Lagasafn. Ķslensk lög 12. aprķl 2024. Śtgįfa 154b. Prenta ķ tveimur dįlkum.
2020 nr. 144 29. desember
1. gr. Gildissviš.
Lög žessi taka til réttinda foreldra į innlendum vinnumarkaši til fęšingar- og foreldraorlofs. Žau eiga viš um foreldra sem eru starfsmenn og/eša sjįlfstętt starfandi. Lög žessi taka einnig til réttinda foreldra utan vinnumarkašar eša ķ minna en 25% starfshlutfalli og foreldra ķ fullu nįmi til fęšingarstyrks. 2. gr. Markmiš. Markmiš laga žessara er aš tryggja barni samvistir viš bįša foreldra. Žį er lögum žessum ętlaš aš gera foreldrum kleift aš samręma fjölskyldu- og atvinnulķf. 3. gr. Fęšingar- og foreldraorlof. Fęšingar- og foreldraorlof er leyfi frį launušum störfum sem stofnast til viš fęšingu barns, frumęttleišingu barns sem er yngra en įtta įra og töku barns sem er yngra en įtta įra ķ varanlegt fóstur. …1) 4. gr. Oršskżringar. Ķ lögum žessum er merking eftirfarandi hugtaka sem hér segir:
5. gr. Yfirstjórn. Rįšherra fer meš yfirstjórn fęšingar- og foreldraorlofsmįla samkvęmt lögum žessum. 6. gr. Fęšingarorlofssjóšur. Fęšingarorlofssjóšur skal annast greišslur, sbr. V. kafla, til foreldra sem eiga rétt til greišslna ķ fęšingarorlofi. Fęšingarstyrkur til foreldra skv. VIII. kafla og greišslur skv. X. kafla greišast śr rķkissjóši. Fęšingarorlofssjóšur skal vera ķ vörslu Vinnumįlastofnunar sem sér um reikningshald og daglega afgreišslu sjóšsins og greišslu fęšingarstyrks ķ umboši rįšherra. Fęšingarorlofssjóšur skal fjįrmagnašur meš tryggingagjaldi, sbr. lög um tryggingagjald, og meš vöxtum af innstęšufé sjóšsins. Rįšherra skal gęta žess aš sjóšurinn hafi nęgilegt laust fé til aš standa viš skuldbindingar sķnar. Skal sjóšurinn įrlega gera fjįrhagsįętlun sem rįšherra leggur fyrir žann rįšherra er fer meš fjįrreišur rķkisins viš undirbśning fjįrlaga. Reikningar Fęšingarorlofssjóšs skulu endurskošašir af Rķkisendurskošun. Kostnašur af rekstri sjóšsins greišist af tekjum hans. Vinnumįlastofnun skal vinna skżrslu įrlega um nżtingu réttinda samkvęmt lögum žessum. 7. gr. Śrskuršarnefnd velferšarmįla. Śrskuršarnefnd velferšarmįla skal kveša upp śrskurši um įgreiningsefni sem kunna aš rķsa į grundvelli laga žessara. Um mįlsmešferš fyrir śrskuršarnefnd velferšarmįla skal fara samkvęmt įkvęšum laga um śrskuršarnefnd velferšarmįla og almennum mįlsmešferšarreglum stjórnsżslulaga. Vinnumįlastofnun skal lįta śrskuršarnefnd velferšarmįla ķ té öll gögn mįls, svo og žęr upplżsingar og skżringar sem nefndin telur žörf į aš afla frį stofnuninni. Śrskuršir nefndarinnar um endurkröfu ofgreišslna samkvęmt lögum žessum eru ašfararhęfir. Stjórnsżslukęra frestar ekki réttarįhrifum įkvöršunar. Stjórnsżslukęra frestar žó ašför, sbr. 6. mgr. 41. gr., į grundvelli įkvöršunar Vinnumįlastofnunar um endurkröfu ofgreišslna śr Fęšingarorlofssjóši eša ofgreidds fęšingarstyrks. 8. gr. Réttur foreldra til fęšingarorlofs. Foreldrar eiga sjįlfstęšan rétt til fęšingarorlofs ķ allt aš sex mįnuši hvort um sig vegna fęšingar, frumęttleišingar barns eša töku barns ķ varanlegt fóstur. Žrįtt fyrir framangreint er foreldri heimilt aš framselja sex vikur af sjįlfstęšum rétti sķnum til hins foreldrisins. Réttur til fęšingarorlofs stofnast viš fęšingu barns. Žrįtt fyrir aš réttur foreldris til fęšingarorlofs stofnist viš fęšingu barns, sbr. 3. gr., er foreldri heimilt aš hefja töku fęšingarorlofs allt aš einum mįnuši fyrir įętlašan fęšingardag, sem stašfestur skal meš vottorši ljósmóšur, og skal sį tķmi teljast hluti af sjįlfstęšum rétti žess foreldris til fęšingarorlofs. Réttur til fęšingarorlofs vegna fęšingar barns fellur nišur er barniš nęr 24 mįnaša aldri. Foreldri sem fętt hefur barn skal vera ķ fęšingarorlofi aš minnsta kosti fyrsta hįlfa mįnušinn eftir fęšingu barns. Skal sį tķmi teljast hluti af sjįlfstęšum rétti žess foreldris til fęšingarorlofs og skal orlofiš eigi hefjast sķšar en viš fęšingu barns. Sinni foreldri ekki skyldu sinni skv. 1. mįlsl. telst umręddur tķmi samt sem įšur hluti af sjįlfstęšum rétti foreldrisins til fęšingarorlofs. Viš frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur stofnast réttur til fęšingarorlofs žegar barniš kemur inn į heimiliš, enda stašfesti [barnaverndaržjónusta]1) eša ašrir til žess bęrir ašilar rįšstöfunina. Ķ žeim tilvikum žegar barniš kemur inn į heimiliš og um er aš ręša reynslutķma įšur en til frumęttleišingar eša varanlegs fósturs getur komiš er heimilt aš miša viš aš réttur til fęšingarorlofs stofnist viš upphaf žess tķma, enda stašfesti [barnaverndaržjónusta]1) eša ašrir til žess bęrir ašilar rįšstöfunina. Ef foreldrar žurfa aš sękja barniš til annars lands er heimilt aš miša viš aš réttur til fęšingarorlofs stofnist viš upphaf feršar, enda hafi viškomandi yfirvöld eša stofnun stašfest aš barn fįist frumęttleitt. Réttur til fęšingarorlofs vegna frumęttleišingar eša varanlegs fósturs barns fellur nišur 24 mįnušum eftir aš barniš kom inn į heimiliš. 9. gr. Lenging, framsal eša tilfęrsla į rétti foreldris til fęšingarorlofs. Žrįtt fyrir 1. mgr. 8. gr. skal foreldri öšlast rétt til fęšingarorlofs ķ allt aš tólf mįnuši hafi hitt foreldriš andast į mešgöngu barns og barn fęšist lifandi. Hiš sama gildir um einhleypt foreldri sem hefur gengist undir tęknifrjóvgun eša einhleypt foreldri sem hefur frumęttleitt barn eša tekiš barn ķ varanlegt fóstur. Foreldri sem fętt hefur barn skal öšlast rétt til fęšingarorlofs ķ allt aš tólf mįnuši ķ žeim tilfellum žegar foreldriš er ekki fęrt um aš uppfylla skyldu til aš fešra barn sitt. Ef foreldri er gert aš sęta nįlgunarbanni gagnvart barni sķnu, gagnvart hinu foreldrinu og/eša brottvķsun af heimili og er af žeim völdum ófęrt um aš annast barn sitt į fyrstu 24 mįnušunum eftir fęšingu žess fęrist sį réttur til fęšingarorlofs sem stofnast hefur til skv. 1. mgr. 8. gr. og foreldri hefur ekki žegar nżtt sér yfir til hins foreldrisins. Hiš sama gildir žegar foreldri er ófęrt um aš annast barn sitt af sömu įstęšum į fyrstu 24 mįnušunum eftir aš barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur. Į žetta viš hvort sem foreldrar fara sameiginlega meš forsjį barnsins eša ekki. Lögreglustjóri eša dómstólar skulu stašfesta aš foreldri muni sęta nįlgunarbanni gagnvart barni sķnu, gagnvart hinu foreldrinu og/eša brottvķsun af heimili į fyrrgreindu tķmabili. Viš tilfęrsluna veršur réttur žess foreldris sem sętir nįlgunarbanni og/eša brottvķsun af heimili aš žeim réttindum sem hitt foreldriš hefur įunniš sér samkvęmt lögum žessum. Ef annaš foreldriš andast įšur en barn nęr 24 mįnaša aldri fęrist sį réttur til fęšingarorlofs sem stofnast hefur til skv. 1. mgr. 8. gr. og hiš lįtna foreldri hefur ekki žegar nżtt sér yfir til eftirlifandi foreldris. Į žetta viš hvort sem hiš lįtna foreldri hefur fariš meš forsjį barnsins, hefur fariš sameiginlega meš forsjį barnsins meš eftirlifandi foreldrinu eša hefur ekki fariš meš forsjį barnsins viš andlįtiš. Žegar um frumęttleišingu eša varanlegt fóstur er aš ręša skal miša viš 24 mįnuši eftir aš barn kom inn į heimiliš. Viš tilfęrsluna veršur réttur hins lįtna foreldris aš žeim réttindum sem hiš eftirlifandi foreldri hefur įunniš sér samkvęmt lögum žessum. Foreldri sem er ófęrt vegna sjśkdóms eša afleišinga slyss um aš annast barn sitt į fyrstu 24 mįnušunum eftir fęšingu žess er heimilt aš framselja rétt sinn til fęšingarorlofs, sem žaš hefur ekki žegar nżtt sér, til hins foreldrisins aš hluta eša öllu leyti. Hiš sama gildir žegar foreldri er ófęrt um aš annast barn sitt af sömu įstęšum į fyrstu 24 mįnušunum eftir aš barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur. Į žetta viš hvort sem foreldrar fara sameiginlega meš forsjį barnsins eša ekki. Heimilt er aš veita undanžįgu frį samžykki foreldris um framsal réttinda žegar foreldri er ófęrt um aš veita samžykki sitt vegna sjśkdóms eša afleišinga slyss og skal žį Vinnumįlastofnun meta hvort skilyrši fyrir framsali réttindanna séu uppfyllt. Įstand foreldris vegna sjśkdóms eša afleišinga slyss sem leišir til žess aš foreldriš er ófęrt um aš annast barniš į fyrrgreindu tķmabili eša veita samžykki sitt um framsal réttinda sinna skal stašfest meš vottorši žess sérfręšilęknis sem annast foreldriš og skal Vinnumįlastofnun berast frumrit af framangreindu vottorši. Viš tilfęrsluna veršur réttur žess foreldris sem framselur rétt sinn aš žeim réttindum sem hitt foreldriš hefur įunniš sér samkvęmt lögum žessum. Foreldri sem er ófęrt vegna afplįnunar refsivistar um aš annast barn sitt į fyrstu 24 mįnušunum eftir fęšingu žess er heimilt aš framselja rétt sinn til fęšingarorlofs, sem žaš hefur ekki žegar nżtt