Lagasafn. Íslensk lög 12. apríl 2024. Útgáfa 154b. Prenta í tveimur dálkum.
1999 nr. 98 27. desember
1. gr. Markmið.
[Markmið með lögum þessum er að veita innstæðueigendum og viðskiptavinum fjármálafyrirtækja lágmarksvernd vegna greiðsluerfiðleika fjármálafyrirtækja í samræmi við ákvæði laga þessara og laga um skilameðferð lánastofnana og verðbréfafyrirtækja.]1) 2. gr. [Framkvæmdaraðili.]1) [Með framkvæmd laga þessara fer sérstök stofnun er nefnist Tryggingarsjóður vegna fjármálafyrirtækja, hér eftir nefndur sjóðurinn.]1) [Sjóðurinn er sjálfseignarstofnun.]2) 3. gr. [Fyrirkomulag sjóðsins.]1) [Viðskiptabankar, sparisjóðir, verðbréfafyrirtæki og, ef við á, lánafyrirtæki, rekstrarfélög verðbréfasjóða og rekstraraðilar sérhæfðra sjóða skulu eiga aðild að innstæðu- og/eða verðbréfadeild sjóðsins, enda hafi þeir staðfestu hér á landi.]1) [Hið sama gildir um útibú þessara aðila á Evrópska efnahagssvæðinu, í aðildarríkjum stofnsamnings Fríverslunarsamtaka Evrópu og í Færeyjum.]2) Þessi fyrirtæki, hér eftir nefnd aðildarfyrirtæki, bera ekki ábyrgð á skuldbindingum hans umfram lögbundin framlög til sjóðsins …1). Fjármálaeftirlitið skal halda sérstaka skrá um aðildarfyrirtæki. [Um fyrirkomulag skilasjóðs fer eftir lögum um skilameðferð lánastofnana og verðbréfafyrirtækja nema annað leiði af lögum þessum.]1) 4. gr. Stjórn og framkvæmdastjóri. Stjórn sjóðsins skal skipuð [fjórum]1) mönnum til tveggja ára í senn. [Einn skal skipaður samkvæmt tilnefningu frá Samtökum fjármálafyrirtækja, einn samkvæmt tilnefningu frá Seðlabanka Íslands og tveir af ráðherra án tilnefningar.]1) …1) [Ráðherra]2) skipar formann stjórnar. Varamenn skulu tilnefndir á sama hátt. [Einfaldur meiri hluti atkvæða ræður úrslitum á stjórnarfundum. Falli atkvæði stjórnarmanna jafnt ræður atkvæði formanns úrslitum.]1) Stjórn sjóðsins er heimilt að ráða framkvæmdastjóra við sjóðinn eða semja við lögaðila um rekstur og vörslu hans. Lögaðilinn getur verið Seðlabanki Íslands og vörslufyrirtæki samkvæmt lögum um verðbréfasjóði. Stjórnarmenn og framkvæmdastjóri skulu vera lögráða og mega aldrei hafa verið sviptir forræði á búi sínu. Þeir skulu hafa [gott orðspor]3) og mega ekki hafa hlotið dóm fyrir refsiverðan verknað í tengslum við atvinnurekstur samkvæmt almennum hegningarlögum eða lögum um hlutafélög, einkahlutafélög, bókhald, ársreikninga, gjaldþrot eða opinber gjöld. Stjórnarmenn og starfsmenn sjóðsins eru bundnir þagnarskyldu í samræmi við ákvæði laga um [skilameðferð lánastofnana og verðbréfafyrirtækja].1) [Stjórn sjóðsins skal árlega, eða oftar ef ástæða þykir til, gera ráðherra skriflega grein fyrir afstöðu sinni til þess hvort innheimta þurfi iðgjöld í innstæðudeild sjóðsins. Stjórn setur sjóðnum samþykktir sem háðar skulu samþykki ráðherra að fenginni umsögn Seðlabankans. Nánar skal kveðið á um verkefni stjórnar sjóðsins í samþykktum hans.]1) 5. gr. Aðalfundur. Aðalfund skal halda fyrir lok mars ár hvert. Á aðalfundi skal leggja fram endurskoðaðan ársreikning og ársskýrslu stjórnar. …1) Sérhvert aðildarfyrirtæki