Lagasafn.  Íslensk lög 12. apríl 2024.  Útgáfa 154b.  Prenta í tveimur dálkum.


Lög um stuđning til kaupa á fyrstu íbúđ

2016 nr. 111 19. október


Ferill málsins á Alţingi.   Frumvarp til laga.

Tóku gildi 1. júlí 2017. Breytt međ: L. 63/2017 (tóku gildi 1. júlí 2017 nema 6. gr. sem tók gildi 22. júní 2017). L. 55/2022 (tóku gildi 1. jan. 2023).

Ef í lögum ţessum er getiđ um ráđherra eđa ráđuneyti án ţess ađ málefnasviđ sé tilgreint sérstaklega eđa til ţess vísađ, er átt viđ fjármála- og efnahagsráđherra eđa fjármála- og efnahagsráđuneyti sem fer međ lög ţessi. Upplýsingar um málefnasviđ ráđuneyta skv. forsetaúrskurđi er ađ finna hér.

1. gr. Gildissviđ.
Lög ţessi gilda um skattfrjálsa úttekt séreignarsparnađar, sbr. 8. gr. laga um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóđa, til kaupa á fyrstu íbúđ. [Ţá gilda lögin um skattfrjálsa úttekt tilgreindrar séreignar, sbr. 2. mgr. 4. gr. sömu laga, ađ tilteknum skilyrđum uppfylltum.]1)
   1)L. 55/2022, 7. gr.
2. gr. Ráđstöfun og skilyrđi fyrir úttekt séreignarsparnađar.
Rétthafa séreignarsparnađar er heimilt ađ nýta viđbótariđgjald, sem greitt er á samfelldu tíu ára tímabili, eftir gildistöku laga ţessara, ađ tilteknu hámarki á ári, sbr. 4. gr., međ ţví ađ:
   a. verja uppsöfnuđu iđgjaldi til kaupa á fyrstu íbúđ og/eđa
   b. ráđstafa iđgjaldi inn á höfuđstól láns sem tryggt er međ veđi í fyrstu íbúđ.
Ţá er rétthafa heimilt ađ nýta iđgjald sem afborgun inn á óverđtryggt lán, sem tryggt er međ veđi í fyrstu íbúđ, og sem greiđslu inn á höfuđstól ţess eftir ţví sem nánar er kveđiđ á um í 3. gr.
Skilyrđi úttektar á séreignarsparnađi er ađ rétthafi hafi ekki áđur átt íbúđ og ađ hann afli sér íbúđarhúsnćđis annađhvort einn eđa í félagi viđ annan einstakling. Ţá skal rétthafi eiga ađ minnsta kosti 30% eignarhlut í ţeirri íbúđ sem aflađ er. [Rétthafa séreignarsparnađar, sem ekki hefur veriđ eigandi ađ íbúđarhúsnćđi síđastliđin fimm ár áđur en sótt er um ráđstöfun séreignarsparnađar, er einnig heimilt ađ nýta sér úrrćđi laga ţessara ađ uppfylltum öđrum skilyrđum ţeirra. Heimildin tekur til rétthafa sem ekki hefur áđur fullnýtt skattfrjáls úrrćđi um ráđstöfun séreignarsparnađar og skal tekjuskattsstofn, ađ međtöldum heildarfjármagnstekjum, ekki hafa numiđ hćrri fjárhćđ en skv. 3. tölul. 1. mgr. 66. gr. laga um tekjuskatt, nr. 90/2003, fyrir nćstliđiđ tekjuár. Heimildin gildir ţó ekki um hjón eđa einstaklinga sem uppfylla skilyrđi til samsköttunar skv. 3. mgr. 62. gr. sömu laga ef annar ađilinn er skráđur eigandi ađ íbúđarhúsnćđi.]1)
Rétthafi velur upphafsdag hins samfellda tíu ára tímabils međ ţví ađ tiltaka í umsókn uppsafnađ iđgjald sem hann hyggst verja til kaupa á fyrstu íbúđ, sbr. a-liđ 1. málsl. 1. mgr., eđa međ ţví ađ hefja ráđstöfun iđgjalds inn á höfuđstól láns sem tryggt er međ veđi í fyrstu íbúđ, sbr. b-liđ 1. málsl. 1. mgr. Sama gildir um ráđstöfun iđgjalds inn á óverđtryggt lán, sbr. 2. málsl. 1. mgr. Međ hugtakinu tíu ára samfellt tímabil er átt viđ 120 mánađa samfellt tímabil frá upphafsdegi eins og hann er skilgreindur í 1. málsl. Verđi rof hjá rétthafa á greiđslu iđgjalda leiđir ţađ til ţess ađ rétturinn fellur niđur en hann getur stofnast ađ nýju hefji hann iđgjaldagreiđslur áđur en tíu ára tímabilinu er lokiđ. Hafi orđiđ rof á greiđslu iđgjalda í lengri tíma en [tólf]2) mánuđi skal rétthafi sćkja um réttinn ađ nýju.