sér, til hins foreldrisins aš hluta eša öllu leyti. Hiš sama gildir žegar foreldri er ófęrt um aš annast barn sitt af sömu įstęšum į fyrstu 24 mįnušunum eftir aš barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur. Į žetta viš hvort sem foreldrar fara sameiginlega meš forsjį barnsins eša ekki. Fangelsismįlayfirvöld skulu stašfesta aš foreldriš muni afplįna refsivist į fyrrgreindu tķmabili. Viš tilfęrsluna veršur réttur žess foreldris sem framselur rétt sinn aš žeim réttindum sem hitt foreldriš hefur įunniš sér samkvęmt lögum žessum. Ef foreldri į hvorki rétt til fęšingarorlofs eša fęšingarstyrks samkvęmt lögum žessum né sjįlfstęšan rétt til fęšingarorlofs eša fęšingarstyrks ķ öšru rķki skal hitt foreldriš öšlast rétt til fęšingarorlofs ķ allt aš tólf mįnuši vegna fęšingar barns, frumęttleišingar eša töku barns ķ varanlegt fóstur. Ef foreldri į sjįlfstęšan rétt til fęšingarorlofs eša fęšingarstyrks ķ öšru rķki getur hitt foreldriš öšlast rétt til fęšingarorlofs ķ allt aš tólf mįnuši aš frįdregnum žeim rétti sem fyrrnefnda foreldriš į ķ öšru rķki vegna fęšingar barns, frumęttleišingar eša töku barns ķ varanlegt fóstur. Ef fyrirséš er aš forsjįrlaust foreldri muni ekki annast barn sitt į fyrstu 24 mįnušunum eftir fęšingu žess eša į fyrstu 24 mįnušunum eftir aš barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur žar sem foreldriš hefur ekki umgengni viš barniš į grundvelli nišurstöšu lögmęlts stjórnvalds eša dómstóla er Vinnumįlastofnun heimilt aš fęra rétt forsjįrlausa foreldrisins til fęšingarorlofs, sem stofnast hefur til skv. 1. mgr. 8. gr., og foreldriš hefur ekki žegar nżtt sér, yfir til forsjįrforeldrisins, enda sęki forsjįrforeldriš um tilfęrsluna til Vinnumįlastofnunar. Hiš sama į viš liggi fyrir nišurstaša lögmęlts stjórnvalds eša dómstóla um aš umgengni forsjįrlausa foreldrisins skuli vera verulega takmörkuš, svo sem undir eftirliti. Vinnumįlastofnun skal meta hvort skilyrši fyrir tilfęrslu réttinda, sbr. framangreint, séu uppfyllt og er stofnuninni heimilt aš óska eftir naušsynlegum gögnum frį forsjįrforeldrinu eša öšrum ašilum viš matiš. Viš tilfęrsluna veršur réttur forsjįrlausa foreldrisins aš žeim réttindum sem forsjįrforeldriš hefur įunniš sér samkvęmt lögum žessum. Rįšherra er heimilt aš setja reglugerš žar sem nįnar er kvešiš į um skilyrši fyrir tilfęrslu réttinda. 10. gr. Forsjį barns. Skilyrši fyrir žvķ aš foreldri geti nżtt rétt sinn til fęšingarorlofs er aš foreldri fari sjįlft meš forsjį barnsins eša fari sameiginlega meš forsjį žess įsamt hinu foreldrinu žann tķma sem foreldri nżtir rétt sinn til fęšingarorlofs. Žrįtt fyrir 1. mgr. getur foreldri sem ekki fer meš forsjį barns nżtt rétt sinn til fęšingarorlofs žegar fyrir liggur samžykki žess foreldris sem fer meš forsjįna um aš forsjįrlausa foreldriš hafi umgengni viš barniš žann tķma sem fęšingarorlof forsjįrlausa foreldrisins stendur yfir. Hiš sama gildir žegar fyrir liggur samningur milli forsjįrlausa foreldrisins og forsjįrforeldrisins, sem sżslumašur hefur stašfest, um umgengni forsjįrlausa foreldrisins viš barniš žann tķma sem forsjįrlausa foreldriš nżtir rétt sinn til fęšingarorlofs eša žegar fyrir liggur nišurstaša lögmęlts stjórnvalds eša dómstóla um umgengni forsjįrlausa foreldrisins viš barniš žann tķma sem foreldriš nżtir rétt sinn til fęšingarorlofs. 11. gr. …1) 12. gr. Tilkynning um fęšingarorlof. Žegar starfsmašur hyggst nżta sér rétt til fęšingarorlofs skal hann tilkynna žaš vinnuveitanda eins fljótt og kostur er og ķ sķšasta lagi įtta vikum fyrir fyrirhugašan fęšingardag barns, frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur. Vilji starfsmašur breyta įšur tilkynntum upphafsdegi fęšingarorlofs eša tilkynna um nżtt tķmabil fęšingarorlofs, sbr. 2. mgr. 8. gr., ber honum aš tilkynna žaš vinnuveitanda žremur vikum fyrir hinn nżja fyrirhugaša upphafsdag fęšingarorlofs. Tilkynni starfsmašur fyrst um töku fęšingarorlofs eftir fęšingardag barns, frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur skal tilkynningin berast vinnuveitanda aš lįgmarki įtta vikum įšur en starfsmašurinn hyggst nżta sér rétt til fęšingarorlofs og skal um tilhögun žess fara skv. 13. gr. Ef samkomulag nęst ekki į milli starfsmanns og vinnuveitanda hefur starfsmašur įvallt rétt til aš taka fęšingarorlof ķ einu lagi ķ kjölfar fęšingarorlofs hins foreldrisins eša ef barn veikist svo aš nęrvera foreldris er naušsynleg. Ķ öšrum tilvikum getur vinnuveitandi frestaš töku fęšingarorlofs starfsmanns, ef sérstakar ašstęšur ķ rekstri fyrirtękis eša stofnunar gera slķkt naušsynlegt, ķ aš hįmarki įtta vikur en žó ekki lengur en svo aš žvķ verši lokiš fyrir 24 mįnaša aldur barns. Tilkynning um töku fęšingarorlofs skal vera į žvķ formi sem Vinnumįlastofnun įkvešur, svo sem rafręnu eša skriflegu, og skal žar tilgreina fyrirhugašan upphafsdag orlofsins, lengd og tilhögun. Žį skal vinnuveitandi įrita tilkynninguna meš móttökudagsetningu og afhenda starfsmanninum afrit hennar. Vinnuveitandi getur krafist sönnunar į aš foreldri fari meš forsjį barnsins eša aš fyrir liggi samžykki žess foreldris sem fer meš forsjįna um aš forsjįrlausa foreldriš hafi umgengni viš barniš žann tķma sem fęšingarorlof forsjįrlausa foreldrisins stendur yfir, sbr. 10. gr., telji hann žess žörf. 13. gr. Tilhögun fęšingarorlofs. Starfsmašur skal eiga rétt į aš taka fęšingarorlof ķ einu lagi. Žrįtt fyrir 1. mgr. er starfsmanni meš samkomulagi viš vinnuveitanda heimilt aš haga fęšingarorlofi į žann veg aš žaš skiptist nišur į fleiri en eitt tķmabil og/eša žaš verši tekiš samhliša minnkušu starfshlutfalli, sbr. žó 3. mgr. 8. gr. Žó mį aldrei taka fęšingarorlof skemur en hįlfan mįnuš ķ senn. Vinnuveitandi skal leitast viš aš koma til móts viš óskir starfsmanns um tilhögun fęšingarorlofs samkvęmt įkvęši žessu. Óski starfsmašur eftir aš haga fęšingarorlofi skv. 2. mgr. en vinnuveitandi getur ekki komiš til móts viš óskir starfsmannsins skulu vinnuveitandinn og starfsmašurinn komast aš samkomulagi um ašra tilhögun fęšingarorlofsins innan viku frį móttökudagsetningu tilkynningar um töku fęšingarorlofs, sbr. 3. mgr. 12. gr. Skal žaš gert skriflega og įstęšur fyrir breyttri tilhögun tilgreindar. Ef samkomulag nęst ekki milli starfsmanns og vinnuveitanda um töku fęšingarorlofs starfsmannsins, sbr. 3. mgr., į starfsmašur įvallt rétt į aš taka fęšingarorlof sitt ķ einu lagi frį žeim upphafsdegi sem starfsmašur įkvešur. 14. gr. Uppsöfnun og vernd réttinda. Fęšingarorlof reiknast til starfstķma viš mat į starfstengdum réttindum, svo sem rétti til orlofstöku og lengingar orlofs samkvęmt kjarasamningum, starfsaldurshękkana, veikindaréttar, uppsagnarfrests og atvinnuleysisbóta. 15. gr. Fjölburafęšingar. Foreldrar eiga sameiginlegan rétt į lengingu fęšingarorlofs um žrjį mįnuši fyrir hvert barn umfram eitt sem fęšist lifandi …1) Foreldrar sem frumęttleiša eša taka ķ varanlegt fóstur fleiri börn en eitt į sama tķma eiga sameiginlegan rétt į lengingu fęšingarorlofs um žrjį mįnuši fyrir hvert barn umfram eitt. 16. gr. Öryggi og heilbrigši į vinnustöšum. Ef öryggi og heilbrigši barnshafandi foreldris sem er starfsmašur skv. 4. tölul. 4. gr., foreldris sem hefur nżlega fętt barn eša foreldris sem er meš barn į brjósti er ķ hęttu samkvęmt sérstöku mati skal vinnuveitandi gera naušsynlegar rįšstafanir til aš tryggja öryggi foreldrisins meš žvķ aš breyta tķmabundiš vinnuskilyršum og/eša vinnutķma žess. Ef žvķ veršur ekki viš komiš af tęknilegum eša öšrum gildum įstęšum skal vinnuveitandi fela foreldrinu önnur verkefni en aš öšrum kosti veita žvķ leyfi frį störfum žann tķma sem naušsynlegt er til aš vernda öryggi žess og heilbrigši og skal foreldriš eiga rétt į lengingu fęšingarorlofs og greišslum śr Fęšingarorlofssjóši žann tķma sem um ręšir, sbr. 3. mgr. Um framkvęmd žessa įkvęšis skal fara eftir nįnari reglugerš sem rįšherra setur. Žęr breytingar sem teljast naušsynlegar į vinnuskilyršum og/eša vinnutķma foreldris, sbr. 1. mgr., skulu hvorki hafa įhrif til lękkunar į launakjörum žess hjį vinnuveitanda né į önnur starfstengd réttindi. Ef veita žarf barnshafandi foreldri leyfi frį störfum samkvęmt įkvęši žessu į žaš rétt į lengingu fęšingarorlofs og greišslum śr Fęšingarorlofssjóši žann tķma sem um ręšir. Starfi barnshafandi foreldri hjį fleiri en einum vinnuveitanda į žaš rétt į greišslum śr Fęšingarorlofssjóši ķ réttu hlutfalli vegna žess starfs sem žvķ er veitt leyfi frį. Beri fęšingu aš fyrir įętlašan fęšingardag barns fellur nišur réttur foreldris til greišslu śr Fęšingarorlofssjóši samkvęmt įkvęši žessu. 