á rétt til setu á aðalfundi. …1) …1) [5. gr. a. [Deildir sjóðsins.]1) [Sjóðurinn starfar í þremur sjálfstæðum deildum: innstæðudeild, verðbréfadeild og skilasjóði.]1) …1)]2) [5. gr. b. [Innstæðudeild.]1) [Innstæðudeild skal á hverjum tíma hafa yfir að ráða tiltækum fjármunum sem nema að lágmarki 0,8% af tryggðum innstæðum allra lánastofnana sem hafa starfsleyfi hér á landi.]1) Innlánsstofnanir skulu greiða iðgjald til [innstæðudeildar]1) sjóðsins frá því að þær hefja starfsemi. Iðgjöld skulu vera samtala almenns iðgjalds skv. 3. mgr. og iðgjalds sem er reiknað á grundvelli áhættustuðuls skv. 4. mgr. og renna í [innstæðudeild]1) sjóðsins. Um ráðstöfun fjár úr deildinni skal fara samkvæmt lögum. Almennt iðgjald skal nema sem svarar [[0%]1) á ári af öllum [tryggðum]2) innstæðum upp að 10 milljörðum kr. en [0%]1) af [tryggðum]2) innstæðum umfram það],3) eins og þær eru skilgreindar í lögum þessum, hjá viðkomandi innlánsstofnun …2) eða [[0%]1) af [tryggðum]2) innstæðum upp að 10 milljörðum kr. en [0%]1) af [tryggðum]2) innstæðum þar umfram á ársfjórðungslegum gjalddaga].3) Auk iðgjalds skv. 3. mgr. greiðir innlánsstofnun breytilegt iðgjald í samræmi við áhættustuðul sem Fjármálaeftirlitið gefur hverri innlánsstofnun. Áhættustuðull skal lægst hafa gildið 0 og hæst gildið 1 og skal iðgjald skv. 3. mgr. margfaldað með áhættustuðlinum eins og hann er í lok þess ársfjórðungs sem iðgjald er greitt fyrir. Gjalddagar almenns og áhættuvegins iðgjalds eru sem hér segir:
Iðgjöld eru óendurkræf. Þó getur stjórn [Tryggingarsjóðs vegna fjármálafyrirtækja]1) ákveðið að endurgreiða iðgjöld sem hafa verið ofgreidd vegna mistaka við útreikning. Eigi síðar en 30 dögum eftir lok hvers ársfjórðungs skulu innlánsstofnanir hafa veitt sjóðnum upplýsingar um samtölu þeirra eigna og atriða sem álagning skv. 3.–4. mgr. byggist á. Skulu upplýsingarnar veittar í því formi sem sjóðurinn ákveður. …4) Seðlabanka Íslands er skylt að afhenda sjóðnum upplýsingar sem honum eru nauðsynlegar til þess að sannreyna upplýsingar sem fjármálafyrirtæki hafa afhent samkvæmt grein þessari. Sjóðurinn tilkynnir innlánsstofnunum upphæð iðgjalds a.m.k. sjö dögum fyrir gjalddaga. Standi innlánsstofnun ekki skil á upplýsingum sem henni ber að veita skv. 7. mgr. er sjóðnum heimilt að áætla iðgjald innlánsstofnunar skv. 3.–4. mgr. Slíkt iðgjald skal að lágmarki nema tvöfaldri síðustu álagningu ársfjórðungslegs iðgjalds viðkomandi innlánsstofnunar og er óheimilt að endurgreiða það þótt full skil verði gerð á öllum nauðsynlegum upplýsingum síðar. Iðgjöld skulu greidd í krónum og sama á við um greiðslur úr deildinni. Greiði innlánsstofnun sem er skylt að greiða iðgjald til sjóðsins ekki ársfjórðungslegt iðgjald á gjalddögum sem tilgreindir eru í 3.