Heimild rétthafa til ađ ráđstafa viđbótariđgjaldi samkvćmt lögum ţessum fellur ekki niđur ţótt rétthafi selji íbúđina og kaupi sér nýja íbúđ í stađ ţeirrar sem seld var. Skilyrđi er ađ skipti á íbúđ fari fram innan tíu ára tímabilsins, sbr. 3. mgr., og ađ kaup rétthafa á nýrri íbúđ fari fram innan tólf mánađa frá síđustu sölu ţeirrar íbúđar sem veitti rétt til úttektar séreignarsparnađar samkvćmt lögunum. Rétthafa er heimilt ađ ráđstafa viđbótariđgjaldi inn á lán međ veđi í hinni nýju íbúđ ţangađ til hinu tíu ára samfellda tímabili lýkur.
   1)L. 55/2022, 8. gr. 2)L. 63/2017, 1. gr.
3. gr. Ráđstöfun inn á óverđtryggt lán.
Velji rétthafi ađ greiđa bćđi inn á afborgun og höfuđstól óverđtryggđs láns, sbr. 2. málsl. 1. mgr. 2. gr., skal viđbótariđgjald rétthafa fyrst koma til ráđstöfunar sem afborgun óverđtryggđs láns áđur en iđgjaldi er ráđstafađ inn á höfuđstól á fyrstu tólf mánuđum samfellds tíu ára tímabils. Eftir ţađ lćkkar ráđstöfun iđgjalds til greiđslu afborgunar um sem nemur 10 prósentustigum af viđbótariđgjaldi á hverju ári. Hafi rétthafi áđur nýtt sér heimild skv. a- og b-liđ 1. málsl. 1. mgr. 2. gr. skal hlutfall ţess sem ráđstafađ er til afborgunar láns og inn á höfuđstól láns breytast miđađ viđ ţann fjölda ára sem eftir er af tíu ára samfelldu tímabili.
4. gr. Hámarksfjárhćđir.
Heimild rétthafa skv. 2. gr. takmarkast viđ allt ađ 4% framlag hans, ađ hámarki 333 ţús. kr., og allt ađ 2% framlag launagreiđanda, ađ hámarki 167 ţús. kr., af iđgjaldsstofni, samanlagt ađ hámarki 500 ţús. kr. fyrir hverja tólf mánuđi [á almanaksári]1) á samfelldu tíu ára tímabili. [Verđi ávöxtun iđgjalda neikvćđ á tímabilinu getur komiđ til skerđingar sem ţví nemur.]1)
Framlag rétthafa má ekki vera lćgra en framlag launagreiđanda.