17. gr. Veikindi barnshafandi foreldris į mešgöngu. Sé barnshafandi foreldri naušsynlegt af heilsufarsįstęšum sem tengjast mešgöngunni aš fį leyfi frį störfum eša hętta žįtttöku į vinnumarkaši skv. b-liš 2. mgr. 22. gr. meira en mįnuši fyrir įętlašan fęšingardag barns aš mati sérfręšilęknis skal foreldriš eiga rétt į lengingu fęšingarorlofs og greišslum śr Fęšingarorlofssjóši žann tķma sem um ręšir en žó aldrei lengur en ķ tvo mįnuši. Meš heilsufarsįstęšum sem tengjast mešgöngunni er įtt viš sjśkdóma sem upp kunna aš koma vegna mešgöngu og valda óvinnufęrni, tķmabundna eša langvarandi sjśkdóma sem versna į mešgöngu og valda óvinnufęrni sem og mešferš til aš koma ķ veg fyrir fyrirburafęšingu eša til aš vernda heilsu fósturs, enda hafi mešferšin ķ för meš sér óvinnufęrni. Beri fęšingu aš fyrir įętlašan fęšingardag barns fellur heimild til lengingar samkvęmt žessu įkvęši nišur frį žeim tķma. Rökstyšja skal žörf į lengingu fęšingarorlofs skv. 1. mgr. meš vottorši žess sérfręšilęknis sem annast hefur foreldriš og skal Vinnumįlastofnun berast frumrit af framangreindu vottorši. Vinnumįlastofnun skal meta hvort lenging fęšingarorlofs sé naušsynleg og er stofnuninni heimilt aš óska eftir umsögn frį öšrum sérfręšilękni viš matiš. Umsókn um lengingu fęšingarorlofs skv. 1. mgr. skal fylgja stašfesting vinnuveitanda og/eša Vinnumįlastofnunar, eftir žvķ sem viš į. Ķ žeirri stašfestingu skal koma fram hvenęr greišslur féllu nišur. 18. gr. Veikindi foreldris ķ tengslum viš fęšingu barns. Heimilt er aš lengja fęšingarorlof foreldris sem fętt hefur barn um allt aš tvo mįnuši vegna alvarlegra veikinda foreldrisins ķ tengslum viš fęšinguna enda verši veikindin rakin til fęšingarinnar og foreldriš hafi af žeim völdum veriš ófęrt um aš annast barn sitt ķ fęšingarorlofi sķnu aš mati sérfręšilęknis. Rökstyšja skal žörf į lengingu fęšingarorlofs skv. 1. mgr. meš vottorši sérfręšilęknis og skal Vinnumįlastofnun berast frumrit af framangreindu vottorši. Vinnumįlastofnun skal meta hvort lenging fęšingarorlofs skv. 1. mgr. sé naušsynleg og er stofnuninni heimilt aš óska eftir umsögn frį öšrum sérfręšilękni viš matiš. 19. gr. Veikindi eša fötlun barns. Heimilt er aš lengja sameiginlegan rétt foreldra til fęšingarorlofs um allt aš sjö mįnuši žegar barn žarf aš dveljast į sjśkrahśsi lengur en sjö daga ķ beinu framhaldi af fęšingu eša ef um er aš ręša alvarlegan sjśkleika hjį barni eša alvarlega fötlun barns sem krefst nįnari umönnunar foreldris. Rökstyšja skal žörf į lengingu fęšingarorlofs skv. 1. mgr. meš vottorši žess sérfręšilęknis sem annast hefur barniš og skal Vinnumįlastofnun berast frumrit af framangreindu vottorši. Vinnumįlastofnun skal meta hvort lenging fęšingarorlofs skv. 1. mgr. er naušsynleg og er stofnuninni heimilt aš óska eftir umsögn frį öšrum sérfręšilękni viš matiš. 20. gr. Umsókn til Vinnumįlastofnunar. Foreldri skal sękja um greišslur ķ fęšingarorlofi til Vinnumįlastofnunar sex vikum fyrir įętlašan fęšingardag barns, frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur. Vilji foreldri hefja fęšingarorlof fyrir įętlašan fęšingardag, sbr. 2. mgr. 8. gr., ber žvķ aš tilkynna žaš Vinnumįlastofnun žremur vikum fyrir fyrirhugašan upphafsdag fęšingarorlofs. Umsóknin skal vera į žvķ formi sem Vinnumįlastofnun įkvešur, svo sem rafręnu eša skriflegu, og skal fylgja henni afrit af tilkynningu um fęšingarorlof skv. 12. gr. sem foreldri hefur fengiš įritaša hjį vinnuveitanda sķnum žar sem fram kemur fyrirhugašur upphafsdagur, lengd og tilhögun fęšingarorlofs. Žegar foreldri er sjįlfstętt starfandi skal žaš tekiš fram ķ umsókninni og tilgreint um fyrirhugašan upphafsdag, lengd og tilhögun fęšingarorlofs. Žegar foreldri getur ekki tekiš fęšingarorlof į žeim tķma sem žaš tilkynnti Vinnumįlastofnun um skv. 2. mgr. vegna ófyrirsjįanlegra įstęšna ber foreldri aš tilkynna Vinnumįlastofnun um breytinguna į žvķ formi sem stofnunin įkvešur, svo sem rafręnu eša skriflegu. Vinnuveitandi foreldris skal įrita breytingu į tilhögun fęšingarorlofs foreldris. 21. gr. Réttur foreldris til greišslna śr Fęšingarorlofssjóši. Foreldri öšlast rétt til greišslna śr Fęšingarorlofssjóši eftir aš hafa veriš ķ samfelldu starfi į innlendum vinnumarkaši ķ sex mįnuši fyrir fęšingardag barns eša fyrir žann tķma žegar barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur …,1) sbr. 2. og 4. mgr. 8. gr. …,1) og getur žvķ veriš um aš ręša tķmabil sem afmarkast ekki af heilum almanaksmįnušum. Žegar foreldri hefur töku fęšingarorlofs fyrir fęšingardag barns, sbr. 2. mgr. 8. gr., 16. og 17. gr., skal žó miša viš žann dag er foreldriš hefur töku fęšingarorlofs. Žegar foreldri hefur starfaš į innlendum vinnumarkaši a.m.k. sķšasta mįnušinn į įvinnslutķmabili skv. 1. mgr. skal Vinnumįlastofnun, aš žvķ marki sem naušsynlegt er, taka tillit til starfstķmabila žess sem starfsmanns og/eša sjįlfstętt starfandi ķ öšru ašildarrķki aš samningnum um Evrópska efnahagssvęšiš, Noršurlandasamningnum um almannatryggingar, stofnsamningi Frķverslunarsamtaka Evrópu eša samningi milli rķkisstjórnar Ķslands annars vegar og rķkisstjórnar Danmerkur og heimastjórnar Fęreyja hins vegar į įvinnslutķmabilinu enda hafi störf foreldrisins veitt foreldrinu rétt samkvęmt lögum hlutašeigandi rķkis um fęšingarorlof. Hafi foreldri hins vegar starfaš į innlendum vinnumarkaši skemur en sķšasta mįnušinn į įvinnslutķmabili skv. 1. mgr. skal Vinnumįlastofnun meta hvort viškomandi foreldri teljist hafa starfaš į innlendum vinnumarkaši ķ skilningi laga žessara žannig aš taka skuli, aš žvķ marki sem naušsynlegt er, tillit til starfstķmabila foreldrisins ķ öšru ašildarrķki aš framangreindum samningum į įvinnslutķmabilinu enda hafi störf foreldris veitt foreldrinu rétt samkvęmt lögum žess rķkis um fęšingarorlof. Skilyrši er aš foreldri hafi hafiš störf į innlendum vinnumarkaši innan tķu virkra daga frį žvķ aš žaš hętti störfum į vinnumarkaši ķ öšru ašildarrķki aš framangreindum samningum. Foreldri skal lįta tilskilin vottorš um įunnin starfstķmabil og tryggingatķmabil ķ öšru ašildarrķki ķ samręmi viš įkvęši samninganna fylgja meš umsókn um greišslur śr Fęšingarorlofssjóši skv. 20. gr. 22. gr. Žįtttaka foreldris į innlendum vinnumarkaši. Žįtttaka foreldris į innlendum vinnumarkaši skv. 21. gr. felur ķ sér aš starfa sem starfsmašur, sbr. 4. tölul. 4. gr., sjįlfstętt starfandi, sbr. 3. tölul. 4. gr., eša sem starfsmašur og sjįlfstętt starfandi, sbr. 5. tölul. 4. gr. Fullt starf starfsmanns mišast viš 172 vinnustundir į mįnuši en žó skal jafnan tekiš tillit til fjölda vinnustunda sem samkvęmt kjarasamningi teljast fullt starf. Fullt starf sjįlfstętt starfandi mišast viš aš viškomandi hafi greitt mįnašarlega stašgreišsluskatt og tryggingagjald af reiknušu endurgjaldi eša launum er nemur aš lįgmarki višmišunarfjįrhęš rķkisskattstjóra ķ viškomandi starfsgrein eša sem samkvęmt kjarasamningi telst fullt starf. Til žįtttöku į innlendum vinnumarkaši telst enn fremur:
Vinnumįlastofnun metur į grundvelli laga um atvinnuleysistryggingar hvort foreldri hefši įtt rétt į atvinnuleysisbótum hefši žaš skrįš sig įn atvinnu į žeim tķma sem um er aš ręša, sbr. b-liš 2. mgr., [sem og hvort foreldri hefši įtt rétt į greišslum ķ sorgarleyfi hefši žaš nżtt rétt sinn til sorgarleyfis į žeim tķma sem um ręšir, sbr. c-liš 2. mgr.]1) Sjśkratryggingastofnunin metur į grundvelli laga um sjśkratryggingar og laga um slysatryggingar almannatrygginga hvort foreldri hefši įtt rétt į sjśkra- eša slysadagpeningum hefši žaš sótt um žį fyrir žann tķma sem um er aš ręša, sbr. [d-liš]1) 2. mgr. Tryggingastofnun rķkisins metur į grundvelli laga um greišslur til foreldra langveikra eša alvarlega fatlašra barna hvort foreldri hefši įtt rétt į tekjutengdum greišslum skv. III. kafla žeirra laga hefši žaš sótt um slķkar greišslur fyrir žann tķma sem um er aš ręša, sbr. [f-liš]1) 2. mgr. 23. gr. Višmišunartķmabil og śtreikningur į greišslum śr Fęšingarorlofssjóši. Mįnašarleg greišsla śr Fęšingarorlofssjóši til starfsmanns, sbr. 4. tölul. 4. gr., ķ fęšingarorlofi skal nema 80% af mešaltali heildarlauna skv. 4. og 5. mgr. og skal miša viš tólf mįnaša samfellt tķmabil sem lżkur sex almanaksmįnušum fyrir fęšingarmįnuš barns eša žann almanaksmįnuš sem barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur. Einungis skal miša viš mešaltal heildarlauna fyrir žį almanaksmįnuši į višmišunartķmabili sem foreldri hefur veriš į innlendum vinnumarkaši, sbr. einnig 2. mgr. 22. gr., įn tillits til žess hvort laun samkvęmt žvķ įkvęši eša reiknaš endurgjald skv. 2. mgr. hafi komiš til. Aldrei skal žó miša viš fęrri almanaksmįnuši en fjóra viš śtreikning į mešaltali heildarlauna. Mįnašarleg greišsla śr Fęšingarorlofssjóši til sjįlfstętt starfandi, sbr. 3. tölul. 