–5. mgr. leggst á iðgjaldið 5% álag fyrir hvern liðinn dag umfram gjalddaga, í fimm daga. Hafi fyrirtæki ekki staðið skil á iðgjaldi og álagi að þeim tíma liðnum tilkynnir stjórn sjóðsins um vanskil fyrirtækisins til Fjármálaeftirlitsins. Þrátt fyrir ákvæði 10. mgr. er stjórn [Tryggingarsjóðs vegna fjármálafyrirtækja]1) heimilt í undantekningartilfellum að veita frest til greiðslu iðgjalds ef sérstakar ástæður eru fyrir hendi. Verði vanskil á greiðslu iðgjalds innlánsstofnunar er stjórn sjóðsins heimilt að láta færa fjármuni sem nema þeim innlánum sem orðið hafa til hjá hlutaðeigandi innlánsstofnun frá gjalddaga á reikning hennar hjá Seðlabanka Íslands þar til iðgjald hefur verið greitt. Sé innlánsstofnun svipt heimild til að taka við innlánum eða starfsleyfi í heild raskast ekki hagsmunir þeirra sem njóta tryggingaverndar. …1)]5) 6. gr. [Skilasjóður. Skilasjóður skal á hverjum tíma hafa yfir að ráða tiltækum fjármunum sem nema að lágmarki 1% af tryggðum innstæðum allra lánastofnana sem hafa starfsleyfi hér á landi. Um greiðslur í skilasjóð fer samkvæmt lögum um skilameðferð lánastofnana og verðbréfafyrirtækja.]1) 7. gr. Verðbréfadeild. Heildareign verðbréfadeildar sjóðsins skal að lágmarki nema 100 millj. kr. Nái heildareign sjóðsins ekki lágmarki skv. 1. mgr. skulu aðildarfyrirtæki greiða eigi síðar en 1. mars ár hvert gjald til sjóðsins sem nemur samtals 20 millj. kr., þar til sjóðurinn hefur náð tilskilinni lágmarksstærð. Hvert aðildarfyrirtæki skal greiða lágmarksgjald að fjárhæð 50.000 kr. Árleg greiðsla að frádregnu lágmarksgjaldi skiptist í tvo jafna hluta eftir eftirfarandi gjaldstofnum:
Nái heildareign deildarinnar samt ekki tilskildu lágmarki skal hvert aðildarfyrirtæki leggja fram ábyrgðaryfirlýsingu. Í yfirlýsingunni skal hvert aðildarfyrirtæki ábyrgjast að það muni inna af hendi sérstaka greiðslu til deildarinnar þegar henni ber að endurgreiða verðbréf eða reiðufé skv. III. kafla í einhverju fyrirtæki sem aðild á að sjóðnum. Ábyrgðaryfirlýsingin skal hljóða upp á sama hlutfall þeirrar fjárhæðar er vantar á lágmarkið og nemur hlutfalli greiðslna aðildarfyrirtækis af samanlögðum greiðslum allra aðildarfyrirtækja við fyrstu greiðslu eftir að ljóst er að heildareign deildarinnar nær ekki tilskildu lágmarki. Kröfur um innborgun í deildina á grundvelli ábyrgðaryfirlýsinga geta á ári hverju þó ekki verið hærri en sem nemur einum fimmta af lágmarksstærð sjóðsins. Aðildarfyrirtækjum er skylt að greiða til sjóðsins þegar hann krefst þess og framangreindar aðstæður eru fyrir hendi. Þrátt fyrir ákvæði 1. og 2. mgr. er stjórn sjóðsins heimilt að kaupa vátryggingu hjá viðurkenndu vátryggingafélagi á Evrópska efnahagssvæðinu til að tryggja sig gegn tjóni. Kaupi sjóðurinn vátryggingu skal þó í það minnsta fimmtungur af lágmarksstærð deildarinnar skv. 1. mgr. vera í verðbréfum eða reiðufé. Nýtt aðildarfyrirtæki sem [veitir fjárfestingarþjónustu eða stundar fjárfestingarstarfsemi samkvæmt lögum um markaði fyrir fjármálagerninga]1) skal greiða sérstaklega til deildarinnar 1. mars ár hvert í fimm ár frá því að það hefur starfsemi hér á landi. Greiðslan skal nema því hlutfalli af 20 millj. kr. sem nemur hlutfalli þess í gjaldstofnum skv. 2. mgr. Greiðslan skal innt af hendi í fyrsta sinn fullu ári eftir upphaf starfseminnar. Auk þess leggur hlutaðeigandi fyrirtæki fram ábyrgðaryfirlýsingu sem jafngildir fjórfaldri greiðslu fyrsta ársins. Greiðslur til deildarinnar eru óendurkræfar. Aðildarfyrirtækjum er skylt að veita sjóðnum upplýsingar samkvæmt þessari grein. 