[Rétthafa, sem ekki nćr hámarksfjárhćđum skv. 1. mgr. međ ráđstöfun á viđbótariđgjaldi til séreignarsparnađar, er heimilt ađ nýta skattfrjálsa úttekt á tilgreindri séreign skv. 2. mgr. 4. gr. laga um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóđa, nr. 129/1997. Heimild rétthafa takmarkast viđ ráđstöfun á allt ađ 3,5% iđgjaldshluta af iđgjaldsstofni skv. 1. mgr. 2. gr. ţeirra laga sem ráđstafađ hefur veriđ til öflunar réttinda í tilgreindri séreign. Samanlögđ ráđstöfun rétthafa á viđbótariđgjaldi til séreignarsparnađar og tilgreindri séreign takmarkast viđ hámarksfjárhćđ skv. 1. mgr. Um frekari skilyrđi og ráđstöfun á tilgreindri séreign gilda önnur ákvćđi laga ţessara eftir ţví sem viđ á.]2)
   1)L. 63/2017, 2. gr. 2)L. 55/2022, 9. gr.
5. gr. Umsókn og ráđstöfun.
Umsókn rétthafa um nýtingu séreignarsparnađar til kaupa á fyrstu íbúđ skv. 2. gr. skal beint rafrćnt til ríkisskattstjóra á ţví formi sem hann ákveđur. [Sćkja skal um úttekt á uppsöfnuđum iđgjöldum eigi síđar en tólf mánuđum frá undirritun kaupsamnings. Sama gildir um ráđstöfun iđgjalda inn á lán.]1)
Umsćkjandi skal í umsókn framvísa gögnum sem sýna fram á ađ skilyrđi 2. gr. séu uppfyllt. Ríkisskattstjóra er heimilt ađ byggja á rafrćnum upplýsingum frá umsćkjanda og viđeigandi stofnunum, til ađ mynda úr fasteignaskrá Ţjóđskrár, til stađfestingar á ađ skilyrđi 2. gr. séu uppfyllt. Ţá skulu vörsluađilar og lánveitendur, eftir ţví sem viđ á, ađ beiđni ríkisskattstjóra stađfesta hvort ţćr upplýsingar sem umsćkjandi veitir séu réttar.
Umsćkjanda er skylt ađ upplýsa ríkisskattstjóra rafrćnt um breytingar á forsendum umsóknar, svo sem um lán og vörsluađila séreignarsparnađar.
Ríkisskattstjóri skal halda skrá yfir nauđsynlegar upplýsingar vegna greiđslu viđbótariđgjalda inn á afborgun og höfuđstól lána sem umsćkjendur hafa valiđ. Skráin skal m.a. byggjast á eftirfarandi:
   1. Upplýsingum frá umsćkjanda sem stađfestar hafa veriđ af vörsluađilum séreignarsparnađar og lánveitendum, eftir ţví sem viđ á.
   2. Upplýsingum frá lánveitendum um greiđsluskilmála lána.
   3. Upplýsingum sem ríkisskattstjóri rćđur yfir á grundvelli skattframkvćmdar, eftir ţví sem nauđsynlegt er.
Ađ uppfylltum skilyrđum 2. gr. og ađ fengnum upplýsingum skv. 4. mgr. miđlar ríkisskattstjóri á öruggan hátt nauđsynlegum upplýsingum til viđeigandi vörsluađila sem stađfestir greiđslusögu viđbótariđgjalda. Ţá sendir vörsluađili tilkynningu til viđeigandi lánveitanda ásamt greiđslu á viđbótariđgjöldum rétthafa sem lánveitandi ráđstafar inn á höfuđstól valinna lána og afborgana eftir ţví sem viđ á. Ef lán eru í vanskilum fer um greiđsluna eftir hefđbundinni greiđsluröđ samkvćmt lánaskilmálum.