4. gr., skal nema 80% af mešaltali heildarlauna og reiknašs endurgjalds sem greitt hefur veriš tryggingagjald af og skal miša viš tekjuįriš į undan fęšingarįri barns eša žvķ įri er barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur. Aš öšru leyti gilda įkvęši 1., 3. og 5. mgr. eins og viš getur įtt. Mįnašarleg greišsla śr Fęšingarorlofssjóši til foreldris sem er bęši starfsmašur og sjįlfstętt starfandi, sbr. 5. tölul. 4. gr., skal nema 80% af mešaltali heildarlauna og reiknašs endurgjalds sem greitt hefur veriš tryggingagjald af. Starfi viškomandi foreldri sem starfsmašur skv. 4. tölul. 4. gr. ķ 50% eša hęrra starfshlutfalli skal miša viš višmišunartķmabil skv. 1. mgr. Aš öšrum kosti skal miša viš višmišunartķmabil skv. 2. mgr. Aš öšru leyti gilda įkvęši 1., 2., 4. og 5. mgr. eins og viš getur įtt. Til launa į innlendum vinnumarkaši skv. 1.–3. mgr. teljast hvers konar laun og ašrar žóknanir samkvęmt lögum um tryggingagjald. Jafnframt skal telja til launa žau tilvik sem teljast til žįtttöku į innlendum vinnumarkaši skv. [a–f-liš]1) 2. mgr. 22. gr. Auk žess skal telja til launa greišslur skv. a- og b-liš 5. gr. laga um Įbyrgšasjóš launa, nr. 88/2003. Žegar um er aš ręša 100% greišslur į višmišunartķmabili, ķ tengslum viš tilvik sem falla undir [a–f-liš]1) 2. mgr. 22. gr., sem foreldri įtti rétt į skal taka miš af žeim višmišunartekjum sem žęr greišslur mišušust viš. Hafi foreldri hins vegar kosiš aš dreifa greišslum, ķ tengslum viš tilvik sem falla undir [a–f-liš]1) 2. mgr. 22. gr., hlutfallslega į lengri tķma samhliša hlutastarfi eša leyfi, launušu eša ólaunušu, skal taka miš af žeim višmišunartekjum sem žęr greišslur mišušust viš ķ sama hlutfalli og greišslurnar voru inntar af hendi į žvķ višmišunartķmabili sem um ręšir. Sama į viš hafi foreldri kosiš aš dreifa greišslum, ķ tengslum viš tilvik sem falla undir [a–f-liš]1) 2. mgr. 22. gr., hlutfallslega į lengri tķma enda žótt foreldri hafi ekki veriš ķ rįšningarsambandi į sama tķma. Skal aldrei taka miš af hęrri fjįrhęš en sem nemur višmišunartekjum sem miša skal viš samkvęmt framangreindu enda žótt foreldri hafi fengiš mismuninn milli greišslna, ķ tengslum viš tilvik sem falla undir [a–f-liš]1) 2. mgr. 22. gr., og mešaltals heildarlauna bęttan samhliša greišslunum. Žegar greišslur skv. a- og b-liš 5. gr. laga um Įbyrgšasjóš launa, nr. 88/2003, koma til į višmišunartķmabili skal taka miš af žeim višmišunartekjum sem žęr greišslur mišušust viš. Śtreikningur į greišslum til foreldris ķ fęšingarorlofi skal byggjast į upplżsingum sem Vinnumįlastofnun aflar um tekjur foreldra śr skattframtölum, stašgreišsluskrį og tryggingagjaldsskrį skattyfirvalda. Vinnumįlastofnun skal leita stašfestingar hjį skattyfirvöldum į žvķ aš upplżsingar śr stašgreišsluskrį og tryggingagjaldsskrį hafi veriš ķ samręmi viš įlagningu skattyfirvalda vegna višmišunartķmabila skv. 1.–3. mgr. Vinnumįlastofnun ber aš upplżsa umsękjanda um fyrirhugaša upplżsingaöflun ķ samręmi viš 2. mgr. 17. gr. laga um persónuvernd og vinnslu persónuupplżsinga, nr. 90/2018, sbr. 14. gr. reglugeršar Evrópužingsins og rįšsins (ESB) 2016/679. Skattyfirvöld skulu lįta Vinnumįlastofnun ķ té upplżsingar sem naušsynlegar eru viš framkvęmd laganna įn endurgjalds og į žvķ formi sem óskaš er. 24. gr. Greišslur śr Fęšingarorlofssjóši. Žrįtt fyrir 1.–3. mgr. 23. gr. skal mįnašarleg greišsla Fęšingarorlofssjóšs til foreldris ķ fęšingarorlofi aldrei nema hęrri fjįrhęš en 600.000 kr. Žegar foreldri į rétt til greišslna śr Fęšingarorlofssjóši skv. 1. mgr. 21. gr. en hefur ekki starfaš į innlendum vinnumarkaši į višmišunartķmabili skv. 1.–3. mgr. 23. gr. skal foreldriš öšlast rétt til lįgmarksgreišslna skv. 3. mgr. ķ samręmi viš starfshlutfall žess. Greišsla ķ fęšingarorlofi til foreldris sem hefur veriš ķ 25–49% starfi aš mešaltali ķ hverjum almanaksmįnuši į įvinnslutķmabili skv. 21. og 22. gr. skal aldrei vera lęgri en sem nemur 137.632 kr. į mįnuši ķ réttu hlutfalli viš tilhögun fęšingarorlofs foreldris žann almanaksmįnuš eša hluta śr almanaksmįnuši sem greitt er fyrir, sbr. 4. mgr. og 13. gr. Greišsla til foreldris sem hefur veriš ķ 50–100% starfi aš mešaltali ķ hverjum almanaksmįnuši į įvinnslutķmabili skv. 21. og 22. gr. skal aldrei vera lęgri en sem nemur 190.747 kr. į mįnuši ķ réttu hlutfalli viš tilhögun fęšingarorlofs foreldris žann almanaksmįnuš eša hluta śr almanaksmįnuši sem greitt er fyrir, sbr. 4. mgr. og 13. gr. Greišslur ķ fęšingarorlofi skulu inntar af hendi eftir į, fyrir undanfarandi almanaksmįnuš eša hluta śr almanaksmįnuši, fyrsta virkan dag hvers mįnašar. Ekki er heimilt aš greiša foreldri lengra aftur ķ tķmann en žrjį almanaksmįnuši į undan žeim almanaksmįnuši sem umsókn um greišslur skv. 20. gr. barst. Ef annaš foreldriš nżtir hluta af sameiginlegum rétti foreldra til fęšingarorlofs skv. 15. og/eša 19. gr. og nżtur greišslna śr Fęšingarorlofssjóši styttist greišslutķmabil fęšingarstyrks skv. 34. og/eša 36. gr. sem žvķ nemur. Mešan į fęšingarorlofi stendur greišir foreldri aš lįgmarki 4% af fęšingarorlofsgreišslu ķ lķfeyrissjóš og Fęšingarorlofssjóšur aš lįgmarki 11,5% mótframlag. Foreldri er aš auki heimilt aš greiša ķ séreignarsjóš. 25. gr. Skeršing į greišslum. Réttur foreldris sem er starfsmašur og/eša sjįlfstętt starfandi, sbr. 3.–5. tölul. 4. gr., til greišslna ķ fęšingarorlofi er bundinn žvķ aš foreldri uppfylli skilyrši um rétt til fęšingarorlofs skv. III. og IV. kafla og leggi nišur launuš störf į žvķ tķmabili sem žaš nżtir rétt sinn til fęšingarorlofs. Greišslur frį vinnuveitanda til foreldris ķ fęšingarorlofi sem mynda stofn til tryggingagjalds samkvęmt lögum um tryggingagjald og eru hęrri en sem nemur mismun greišslna śr Fęšingarorlofssjóši skv. 24. gr. og mešaltals heildarlauna į višmišunartķmabili skv. 1.–3. mgr. 23. gr. ķ réttu hlutfalli viš tilhögun fęšingarorlofs foreldris ķ žeim almanaksmįnuši eša hluta śr almanaksmįnuši sem greitt er fyrir, sbr. 4. mgr. 24. gr. og 13. gr., skulu koma til frįdrįttar greišslum śr Fęšingarorlofssjóši. Tekjur foreldris sem er ķ fęšingarorlofi samhliša minnkušu starfshlutfalli, sbr. 2. mgr. 13. gr., sem eru ķ samręmi viš mešaltal heildarlauna į višmišunartķmabili skv. 1.–3. mgr. 23. gr. skulu ekki hafa įhrif į greišslur śr Fęšingarorlofssjóši fyrir sama tķmabil. Eingöngu skulu greišslur frį vinnuveitanda sem ętlašar eru fyrir žaš tķmabil sem foreldri er ķ fęšingarorlofi ķ hverjum almanaksmįnuši koma til frįdrįttar greišslum śr Fęšingarorlofssjóši. Er žį įtt viš tķmabil sem hefst frį og meš fyrsta degi fęšingarorlofs foreldris innan tiltekins almanaksmįnašar og lżkur frį og meš žeim degi sem foreldriš nżtir ekki lengur rétt sinn til fęšingarorlofs innan tiltekins almanaksmįnašar. Gildir hiš sama hvort sem foreldri nżtir rétt sinn til fęšingarorlofs aš fullu eša samhliša minnkušu starfshlutfalli į fyrrnefndu tķmabili. Žó er heimilt aš taka tillit til kjarasamningsbundinna launahękkana, annarra kjarasamningsbundinna greišslna og launahękkana sem rekja mį til breytinga į störfum foreldris frį žvķ aš višmišunartķmabili skv. 1.–3. mgr. 23. gr. lżkur og fram aš fyrsta degi fęšingarorlofs foreldris. Taka skal tillit til breytinga į framangreindu tķmabili į sama hįtt og gert er viš śtreikninga į mešaltali heildarlauna foreldris skv. 1.–3. mgr. 23. gr. Foreldri skal sżna fram į meš skriflegum gögnum į hvaša grundvelli umręddar launabreytingar skv. 7. mįlsl. byggjast og er Vinnumįlastofnun heimilt aš óska eftir stašfestingu frį vinnuveitanda į žeim gögnum sem foreldri leggur fram ķ žessu sambandi. Hafi foreldri fengiš óvenjuhįar greišslur frį vinnuveitanda fyrir eša eftir fęšingarorlof eša mešan į fęšingarorlofi stendur mišaš viš tekjur į višmišunartķmabili skv. 1.–3. mgr. 23. gr. žannig aš ętla megi aš žęr hafi aš hluta eša öllu leyti veriš ętlašar fyrir sama tķmabil og žaš tķmabil sem foreldri nżtir rétt sinn til fęšingarorlofs skal Vinnumįlastofnun óska eftir aš viškomandi foreldri sżni fram į meš skriflegum gögnum fyrir hvaša tķmabil umręddar greišslur hafa veriš ętlašar.