8. gr. …1) 9. gr. Greiðslur úr sjóðnum. Nú er aðildarfyrirtæki að áliti Fjármálaeftirlitsins ekki fært um að inna af hendi greiðslu á andvirði [tryggðrar]1) innstæðu, verðbréfa eða reiðufjár sem viðskiptavinur hefur krafið aðildarfyrirtæki um endurgreiðslu eða skil á í samræmi við þá skilmála er gilda. Er þá sjóðnum skylt að greiða viðskiptavini aðildarfyrirtækis andvirði [tryggðrar]1) innstæðu úr [innstæðudeild]2) og andvirði verðbréfa og reiðufjár í tengslum við viðskipti með verðbréf úr verðbréfadeild. Greiðsluskylda sjóðsins verður einnig virk ef bú aðildarfyrirtækis er tekið til gjaldþrotaskipta í samræmi við lög um [fjármálafyrirtæki]3) [eða við skilameðferð lánastofnunar að uppfylltum skilyrðum 82. gr. laga um skilameðferð lánastofnana og verðbréfafyrirtækja, nr. 70/2020].2) [Sjóðnum er heimilt við endurgreiðslu andvirðis [tryggðrar]1) innstæðu úr [innstæðudeild]2) að inna greiðsluna af hendi í samræmi við skilmála er gilda um [tryggða]1) innstæðu eða verðbréf, t.d. hvað varðar binditíma, uppsögn og þess háttar. Ávallt skal heimilt að endurgreiða andvirði [tryggðrar]1) innstæðu, verðbréfa eða reiðufjár í íslenskum krónum, óháð því hvort það hefur í öndverðu verið í annarri mynt. Sjóðnum er heimilt að nýta sér kröfur viðkomandi fjármálafyrirtækis á hendur viðskiptamanni til skuldajafnaðar gegn kröfu viðskiptamanns á greiðslu andvirðis [tryggðrar]1) innstæðu.]4) [Greiðslur til hvers innstæðueiganda skulu nema heildarfjárhæð tryggingarhæfra innstæðna hans hjá hlutaðeigandi aðildarfyrirtæki, þó aldrei hærri fjárhæð en að jafnvirði 100.000 evra (EUR) í íslenskum krónum.]1) Álit Fjármálaeftirlitsins skal liggja fyrir eigi síðar en þremur vikum eftir að það fær fyrst staðfestingu á því að hlutaðeigandi aðildarfyrirtæki hafi ekki greitt viðskiptavini sínum eða staðið skil á verðbréfum eins og því bar að gera. [Með innstæðu er átt við inneign á reikningi í eigu viðskiptamanns hjá innlánsstofnun, að meðtöldum áföllnum vöxtum og verðbótum, og millifærslu í hefðbundinni almennri bankastarfsemi, sem innlánsstofnun ber að endurgreiða samkvæmt lögum og umsömdum skilmálum, og hlutdeild viðskiptamanns í reikningi innlánsleiðar vörsluaðila lífeyrissparnaðar hjá innlánsstofnun. Lántökur innlánsstofnunar, eiginfjárreikningar, heildsöluinnlán og safnreikningar, aðrir en reikningar innlánsleiða vörsluaðila lífeyrissparnaðar, teljast ekki til innstæðna.]5) [Með tryggingarhæfri innstæðu er átt við innstæðu sem ekki er undanskilin tryggingu skv. 9. mgr. Með tryggðri innstæðu skv. 1. mgr. er átt við þann hluta tryggingarhæfrar innstæðu sem er innan fjárhæðarmarka skv. 2. mgr.]1) Með verðbréfum skv. 1. mgr. er átt við verðbréf sem eru í vörslu, umsjón eða umsýslu aðildarfyrirtækis og því ber að endurgreiða eða standa skil á samkvæmt skilmálum er gilda um samskipti aðildarfyrirtækis og fjárfestis samkvæmt lögum eða samningum. Með reiðufé skv. 1. mgr. er átt við innborgað reiðufé fjárfestis til aðildarfyrirtækis í tengslum við viðskipti með verðbréf. [Eftirfarandi [er undanskilið]1) tryggingu skv. 1. mgr.:
Nánar skal kveða á um tilhögun greiðslna úr sjóðnum í reglugerð. [Skilavald samkvæmt lögum um skilameðferð lánastofnana og verðbréfafyrirtækja tekur ákvörðun um greiðslur úr skilasjóði. Um framkvæmd greiðslna úr skilasjóði fer samkvæmt fyrirmælum skilavaldsins.]2) 10. gr. Fjárhæð til greiðslu. [Nú hrökkva eignir innstæðudeildar sjóðsins ekki til þess að greiða heildarfjárhæð tryggðra innstæðna í hlutaðeigandi aðildarfyrirtækjum og skal þá greiðslu úr þeirri deild skipt þannig milli kröfuhafa að þeir fái bætt hlutfallslega jafnt eftir því sem eignir deildarinnar hrökkva til. Sjóðurinn verður ekki síðar krafinn um frekari greiðslu þótt tjón kröfuhafa hafi ekki verið bætt að fullu. Nú hrökkva eignir verðbréfadeildar sjóðsins ekki til þess að greiða heildarfjárhæð verðbréfa og reiðufjár í hlutaðeigandi aðildarfyrirtækjum og skal þá greiðslu úr þeirri deild skipt þannig milli kröfuhafa að krafa hvers þeirra er bætt að fullu allt að 1,7 millj. kr. en allt sem umfram er þá fjárhæð skal bætt hlutfallslega jafnt eftir því sem eignir deildarinnar hrökkva til. Fjárhæð þessi er bundin við gengi evru (EUR) miðað við kaupgengi hennar 5. janúar 1999. Sjóðurinn verður ekki síðar krafinn um frekari greiðslu þótt tjón kröfuhafa hafi ekki verið bætt að fullu.]1) Hrökkvi eignir [innstæðu- eða verðbréfadeildar]2) sjóðsins ekki til og stjórn hans telur til þess brýna ástæðu er henni heimilt að taka lán til að greiða kröfuhöfum. Komi til greiðslu úr [innstæðu- eða verðbréfadeild sjóðsins]2) yfirtekur hann kröfu kröfuhafa á hendur hlutaðeigandi aðildarfyrirtæki eða þrotabúi. [Krafa sjóðsins nýtur rétthæðar í samræmi við [lög um skilameðferð lánastofnana og verðbréfafyrirtækja],3) en ella er hún aðfararhæf án undangengins dóms eða sáttar.]4) [Skilavaldið ákvarðar fjárhæð greiðslna úr skilasjóði á grundvelli laga um skilameðferð lánastofnana og verðbréfafyrirtækja.]2) 11. gr. Lán á milli deilda. Stjórn sjóðsins er heimilt að lána allt að 50 millj. kr. á milli [[innstæðudeildar og verðbréfadeildar]1) sjóðsins].2) Lánið skal endurgreiðast innan 36 mánaða. …1) 12. gr. …1) 13. gr. [Útibú erlendra fjármálafyrirtækja hér á landi.]1) [Útibúum erlendra [fjármálafyrirtækja],1) sem starfa hér á landi en hafa staðfestu í öðru ríki á Evrópska efnahagssvæðinu, í aðildarríki stofnsamnings Fríverslunarsamtaka Evrópu eða í Færeyjum, er heimil aðild að [innstæðudeild og verðbréfadeild sjóðsins]1) vegna innstæðna, verðbréfa og reiðufjár sem ekki er tryggt á sambærilegan hátt á Evrópska efnahagssvæðinu, í aðildarríkjum stofnsamnings Fríverslunarsamtaka Evrópu eða í Færeyjum.]2) Erlend útibú skv. 1. mgr. sem hafa staðfestu utan Evrópska efnahagssvæðisins og starfa hér á landi skulu vera aðilar að [innstæðudeild og verðbréfadeild sjóðsins],1) enda sé slíkt útibú ekki aðili að sambærilegu tryggingakerfi í heimaríki sínu. Ráðherra getur í reglugerð kveðið nánar á um aðild erlendra útibúa samkvæmt þessari grein að [innstæðudeild og verðbréfadeild sjóðsins],1) svo og um þær viðbótartryggingar sem útibú þurfa til þess að geta starfað hér á landi. Um iðgjöld og greiðslur vegna trygginga samkvæmt þessari grein skal nánar kveðið á í reglugerð. 