Vörsluađilar skulu ráđstafa greiddum viđbótariđgjöldum til lánveitenda eigi sjaldnar en fjórum sinnum á ári enda hafi rétthafi ekki gert hlé á greiđslu viđbótariđgjalda. Vörsluađilum er ţó heimilt ađ ráđstafa greiddum viđbótariđgjöldum til lánveitenda sjaldnar en á ţriggja mánađa fresti enda hafi valin lán umsćkjenda fćrri en fjóra gjalddaga á ári. Vörsluađilar skulu ráđstafa viđbótariđgjöldum til lánveitenda á ţeim tíma ţegar iđgjöld geta fariđ inn á höfuđstól valinna lána í skilum skv. 5. mgr. og á gjalddaga afborgana eftir ţví sem viđ á. Upplýsingar um greiđslur viđbótariđgjalda skulu sendar rafrćnt til ríkisskattstjóra. Vörsluađili skal senda rétthafa yfirlit um ráđstöfun viđbótariđgjalda samkvćmt lögum ţessum í samrćmi viđ III. kafla laga um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóđa, ţó ekki sjaldnar en einu sinni á ári.
   1)L. 63/2017, 3. gr.
6. gr. Ýmis ákvćđi.
Ríkisskattstjóri hefur eftirlit međ útgreiđslu iđgjalda samkvćmt lögum ţessum.
Ráđherra er heimilt međ reglugerđ1) ađ kveđa nánar á um framkvćmd laganna, m.a. um umsóknarferli, ráđstöfun, eftirlit og kostnađ.
Skuldheimtumönnum er óheimilt ađ krefjast ţess ađ skuldarar ráđstafi séreignarsparnađi samkvćmt lögum ţessum.
   1)Rg. 1586/2022.
7. gr. Kćruheimild.
Ákvarđanir ríkisskattstjóra sem teknar eru á grundvelli laga ţessara eru kćranlegar til yfirskattanefndar.
8. gr. Gildistaka.
Lög ţessi öđlast gildi 1. júlí 2017.
Rétthafa sem hefur ekki nýtt sér heimild ákvćđis til bráđabirgđa XVII í lögum um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóđa fyrir 1. júlí 2017 er heimilt ađ verja ţeim iđgjöldum á grundvelli ákvćđa ţessara laga. Skilyrđi er ađ um kaup á fyrstu íbúđ sé ađ rćđa. Tímabil uppsöfnunar samkvćmt ákvćđi til bráđabirgđa XVII í lögum um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóđa kemur til frádráttar samfelldu tíu ára tímabili sem kveđiđ er á um í 1. mgr. 2. gr. laga ţessara.
Rétthafa sem hefur nýtt sér ákvćđi til bráđabirgđa XVII í lögum um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóđa og/eđa eftir atvikum ákvćđi til bráđabirgđa XVI sömu laga til öflunar á íbúđarhúsnćđi til eigin nota er heimilt ađ ráđstafa viđbótariđgjaldi inn á höfuđstól láns sem tryggt er međ veđi í íbúđinni og eftir ţví sem viđ á afborganir láns uns samfelldu tíu ára tímabili er náđ, sbr. 3. mgr. 2. gr. laga ţessara. Skilyrđi er ađ um fyrstu kaup á íbúđarhúsnćđi hafi veriđ ađ rćđa, ađ rétthafi afli sér íbúđarhúsnćđis annađhvort einn eđa í félagi viđ annan einstakling og ađ hann eigi ađ minnsta kosti 30% eignarhlut í húsnćđinu. Tímabil ráđstöfunar samkvćmt ákvćđi til bráđabirgđa XVII og eftir atvikum ákvćđi til bráđabirgđa XVI í lögum um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóđa kemur til frádráttar samfelldu tíu ára tímabili skv. 1. mgr. 2. gr. laga ţessara. [Sama gildir um búseturéttarhafa sem hafa nýtt sér ákvćđin til kaupa á búseturétti.]1)
Rétthafi sem fellur undir 3. mgr. skal [eigi síđar en sex mánuđum frá gildistöku laga ţessara]1) sćkja um áframhaldandi ráđstöfun viđbótariđgjalda, sbr. 5. gr. laga ţessara.
   1)L. 63/2017, 4. gr.
9. gr. Breyting á öđrum lögum.