Hiš sama gildir um óvenjuhįar greišslur frį vinnuveitanda til foreldris į tķmabili žar sem foreldri hefur minnkaš starfshlutfall sitt samhliša nżtingu réttar til fęšingarorlofs. Vinnumįlastofnun er heimilt aš óska eftir stašfestingu frį vinnuveitanda į žeim gögnum sem foreldri leggur fram ķ žessu sambandi. Foreldri sem į rétt til fęšingarorlofs skv. III. og IV. kafla en uppfyllir ekki skilyrši 21. gr. į rétt į fęšingarstyrk skv. 26. eša 27. gr. eftir žvķ sem viš getur įtt. Greišslur frį vinnuveitanda til foreldris ķ fęšingarorlofi sem eru hęrri en sem nemur mismun fjįrhęšar fęšingarstyrks og mešaltals heildarlauna foreldris skulu koma til frįdrįttar styrknum. Viš śtreikning į mešaltali heildarlauna samkvęmt žessari mįlsgrein skal miša viš tvo almanaksmįnuši fyrir fęšingarmįnuš barns eša žann almanaksmįnuš žegar barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša varanlegt fóstur. Aš öšru leyti gildir įkvęši 1. mgr. eftir žvķ sem viš getur įtt. 26. gr. Réttur foreldra utan vinnumarkašar eša ķ minna en 25% starfshlutfalli til fęšingarstyrks. Foreldrar utan vinnumarkašar eša ķ minna en 25% starfshlutfalli eiga sjįlfstęšan rétt til fęšingarstyrks ķ allt aš sex mįnuši hvort um sig vegna fęšingar, frumęttleišingar barns eša töku barns ķ varanlegt fóstur. Žrįtt fyrir framangreint er foreldri heimilt aš framselja sex vikur af sjįlfstęšum rétti sķnum til hins foreldrisins. Réttur til fęšingarstyrks vegna fęšingar barns stofnast viš fęšingu barnsins og fellur nišur er barniš nęr 24 mįnaša aldri. Viš frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur stofnast réttur til fęšingarstyrks žegar barniš kemur inn į heimiliš, enda stašfesti [barnaverndaržjónusta]1) eša ašrir til žess bęrir ašilar rįšstöfunina. Ķ žeim tilvikum žegar barniš kemur inn į heimiliš og um er aš ręša reynslutķma įšur en til frumęttleišingar eša varanlegs fósturs getur komiš er heimilt aš miša viš aš réttur til fęšingarstyrks stofnist viš upphaf žess tķma, enda stašfesti [barnaverndaržjónusta]1) eša ašrir til žess bęrir ašilar rįšstöfunina. Ef foreldrar žurfa aš sękja barniš til annars lands er heimilt aš miša viš aš réttur til fęšingarstyrks stofnist viš upphaf feršar, enda hafi viškomandi yfirvöld eša stofnun stašfest aš barn fįist frumęttleitt. Réttur til fęšingarstyrks vegna frumęttleišingar eša varanlegs fósturs barns fellur nišur 24 mįnušum eftir aš barniš kom inn į heimiliš. 27. gr. Réttur foreldra ķ fullu nįmi til fęšingarstyrks. Foreldrar sem hafa veriš ķ fullu nįmi ķ a.m.k. sex mįnuši į sķšustu tólf mįnušum fyrir fęšingu barns, frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur og stašist kröfur um nįmsframvindu į žeim tķma eiga sjįlfstęšan rétt til fęšingarstyrks ķ allt aš sex mįnuši hvort um sig vegna fęšingar, frumęttleišingar barns eša töku barns ķ varanlegt fóstur. Žrįtt fyrir framangreint er foreldri heimilt aš framselja sex vikur af sjįlfstęšum rétti sķnum til hins foreldrisins. Foreldri skal leggja fram stašfestingu frį viškomandi skóla um aš žaš hafi veriš skrįš ķ fullt nįm og hafi stašist kröfur um nįmsframvindu į žeim tķma. Heimilt er aš taka tillit til įstundunar nįms ķ staš nįmsįrangurs žį skólaönn sem barn fęšist. Réttur til fęšingarstyrks vegna fęšingar barns stofnast viš fęšingu barnsins og fellur nišur er barniš nęr 24 mįnaša aldri. Viš frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur stofnast réttur til fęšingarstyrks žegar barniš kemur inn į heimiliš, enda stašfesti [barnaverndaržjónusta]1) eša ašrir til žess bęrir ašilar rįšstöfunina. Ķ žeim tilvikum žegar barniš kemur inn į heimiliš og um er aš ręša reynslutķma įšur en til frumęttleišingar eša varanlegs fósturs getur komiš er heimilt aš miša viš aš réttur til fęšingarstyrks stofnist viš upphaf žess tķma, enda stašfesti [barnaverndaržjónusta]1) eša ašrir til žess bęrir ašilar rįšstöfunina. Ef foreldrar žurfa aš sękja barniš til annars lands er heimilt aš miša viš aš réttur til fęšingarstyrks stofnist viš upphaf feršar, enda hafi viškomandi yfirvöld eša stofnun stašfest aš barn fįist frumęttleitt. Réttur til fęšingarstyrks vegna frumęttleišingar eša varanlegs fósturs barns fellur nišur 24 mįnušum eftir aš barniš kom inn į heimiliš. 28. gr. Undanžįgur frį skilyrši um fullt nįm. Heimilt er aš greiša foreldri fęšingarstyrk skv. 1. mgr. 27. gr. žrįtt fyrir aš skilyrši um fullt nįm ķ a.m.k. sex mįnuši į sķšustu tólf mįnušum fyrir fęšingu barns, frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur sé ekki uppfyllt hafi foreldri veriš samfellt ķ a.m.k. sex mįnuši į innlendum vinnumarkaši, sbr. einnig 2. mgr. 21. gr., fram til žess aš nįmiš hófst. Enn fremur er heimilt aš greiša foreldri fęšingarstyrk sem nįmsmanni žegar foreldri hefur lokiš a.m.k. einnar annar nįmi skv. 1. mgr. 27. gr. og hefur sķšan veriš samfellt į innlendum vinnumarkaši. Skilyrši er aš nįm og starf hafi veriš samfellt ķ a.m.k. sex mįnuši. Heimilt er aš greiša foreldri sem fętt hefur barn fęšingarstyrk skv. 1. mgr. 27. gr. žó aš žaš uppfylli ekki skilyrši um aš hafa stašist kröfur um nįmsframvindu og/eša įstundun enda hafi žaš ekki getaš stundaš nįm į mešgöngu vegna heilsufarsįstęšna sem tengjast mešgöngunni, sbr. 2. mįlsl. 1. mgr. 17. gr. Foreldri sem fętt hefur barn skal leggja fram vottorš žess sérfręšilęknis sem annast hefur žaš į mešgöngu žvķ til stašfestingar og skal Vinnumįlastofnun berast frumrit af framangreindu vottorši. Auk žess skal foreldriš leggja fram stašfestingu frį skóla um aš žaš hafi veriš skrįš ķ fullt nįm. Vinnumįlastofnun er heimilt aš óska eftir umsögn frį öšrum sérfręšilękni viš matiš. Heimilt er aš greiša foreldri fęšingarstyrk skv. 1. mgr. 27. gr. žegar foreldri į eftir minna en sem nemur 75% af nįmi į sķšustu önn ķ nįmi og ljóst er aš viškomandi er aš ljśka prófgrįšu. Skal foreldri jafnframt fullnęgja öšrum skilyršum 1. mgr. 27. gr. 29. gr. Lögheimilisskilyrši. Foreldri skal eiga lögheimili hér į landi viš fęšingu barns, frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur og hafa įtt lögheimili hér į landi sķšustu tólf mįnuši fyrir žann tķma til aš geta įtt rétt į greišslu fęšingarstyrks samkvęmt žessum lögum. Foreldrar sem fengiš hafa dvalarleyfi hér į landi į grundvelli alžjóšlegrar verndar eša į grundvelli mannśšarsjónarmiša ķ fyrsta skipti samkvęmt lögum um śtlendinga geta įtt rétt į fęšingarstyrk samkvęmt lögum žessum žrįtt fyrir aš žeir hafi ekki įtt lögheimili hér į landi sķšustu tólf mįnuši fyrir fęšingu barns, frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur enda sé lišinn skemmri tķmi en tólf mįnušir frį veitingu dvalarleyfis og önnur skilyrši laga žessara séu uppfyllt. Heimilt er aš veita undanžįgu frį lögheimilisskilyrši hafi foreldri flutt lögheimili sitt tķmabundiš vegna nįms erlendis enda hafi foreldri įtt lögheimili hér į landi samfellt ķ a.m.k. fimm įr fyrir flutning. Hiš sama gildir žegar foreldri hefur flutt lögheimili sitt tķmabundiš og stundar fjarnįm viš ķslenskan skóla į žeim tķma enda hafi foreldri įtt lögheimili hér į landi samfellt ķ a.m.k. fimm įr fyrir flutning og fullnęgi öšrum skilyršum um fęšingarstyrk til foreldra ķ fullu nįmi. Hafi foreldri įtt lögheimili hér į landi ķ a.m.k. einhvern tķma ķ sķšasta mįnuši fyrir fęšingardag barns eša žann dag er barn kemur inn į heimili vegna frumęttleišingar eša töku barns ķ varanlegt fóstur skal Vinnumįlastofnun, aš žvķ marki sem naušsynlegt er, taka tillit til bśsetutķmabila foreldris ķ öšru ašildarrķki aš samningnum um Evrópska efnahagssvęšiš, Noršurlandasamningnum um almannatryggingar, stofnsamningi Frķverslunarsamtaka Evrópu eša samningi milli rķkisstjórnar Ķslands annars vegar og rķkisstjórnar Danmerkur og heimastjórnar Fęreyja hins vegar žegar metiš er hvort foreldri fullnęgi lögheimilisskilyrši skv. 1. mgr. enda hafi foreldri veriš tryggt į sama tķma ķ žvķ rķki og ekki hefur lišiš meira en mįnušur frį žvķ aš tryggingatķmabili samkvęmt lögum žess rķkis var lokiš. Foreldri skal lįta tilskilin vottorš um bśsetutķmabil og tryggingatķmabil ķ öšru rķki ķ samręmi viš įkvęši samninganna fylgja meš umsókn um greišslur skv. 37. gr. 30. gr. Lenging, framsal og tilfęrsla į rétti foreldris til fęšingarstyrks. Žrįtt fyrir 1. mgr. 26. gr. og 1. mgr. 27. gr. skal foreldri öšlast rétt til fęšingarstyrks ķ allt aš tólf mįnuši hafi hitt foreldriš andast į mešgöngu sem lżkur meš aš barn fęšist lifandi. Hiš sama gildir um einhleypt foreldri sem hefur gengist undir tęknifrjóvgun eša einhleypt foreldri sem hefur frumęttleitt barn eša tekiš barn ķ varanlegt fóstur. Foreldri sem fętt hefur barn skal öšlast rétt til fęšingarstyrks ķ allt aš tólf mįnuši ķ žeim tilfellum žegar foreldriš er ekki fęrt um aš uppfylla skyldu til aš fešra barn sitt. Ef foreldri er gert aš sęta nįlgunarbanni gagnvart barni sķnu, gagnvart hinu foreldrinu og/eša brottvķsun af heimili og er af žeim völdum ófęrt um aš annast barn sitt į fyrstu 24 mįnušunum eftir fęšingu žess fęrist sį réttur til fęšingarstyrks, sem stofnast hefur til skv. 