14. gr. Ársreikningur og endurskoðun. Reikningsár sjóðsins skal vera almanaksárið. Löggiltur endurskoðandi sjóðsins skal kosinn á aðalfundi. Endurskoðaður ársreikningur skal samþykktur og áritaður af stjórn hans og staðfestur af ráðherra. 15. gr. Eftirlit. Fjármálaeftirlitið hefur eftirlit með að starfsemi sjóðsins sé í samræmi við lög þessi, reglugerð og samþykktir fyrir sjóðinn. Um eftirlitið gilda að öðru leyti lög um opinbert eftirlit með fjármálastarfsemi. 16. gr. [Birting upplýsinga.]1) Aðildarfyrirtæki skulu [birta á vefsíðum sínum upplýsingar um aðild sína að innstæðu- og verðbréfadeild sjóðsins],1) umfang tryggingar, hvaða eignir eru ekki tryggðar og hvert kröfuhafi geti snúið sér neiti aðildarfyrirtæki kröfuhafa um greiðslu. Skulu upplýsingar vera á íslensku og ávallt til reiðu þannig að auðvelt sé að nálgast þær. Auglýsingar aðildarfyrirtækja um aðild að [innstæðudeild og verðbréfadeild sjóðsins]1) skulu takmarkaðar við beina tilvísun til hlutaðeigandi deildar hans. 17. gr. Undanþága frá skatti og gjaldþrotalögum. Sjóðurinn er undanþeginn tekjuskatti …1) samkvæmt lögum um tekjuskatt …1) Sjóðurinn verður hvorki tekinn til gjaldþrotaskipta né er heimilt að gera aðför í eignum hans. 18. gr. Reglugerð. Ráðherra setur í reglugerð1) nánari ákvæði um starfsemi sjóðsins, m.a. um tilhögun á greiðslum úr [innstæðudeild og verðbréfadeild sjóðsins],2) tryggingu á innstæðu, verðbréfum eða reiðufé þegar um sameiginlegan reikning er að ræða eða þegar viðskiptavinur aðildarfyrirtækis á ekki ótvíræðan rétt til innstæðu, verðbréfa og reiðufjár og um ávöxtun á eignum sjóðsins. 20. gr. Lög þessi öðlast gildi 1. janúar 2000. Sjóðurinn yfirtekur þá eignir og skuldir Tryggingarsjóðs viðskiptabanka og innstæðudeildar Tryggingarsjóðs sparisjóða. Tryggingarsjóður viðskiptabanka og innstæðudeild Tryggingarsjóðs sparisjóða verða hvor tveggja lögð niður frá sama tíma. Halda skal stofnfund fyrir 31. desember 1999 þar sem settar eru samþykktir fyrir sjóðinn, sbr. 5. gr. Ákvæði þessarar málsgreinar tekur þegar gildi. … 21. gr. Lög þessi eru sett í samræmi við ákvarðanir sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 18/1994 og nr. 12/1998 og til þess að taka upp í innlendan rétt ákvæði tilskipana Evrópuþingsins og ráðsins nr. 19 frá 1994 um innstæðutryggingar og nr. 9 frá 1997 um tryggingakerfi fyrir fjárfesta. I.–V. …1) [VI. Þrátt fyrir ákvæði 2.–13. mgr. 5. gr. b laganna skulu innlánsstofnanir ekki greiða iðgjald í innstæðudeild Tryggingarsjóðs vegna fjármálafyrirtækja frá gildistöku laga þessara og þar til annað verður ákveðið með lögum. Innlánsstofnanir skulu þó eftir sem áður standa sjóðnum skil á upplýsingum um innstæður í því formi sem sjóðurinn ákveður.]1)