnvald. Ríkisskattstjóri skráir félag samkvćmt lögum ţessum og lögum um fyrirtćkjaskrá og starfrćkir almannaheillafélagaskrá í ţví skyni. 17. gr. Tilkynning um félag. Tilkynningar til almannaheillafélagaskrár ásamt fylgiskjölum og tilskilin skráningargjöld skal senda almannaheillafélagaskrá beint á ţví formi sem skráin ákveđur. Skal málsmeđferđ vera rafrćn sé ţess kostur. Međ tilkynningu skal senda stofnsamning, stofnfundargerđ og samţykktir félagsins. Í tilkynningunni skal koma fram fullt heiti félags og tilgangur, heimilisfang og varnarţing, nöfn og kennitölur stjórnarmanna og varamanna og tilgreining stjórnarformanns og annarra ţeirra sem geta skuldbundiđ félagiđ, auk takmarkana á ţeim rétti ef einhverjar eru. Stjórnarmenn og varamenn skulu undirrita tilkynninguna og lýsa ţví yfir ađ ţćr upplýsingar sem fram koma í tilkynningunni séu réttar og ţeir sem ţar koma fram hafi rétt til ađ skuldbinda félagiđ ađ lögum. Ríkisskattstjóra er eftir atvikum heimilt ađ krefjast frekari gagna um eđli og tilgang félagsins. 18. gr. Međferđ tilkynninga. Ţegar almannaheillafélagaskrá berst tilkynning skv. 17. gr. skal skráin m.a. kanna:
Leiđi könnun skv. 1. mgr. eitthvađ í ljós sem mćlir gegn ţví ađ félagiđ sé skráđ, en ekki ţykir ţó efni til ađ hafna skráningu, skal ţeim sem tilkynnir félagiđ til skráningar gefinn kostur á ađ bćta eđa leiđrétta tilkynninguna. Ţetta skal gert innan ákveđins frests sem almannaheillafélagaskrá setur. Hafi leiđrétting eđa viđbót ekki borist innan frestsins skal hafna skráningu. Tilkynningar til almannaheillafélagaskrár og fylgiskjöl međ ţeim skulu varđveitt hjá skránni. 19. gr. Tilkynning um breytingar og slit. Breytingar á samţykktum félags, val á nýjum stjórnarmanni eđa varamanni í stjórn eđa breyting á heimild til ađ skuldbinda félagiđ, ásamt öđru ţví sem skráđ hefur veriđ, ber ađ tilkynna til almannaheillafélagaskrár innan mánađar frá breytingunni. Breyttar samţykktir í heild sinni skulu fylgja tilkynningu um breytingar og skal tilkynning undirrituđ af meiri hluta stjórnar. Sömu reglur gilda um međferđ tilkynningar um breytingu á ţví sem áđur er skráđ og um upphafstilkynningu til almannaheillafélagaskrár. Breyting á samţykktum félags tekur gildi viđ skráningu í almannaheillafélagaskrá. Sama gildir um breytingu á stjórn félags og varastjórn og öđrum ţeim einstaklingum sem geta skuldbundiđ félagiđ, auk takmarkana á ţeim rétti ef einhverjar eru. Ţegar félagi hefur veriđ slitiđ, sbr. V. kafla, skal tilkynna ţađ til almannaheillafélagaskrár og skal skráin auglýsa slit félagsins í Lögbirtingablađi. 20. gr. Reglugerđarheimild. Ráđherra getur međ reglugerđ1) sett nánari ákvćđi um skráningu félags samkvćmt lögum ţessum í almannaheillafélagaskrá, ţ.m.t. um skipulag skráningarinnar, rekstur skrárinnar og ađgang ađ henni og gjaldtöku, m.a. fyrir útgáfu vottorđa og afnot af ţeim upplýsingum sem skráin hefur á tölvutćku formi. 21. gr. Sektir eđa fangelsi. Ţađ varđar sektum eđa fangelsi allt ađ tveimur árum ađ:
22. gr. Sektir eđa fangelsi vegna brota sem varđa atkvćđagreiđslu á ađalfundi. Sá mađur skal sćta sektum eđa fangelsi allt ađ tveimur árum sem gerist sekur um eftirtaldar athafnir ađ ţví er varđar atkvćđagreiđslu á ađalfundi félags skv. III. kafla:
23. gr. Gildistaka. Lög ţessi öđlast ţegar gildi. 24. gr. Breyting á öđrum lögum. … Almenn félagasamtök sem falla undir gildissviđ laga ţessara og skráđ eru í fyrirtćkjaskrá viđ gildistöku ţeirra skulu breyta skráningu sinni í félag til almannaheilla međ starfsemi yfir landamćri. Jafnframt skal skrá ţau í almannaheillafélagaskrá og skila inn nýjum samţykktum, tilkynningum um stjórn, varastjórn, endurskođendur, endurskođunarfyrirtćki, skođunarmenn eđa trúnađarmenn úr hópi félagsmanna, og öđrum upplýsingum sem skrá skal samkvćmt lögum ţessum.