1. mgr. 26. gr. eša 1. mgr. 27. gr., og foreldri hefur ekki žegar nżtt sér, yfir til hins foreldrisins. Hiš sama gildir žegar foreldri er ófęrt um aš annast barn sitt af sömu įstęšum į fyrstu 24 mįnušunum eftir aš barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur. Į žetta viš hvort sem foreldrar fara sameiginlega meš forsjį barnsins eša ekki. Lögreglustjóri eša dómstólar skulu stašfesta aš foreldri muni sęta nįlgunarbanni gagnvart barni sķnu, gagnvart hinu foreldrinu og/eša brottvķsun af heimili į fyrrgreindu tķmabili. Viš tilfęrsluna veršur réttur žess foreldris sem sętir nįlgunarbanni og/eša brottvķsun af heimili aš žeim réttindum sem hitt foreldriš hefur įunniš sér samkvęmt lögum žessum. Ef annaš foreldriš andast įšur en barn nęr 24 mįnaša aldri fęrist sį réttur til fęšingarstyrks, sem stofnast hefur til skv. 1. mgr. 26. gr. eša 1. mgr. 27. gr., og hiš lįtna foreldri hefur ekki žegar nżtt sér, yfir til eftirlifandi foreldris. Į žetta viš hvort sem hiš lįtna foreldri hefur fariš meš forsjį barnsins, hefur fariš sameiginlega meš forsjį barnsins meš eftirlifandi foreldrinu eša hefur ekki fariš meš forsjį barnsins viš andlįtiš. Žegar um frumęttleišingu eša varanlegt fóstur er aš ręša skal miša viš 24 mįnuši eftir aš barn kom inn į heimiliš. Viš tilfęrsluna veršur réttur hins lįtna foreldris aš žeim réttindum sem eftirlifandi foreldri hefur įunniš sér samkvęmt lögum žessum. Foreldri sem er ófęrt vegna sjśkdóms eša afleišinga slyss um aš annast barn sitt į fyrstu 24 mįnušunum eftir fęšingu žess er heimilt aš framselja rétt sinn til fęšingarstyrks sem žaš hefur ekki žegar nżtt sér til hins foreldrisins aš hluta eša öllu leyti. Hiš sama gildir žegar foreldri er ófęrt um aš annast barn sitt af sömu įstęšum į fyrstu 24 mįnušunum eftir aš barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur. Į žetta viš hvort sem foreldrar fara sameiginlega meš forsjį barnsins eša ekki. Heimilt er aš veita undanžįgu frį samžykki foreldris um framsal réttinda žegar foreldri er ófęrt um aš veita samžykki sitt vegna sjśkdóms eša afleišinga slyss og skal žį Vinnumįlastofnun meta hvort skilyrši fyrir framsali réttindanna séu uppfyllt. Įstand foreldris vegna sjśkdóms eša afleišinga slyss sem leišir til žess aš foreldriš er ófęrt um aš annast barniš į fyrrgreindu tķmabili eša veita samžykki sitt um framsal réttinda sinna skal stašfest meš vottorši žess sérfręšilęknis sem annast foreldriš og skal Vinnumįlastofnun berast frumrit af framangreindu vottorši. Viš tilfęrsluna veršur réttur žess foreldris sem framselur rétt sinn aš žeim réttindum sem hitt foreldriš hefur įunniš sér samkvęmt lögum žessum. Foreldri sem er ófęrt vegna afplįnunar refsivistar um aš annast barn sitt į fyrstu 24 mįnušunum eftir fęšingu žess er heimilt aš framselja rétt sinn til fęšingarstyrks, sem žaš hefur ekki žegar nżtt sér, til hins foreldrisins aš hluta eša öllu leyti. Hiš sama gildir žegar foreldri er ófęrt um aš annast barn sitt af sömu įstęšum į fyrstu 24 mįnušunum eftir aš barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur. Į žetta viš hvort sem foreldrar fara sameiginlega meš forsjį barnsins eša ekki. Fangelsismįlayfirvöld skulu stašfesta aš foreldriš muni afplįna refsivist į fyrrgreindu tķmabili. Viš tilfęrsluna veršur réttur žess foreldris sem framselur rétt sinn aš žeim réttindum sem hitt foreldriš hefur įunniš sér samkvęmt lögum žessum. Ef foreldri į hvorki rétt til fęšingarorlofs eša fęšingarstyrks samkvęmt lögum žessum né sjįlfstęšan rétt til fęšingarorlofs eša fęšingarstyrks ķ öšru rķki skal hitt foreldriš öšlast rétt til fęšingarstyrks ķ allt aš tólf mįnuši vegna fęšingar barns, frumęttleišingar eša töku barns ķ varanlegt fóstur. Ef foreldri į sjįlfstęšan rétt til fęšingarorlofs eša fęšingarstyrks ķ öšru rķki getur hitt foreldriš öšlast rétt til fęšingarstyrks ķ allt aš tólf mįnuši aš frįdregnum žeim rétti sem fyrrnefnda foreldriš į ķ öšru rķki vegna fęšingar barns, frumęttleišingar eša töku barns ķ varanlegt fóstur. Ef fyrirséš er aš forsjįrlaust foreldri muni ekki annast barn sitt į fyrstu 24 mįnušunum eftir fęšingu žess sem og į fyrstu 24 mįnušunum eftir aš barn kemur inn į heimili viš frumęttleišingu eša töku ķ varanlegt fóstur žar sem foreldriš hefur ekki umgengni viš barniš į grundvelli nišurstöšu lögmęlts stjórnvalds eša dómstóla er Vinnumįlastofnun heimilt aš fęra rétt forsjįrlausa foreldrisins til fęšingarstyrks, sem stofnast hefur til skv. 1. mgr. 26. gr. eša 1. mgr. 27. gr., og foreldriš hefur ekki žegar nżtt sér yfir til forsjįrforeldrisins, enda sęki forsjįrforeldriš um tilfęrsluna til Vinnumįlastofnunar. Hiš sama į viš liggi fyrir nišurstaša lögmęlts stjórnvalds eša dómstóla um aš umgengni forsjįrlausa foreldrisins skuli vera verulega takmörkuš, svo sem undir eftirliti. Vinnumįlastofnun skal meta hvort skilyrši fyrir tilfęrslu réttinda, sbr. framangreint, séu uppfyllt og er stofnuninni heimilt aš óska eftir naušsynlegum gögnum frį forsjįrforeldrinu eša öšrum ašilum viš matiš. Viš tilfęrsluna veršur réttur forsjįrlausa foreldrisins aš žeim réttindum sem forsjįrforeldriš hefur įunniš sér samkvęmt lögum žessum. Rįšherra er heimilt aš setja reglugerš žar sem nįnar er kvešiš į um skilyrši fyrir tilfęrslu réttinda. 31. gr. Forsjį barns. Skilyrši fyrir žvķ aš foreldri geti nżtt rétt sinn til fęšingarstyrks er aš foreldri fari sjįlft meš forsjį barnsins eša fari sameiginlega meš forsjį žess įsamt hinu foreldrinu žann tķma sem greišsla fęšingarstyrks til foreldrisins stendur yfir, sbr. žó 2. mgr. Žrįtt fyrir 1. mgr. getur foreldri sem ekki fer meš forsjį barns sķns nżtt rétt sinn til fęšingarstyrks žegar fyrir liggur samžykki žess foreldris sem fer meš forsjįna um aš forsjįrlausa foreldriš hafi umgengni viš barniš žann tķma sem forsjįrlausa foreldriš nżtir rétt sinn til fęšingarstyrks. Hiš sama gildir žegar fyrir liggur samningur milli forsjįrlausa foreldrisins og forsjįrforeldrisins, sem sżslumašur hefur stašfest, um umgengni forsjįrlausa foreldrisins viš barniš žann tķma sem forsjįrlausa foreldriš nżtir rétt sinn til fęšingarstyrks eša žegar fyrir liggur nišurstaša lögmęlts stjórnvalds eša dómstóla um umgengni forsjįrlausa foreldrisins viš barniš žann tķma sem foreldriš nżtir rétt sinn til fęšingarstyrks. 32. gr. …1) 33. gr. Tilhögun fęšingarstyrks. Foreldri er heimilt aš skipta greišslutķmabili fęšingarstyrks į fleiri en eitt tķmabil, sbr. 2. mgr. 38. gr. Žó getur greišslutķmabiliš skemmst varaš hįlfan mįnuš ķ senn. 34. gr. Fjölburafęšingar. Foreldrar eiga sameiginlegan rétt til fęšingarstyrks ķ žrjį mįnuši til višbótar fyrir hvert barn umfram eitt sem fęšist lifandi …1) Foreldrar sem frumęttleiša eša taka ķ varanlegt fóstur fleiri börn en eitt į sama tķma eiga sameiginlegan rétt til fęšingarstyrks ķ žrjį mįnuši til višbótar fyrir hvert barn umfram eitt. 35. gr. Veikindi foreldris ķ tengslum viš fęšingu barns. Heimilt er aš lengja rétt foreldris sem fętt hefur barn til fęšingarstyrks um allt aš tvo mįnuši vegna alvarlegra veikinda foreldrisins ķ tengslum viš fęšingu barnsins enda verši veikindin rakin til fęšingarinnar og foreldriš hafi af žeim völdum veriš ófęrt um aš annast barn sitt žann tķma sem fęšingarstyrkur var greiddur aš mati sérfręšilęknis. Rökstyšja skal žörf fyrir lengingu į rétti foreldris til fęšingarstyrks, sbr. 1. mgr., meš vottorši žess sérfręšilęknis sem annast hefur foreldriš og skal Vinnumįlastofnun berast frumrit af framangreindu vottorši. Vinnumįlastofnun skal meta hvort lenging į rétti foreldris til fęšingarstyrks sé naušsynleg og er stofnuninni heimilt aš óska eftir umsögn frį öšrum sérfręšilękni viš matiš. 36. gr. Veikindi eša fötlun barns. Heimilt er aš lengja sameiginlegan rétt foreldra til fęšingarstyrks um allt aš sjö mįnuši žegar barn žarf aš dveljast į sjśkrahśsi lengur en sjö daga ķ beinu framhaldi af fęšingu eša ef um er aš ręša alvarlegan sjśkleika hjį barni eša alvarlega fötlun barns sem krefst nįnari umönnunar foreldris. Rökstyšja skal žörf fyrir lengingu į rétti foreldris til fęšingarstyrks, sbr. 1. mgr., meš vottorši žess sérfręšilęknis sem annast hefur barniš og skal Vinnumįlastofnun berast frumrit af framangreindu vottorši. Vinnumįlastofnun skal meta hvort lenging į rétti foreldris til fęšingarstyrks sé naušsynleg og er stofnuninni heimilt aš óska eftir umsögn frį öšrum sérfręšilękni viš matiš. 37. gr. Umsókn til Vinnumįlastofnunar. Foreldri skal sękja um fęšingarstyrk til Vinnumįlastofnunar žremur vikum fyrir įętlašan fęšingardag barns, frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur, sbr. žó 20. gr. Umsóknin skal vera į žvķ formi sem Vinnumįlastofnun įkvešur, svo sem rafręnu eša skriflegu, og skal žar tilgreina fyrirhugašan upphafsdag greišslu fęšingarstyrks til foreldris og lengd greišslutķmabils. 38. gr. Greišslur fęšingarstyrks. Fęšingarstyrkur til foreldris utan vinnumarkašar eša ķ minna en 25% starfshlutfalli skal aldrei vera lęgri en sem nemur 83.233 kr. į mįnuši. Fęšingarstyrkur til foreldris ķ fullu nįmi skal aldrei vera lęgri en sem nemur 190.747 kr. į mįnuši. Greišslur fęšingarstyrks til foreldris skulu inntar af hendi eftir į, fyrir undanfarandi almanaksmįnuš eša hluta śr almanaksmįnuši, sbr. 33. gr., fyrsta virkan dag hvers mįnašar. Heimilt er aš greiša fęšingarstyrk fyrir fęšingarmįnuš barns óhįš žvķ hvaša mįnašardag barn fęšist. Hafi barn veriš frumęttleitt eša tekiš ķ varanlegt fóstur er heimilt aš greiša fęšingarstyrk fyrir žann almanaksmįnuš sem barn kom inn į heimiliš eša žann almanaksmįnuš sem ferš foreldra hefst til aš sękja barn til annars lands óhįš žeim mįnašardegi sem barn kom inn į heimiliš eša feršin hófst til aš sękja barniš. Ekki er heimilt aš greiša foreldri fęšingarstyrk lengra aftur ķ tķmann en žrjį almanaksmįnuši į undan žeim almanaksmįnuši sem umsókn um greišslur skv. 1. mgr. 37. gr. barst. Ef annaš foreldriš nżtir hluta af sameiginlegum rétti foreldra til fęšingarstyrks skv. 34. og/eša 36. gr. og nżtur greišslna fęšingarstyrks styttist greišslutķmabil śr Fęšingarorlofssjóši vegna fęšingarorlofs skv. 15. og/eša 19. gr. sem žvķ nemur. 39. gr. Skeršing į greišslu fęšingarstyrks. Réttur foreldris til fęšingarstyrks er bundinn žvķ aš foreldri uppfylli skilyrši um rétt til fęšingarstyrks skv. VI. eša VII. kafla. Greišslur frį vinnuveitanda til foreldris sem eru hęrri en sem nemur helmingi žeirrar styrkfjįrhęšar sem foreldri hefur fengiš greidda skv. 38. gr. skulu koma til frįdrįttar styrknum. Aš öšru leyti gildir įkvęši 1. mgr. 25. gr. eftir žvķ sem viš getur įtt. 40. gr. Eftirlit. Vinnumįlastofnun skal annast eftirlit meš framkvęmd laga žessara, ž.m.t. meš žvķ hvort foreldri hafi fengiš hęrri greišslur ķ fęšingarorlofi og fęšingarstyrk į grundvelli laganna en žvķ bar samkvęmt įkvęšum laganna. Skattyfirvöld skulu lįta Vinnumįlastofnun ķ té upplżsingar um tekjur foreldra śr skattframtölum, stašgreišsluskrį og tryggingagjaldsskrį sem naušsynlegar eru vegna eftirlits Vinnumįlastofnunar meš framkvęmd laga žessara enda hafi viškomandi foreldri veriš upplżst um slķka rįšstöfun. Vinnumįlastofnun er heimil vinnsla persónuupplżsinga, žar į mešal žeirra sem viškvęmar geta talist, aš žvķ marki sem slķk vinnsla telst naušsynleg viš framkvęmd eftirlits skv. 1. mgr. Aš žvķ marki sem naušsynlegt er vegna eftirlits meš framkvęmd laga žessara, m.a. til aš tryggja aš foreldrar fįi ekki hęrri greišslur ķ fęšingarorlofi eša fęšingarstyrk en žeim ber samkvęmt įkvęšum laganna, er heimilt viš vinnslu persónuupplżsinga, sbr. 3. mgr., aš samkeyra upplżsingar Vinnumįlastofnunar viš upplżsingar frį skattyfirvöldum um tekjur foreldra śr skattframtölum, stašgreišsluskrį og tryggingagjaldsskrį fyrir žaš tķmabil sem foreldri nżtir rétt sinn til fęšingarorlofs eša fęšingarstyrks. Slķkar samkeyrslur skulu geršar įn žess aš upplżsingar séu sendar į milli stofnana umfram žaš sem naušsynlegt er til skošunar į fyrir fram skilgreindu athugunarefni. Aš öšru leyti fer um mešferš persónuupplżsinga samkvęmt lögum um persónuvernd og vinnslu persónuupplżsinga. Komi fram viš eftirlit meš lögum žessum aš ętla megi aš foreldri hafi fengiš hęrri greišslur ķ fęšingarorlofi eša fęšingarstyrk į grundvelli laganna en žvķ bar samkvęmt įkvęšum žeirra skal Vinnumįlastofnun óska eftir aš viškomandi foreldri sżni fram į meš skriflegum gögnum aš svo hafi ekki veriš. Vinnumįlastofnun er heimilt aš óska eftir stašfestingu frį vinnuveitanda į žeim gögnum sem foreldri leggur fram ķ žessu sambandi eftir žvķ sem viš į. Rįšherra er heimilt aš setja nįnari reglur ķ reglugerš um framkvęmd eftirlits Vinnumįlastofnunar samkvęmt įkvęši žessu. 41. gr. Leišrétting į greišslum śr Fęšingarorlofssjóši og greišslu fęšingarstyrks. Hafi breytingar oršiš į tekjuskattsįlagningu foreldris vegna tekna sem greišslur śr Fęšingarorlofssjóši eru byggšar į, sbr. 5. mgr. 23. gr., skal Vinnumįlastofnun leišrétta greišslur śr Fęšingarorlofssjóši til samręmis viš įlagningu skattyfirvalda. Hafi foreldri fengiš hęrri greišslur śr Fęšingarorlofssjóši eša hęrri fęšingarstyrk en žvķ bar samkvęmt įkvęšum laga žessara mišaš viš įlagningu skattyfirvalda eša af öšrum įstęšum ber foreldri aš endurgreiša Fęšingarorlofssjóši žį fjįrhęš sem ofgreidd var aš višbęttu 15% įlagi óhįš įsetningi eša gįleysi foreldris. Fella skal nišur įlagiš samkvęmt žessari mįlsgrein sżni foreldri fram į meš skriflegum gögnum aš žvķ verši ekki kennt um žį annmarka er leiddu til įkvöršunar Vinnumįlastofnunar. Heimilt er aš skuldajafna ofgreišslum śr Fęšingarorlofssjóši eša ofgreiddum fęšingarstyrk į móti inneign foreldris vegna ofgreiddra skatta, barnabóta og vaxtabóta samkvęmt lögum um tekjuskatt. Rįšherra er fer meš tekjuöflun rķkisins skal setja ķ reglugerš nįnari reglur um skuldajöfnun og forgangsröš. Um innheimtu ofgreišslna śr Fęšingarorlofssjóši eša ofgreidds fęšingarstyrks fer skv. 111. gr. laga um tekjuskatt, nr. 90/2003. Rįšherra getur fališ sérstökum innheimtuašila aš annast innheimtu. Hafi foreldri fengiš lęgri greišslur śr Fęšingarorlofssjóši en žvķ bar samkvęmt įlagningu skattyfirvalda ber Vinnumįlastofnun aš greiša žį fjįrhęš sem vangreidd var til foreldris įsamt vöxtum fyrir žaš tķmabil sem féš var ķ vörslu Fęšingarorlofssjóšs. Skulu vextir žessir vera jafnhįir vöxtum sem Sešlabanki Ķslands įkvešur og birtir į hverjum tķma skv. 1. mgr. 8. gr. laga um vexti og verštryggingu, nr. 38/2001. Sama į viš žegar nišurstaša śrskuršarnefndar velferšarmįla leišir til žess aš foreldri hafi įtt rétt į greišslum śr Fęšingarorlofssjóši en hafi įšur veriš synjaš um greišslur eša reiknašar lęgri greišslur. Žegar greišslur śr Fęšingarorlofssjóši eru vangreiddar vegna skorts į upplżsingum falla vextir nišur. Įkvaršanir Vinnumįlastofnunar um endurkröfu ofgreišslna śr Fęšingarorlofssjóši eša ofgreidds fęšingarstyrks skv. 2. mgr. eru ašfararhęfar. 42. gr. Endurmat į rétti til fęšingarorlofs og fęšingarstyrks. Hafi foreldri fengiš hęrri greišslur śr Fęšingarorlofssjóši eša hęrri fęšingarstyrk en žvķ bar samkvęmt įkvęšum laga žessara mišaš viš įlagningu skattyfirvalda eša af öšrum įstęšum og endurgreišir Fęšingarorlofssjóši žį fjįrhęš sem ofgreidd var ber Vinnumįlastofnun aš endurmeta hvort viškomandi foreldri hafi fullnżtt rétt sinn til fęšingarorlofs eša fęšingarstyrks eša ekki og upplżsa foreldriš um nišurstöšu endurmatsins. 43. gr. Sérstakur styrkur vegna skerts ašgengis aš fęšingaržjónustu. Sé barnshafandi foreldri naušsynlegt aš mati sérfręšilęknis aš dvelja fjarri heimili sķnu ķ tengslum viš naušsynlega žjónustu vegna fęšingar barns er heimilt aš greiša foreldrinu sérstakan styrk ķ allt aš 14 daga fyrir įętlašan fęšingardag barns en allt aš 28 daga sé um fjölburamešgöngu aš ręša, sem og žį daga sem mešganga varir fram yfir įętlašan fęšingardag, enda dvelji foreldri fjarri heimili sķnu žį daga sem um ręšir. Dvöl barnshafandi foreldris į sjśkrahśsi eša heilbrigšisstofnun telst ekki hluti af tķmabilinu skv. 1. mįlsl. Fęšist barn fyrir įętlašan fęšingardag fellur réttur foreldris skv. 1. mįlsl. nišur frį og meš fęšingardegi barnsins. Fjįrhęš styrks skal mišast viš sömu reglur og gilda į hverjum tķma um dagpeninga rķkisstarfsmanna į feršalögum innan lands aš žvķ er varšar kostnaš vegna gistingar, sbr. auglżsingu feršakostnašarnefndar og umburšarbréf nefndarinnar. Umsókn um styrk skv. 1. mgr. skal vera į žvķ formi sem Vinnumįlastofnun įkvešur, svo sem rafręnu eša skriflegu, og skal fylgja umsókninni vottorš žess sérfręšilęknis sem annast hefur foreldriš žar sem fram kemur rökstušningur viškomandi sérfręšilęknis fyrir žvķ aš viškomandi foreldri sé aš hans mati naušsynlegt aš dvelja fjarri heimili sķnu ķ tiltekinn tķma fyrir įętlašan fęšingardag barns ķ tengslum viš naušsynlega fęšingaržjónustu vegna fęšingar barns. Skal Vinnumįlastofnun berast frumrit af vottoršinu. Vinnumįlastofnun skal leggja mat į rökstušning sérfręšilęknis, sbr. 1. mįlsl., og er stofnuninni heimilt aš óska eftir umsögn frį öšrum lękni viš matiš. Greišslur styrks skv. 1. mgr. skulu inntar af hendi eftir fęšingardag barns. Réttur til styrks skv. 1. mgr. fellur nišur sex mįnušum eftir fęšingardag barns hafi umsókn, sbr. 3. mgr., ekki borist Vinnumįlastofnun fyrir žann tķma. 44. gr. Réttur foreldra til töku foreldraorlofs. Foreldri skal eiga rétt į foreldraorlofi ķ fjóra mįnuši til aš annast barn sitt. Réttur til foreldraorlofs stofnast viš fęšingu barns. Viš frumęttleišingu eša töku barns ķ varanlegt fóstur er mišaš viš žann tķma žegar barniš kemur inn į heimiliš, enda stašfesti [barnaverndaržjónusta]1) eša ašrir til žess bęrir ašilar rįšstöfunina. Ef foreldri žarf aš sękja barniš til annars lands getur foreldraorlof hafist viš upphaf feršar, enda hafi viškomandi yfirvöld eša stofnun stašfest aš barn fįist frumęttleitt. Réttur til foreldraorlofs fellur nišur er barniš nęr įtta įra aldri. Hafi réttur til foreldraorlofs falliš nišur ónżttur aš hluta eša öllu leyti viš įtta įra aldur barns veršur sį réttur virkur aftur komi til žess aš barn greinist sķšar meš alvarlegan og langvinnan sjśkdóm eša alvarlega fötlun, en įšur en žaš veršur fullra 18 įra. Hvort foreldri um sig į sjįlfstęšan rétt til foreldraorlofs sem er ekki framseljanlegur. Foreldraorlofi fylgir ekki réttur til greišslu launa śr Fęšingarorlofssjóši. 45. gr. Tilhögun foreldraorlofs. Foreldri skal eiga rétt į aš taka foreldraorlof ķ einu lagi. Meš samkomulagi viš vinnuveitanda er starfsmanni žó heimilt aš haga foreldraorlofi meš öšrum hętti, t.d. žannig aš orlofiš skiptist nišur į fleiri tķmabil og/eša žaš verši tekiš samhliša minnkušu starfshlutfalli. Vinnuveitandi skal leitast viš aš koma til móts viš óskir starfsmanns um tilhögun foreldraorlofs. Starfsmanni er óheimilt nema meš sérstöku samžykki vinnuveitanda aš taka lengra foreldraorlof en fjóra mįnuši į hverju tólf mįnaša tķmabili. 46. gr. Tilkynning um foreldraorlof. Starfsmašur öšlast rétt til foreldraorlofs eftir aš hafa starfaš samfellt ķ sex mįnuši hjį sama vinnuveitanda. Į žaš viš hvort sem starfsmašurinn hefur veriš rįšinn tķmabundiš eša ótķmabundiš. Starfsmašur sem hyggst nżta sér rétt til foreldraorlofs skal tilkynna žaš vinnuveitanda eins fljótt og kostur er og ķ sķšasta lagi sex vikum fyrir fyrirhugašan upphafsdag orlofs. Tilkynning um töku foreldraorlofs skal vera skrifleg og skal žar tilgreina fyrirhugašan upphafsdag orlofsins, lengd og tilhögun. Skal vinnuveitandi įrita tilkynninguna um móttökudagsetningu og afhenda starfsmanninum og Vinnumįlastofnun afrit hennar. Vinnuveitandi skal skrį töku foreldraorlofs žannig aš starfsmašur geti fengiš vottorš um fjölda tekinna foreldraorlofsdaga óski hann žess. 47. gr. Frestun eša ašrar breytingar į tilhögun foreldraorlofs. Geti vinnuveitandi ekki fallist į óskir starfsmanns um tilhögun foreldraorlofs skal hann aš höfšu samrįši viš starfsmann tilkynna um ašra tilhögun innan viku frį móttökudagsetningu tilkynningar, sbr. 2. mgr. 46. gr. Skal žaš gert skriflega, įstęšur žess tilgreindar og ef um frestun er aš ręša skal tekiš fram hve lengi frestunin varir. Frestun er eingöngu heimil žegar fyrir hendi eru sérstakar ašstęšur ķ rekstri fyrirtękis/stofnunar sem gera slķkt naušsynlegt, svo sem ef um er aš ręša įrstķšabundin störf, ef ekki tekst aš finna hęfan stašgengil, ef umtalsveršur hluti starfsmanna sękir um foreldraorlof į sama tķma eša viškomandi starfsmašur gegnir lykilhlutverki ķ ęšstu stjórn fyrirtękis eša stofnunar. Vinnuveitanda er aldrei heimilt aš fresta foreldraorlofi lengur en ķ sex mįnuši frį žeim tķma sem foreldraorlof įtti aš hefjast samkvęmt óskum starfsmanns nema meš samžykki hans. Óheimilt er aš fresta foreldraorlofi sem er ķ beinu framhaldi af fęšingarorlofi eša ef barn veikist svo aš nęrvera foreldris er naušsynleg. Einnig er frestun óheimil hafi vinnuveitandi fallist į orlofstökuna eša lišinn er frestur skv. 1. mgr. įn svars frį vinnuveitanda. Verši įkvöršun vinnuveitanda um frestun foreldraorlofs til žess aš starfsmašur nęr ekki aš ljśka foreldraorlofi įšur en barn hans nęr įtta įra aldri lengist sį tķmi sem heimilt er aš taka foreldraorlof į til žess dags er barn nęr nķu įra aldri. 48. gr. Vernd uppsafnašra réttinda. Žau réttindi sem starfsmašur hefur žegar įunniš sér eša er aš įvinna sér į upphafsdegi foreldraorlofs skulu haldast óbreytt til loka orlofsins. Viš lok orlofsins skulu žessi réttindi gilda, sem og breytingar sem kunna aš hafa oršiš į grundvelli laga eša kjarasamninga. 49. gr. Réttur til starfs. Rįšningarsamband milli starfsmanns og vinnuveitanda skal haldast óbreytt ķ fęšingar- og foreldraorlofi. Starfsmašur skal eiga rétt į aš hverfa aftur til starfs sķns aš loknu fęšingar- eša foreldraorlofi. Sé žess ekki kostur skal hann eiga rétt į sambęrilegu starfi hjį vinnuveitanda ķ samręmi viš rįšningarsamning. 50. gr. Vernd gegn uppsögnum. Óheimilt er aš segja starfsmanni upp störfum į grundvelli žess aš hann hafi tilkynnt um fyrirhugaša töku fęšingar- eša foreldraorlofs skv. 12. eša 46. gr. eša er ķ fęšingar- eša foreldraorlofi nema gildar įstęšur séu fyrir hendi og skal žį skriflegur rökstušningur fylgja uppsögninni. Sama gildir um uppsagnir barnshafandi starfsmanns og starfsmanns sem nżlega hefur fętt barn. 51. gr. Skašabótaskylda. Brjóti vinnuveitandi gegn įkvęšum laga žessara varšar žaš skašabótaskyldu samkvęmt almennum reglum. 52. gr. Brottfall réttinda foreldra. [Réttur foreldra til fęšingar- og foreldraorlofs fellur nišur frį žeim degi er foreldri lętur frį sér barn vegna ęttleišingar, uppeldis eša fósturs, sem og viš andlįt barns. Sama gildir um rétt foreldra til fęšingarstyrks. Ķ žeim tilvikum žegar barn yngra en 24 mįnaša andast ber Žjóšskrį Ķslands aš tilkynna um andlįtiš til Vinnumįlastofnunar, enda geta foreldrar sem verša fyrir barnsmissi įtt rétt į greišslum į grundvelli laga um sorgarleyfi.]1) Ķ tilvikum skv. 1. mgr. skulu kynforeldrar eiga sameiginlegan rétt į tveggja mįnaša fęšingarorlofi eftir fęšingu barns. Žį eiga kynforeldrar, sbr. 2. mgr. 1. gr., sameiginlega rétt į greišslu fęšingarstyrks ķ tvo mįnuši eftir fęšingu barns. Ef annaš foreldriš į rétt į greišslum śr Fęšingarorlofssjóši skv. V. kafla og nżtir hluta af sameiginlegum rétti foreldra skv. 2. mgr. styttist réttur hins foreldrisins til fęšingarstyrks skv. VIII. kafla sem žvķ nemur eigi hitt foreldriš rétt į fęšingarstyrk. Aš sama skapi styttist žaš tķmabil sem foreldri į rétt į greišslum śr Fęšingarorlofssjóši skv. V. kafla nżti hitt foreldriš rétt sinn til fęšingarstyrks į žvķ tķmabili sem foreldrar eiga sameiginlegan rétt skv. 2. mgr. 53. gr. Ósamrżmanleg réttindi. Foreldri sem nżtur fęšingarstyrks eša greišslna śr Fęšingarorlofssjóši getur ekki į sama tķmabili nżtt rétt sinn til fęšingarstyrks eša greišslna śr Fęšingarorlofssjóši samkvęmt lögum žessum meš öšru barni. Foreldri sem nżtur greišslna śr Atvinnuleysistryggingasjóši samkvęmt lögum um atvinnuleysistryggingar getur ekki į sama tķmabili nżtt rétt sinn til fęšingarstyrks, greišslna śr Fęšingarorlofssjóši eša foreldraorlofs samkvęmt lögum žessum. Foreldri sem nżtur slysadagpeninga samkvęmt lögum um slysatryggingar almannatrygginga, sjśkradagpeninga samkvęmt lögum um sjśkratryggingar eša endurhęfingarlķfeyris samkvęmt lögum um félagslega ašstoš getur ekki į sama tķmabili nżtt rétt sinn til fęšingarstyrks eša greišslna śr Fęšingarorlofssjóši samkvęmt lögum žessum. Foreldri sem nżtur greišslna sjśkradagpeninga śr sjśkrasjóši stéttarfélags getur ekki į sama tķmabili nżtt rétt sinn til fęšingarstyrks eša greišslna śr Fęšingarorlofssjóši samkvęmt lögum žessum. Foreldri sem nżtur bóta frį tryggingafélagi sem koma ķ staš launa vegna tķmabundins atvinnutjóns getur ekki į sama tķmabili nżtt rétt sinn til fęšingarstyrks eša greišslna śr Fęšingarorlofssjóši samkvęmt lögum žessum. Foreldri sem nżtur greišslna samkvęmt lögum um greišslur til foreldra langveikra eša alvarlega fatlašra barna getur ekki į sama tķmabili nżtt rétt sinn til fęšingarstyrks eša greišslna śr Fęšingarorlofssjóši samkvęmt lögum žessum. Foreldri sem nżtur orlofslauna getur ekki nżtt rétt sinn til fęšingarstyrks eša greišslna śr Fęšingarorlofssjóši samkvęmt lögum žessum į sama tķmabili og žęr greišslur eiga viš um. Foreldri sem nżtur greišslna vegna starfsloka, ž.m.t. orlofslauna, getur ekki nżtt rétt sinn til fęšingarstyrks eša greišslna śr Fęšingarorlofssjóši samkvęmt lögum žessum į sama tķmabili og žęr greišslur eiga viš um. Fįi foreldri greidd orlofslaun vegna starfsloka į sama tķma og foreldriš fęr fęšingarstyrk eša greišslur śr Fęšingarorlofssjóši skal foreldri tilkynna Vinnumįlastofnun um umrędd orlofslaun žegar ķ staš sem og fyrir hvaša tķmabil orlofslaunin eru ętluš og er žį viš žaš mišaš aš žaš verši fyrir lok nęsta orlofsįrs žar į eftir, sbr. lög um orlof. Į foreldri žį ekki rétt į fęšingarstyrk eša greišslum śr Fęšingarorlofssjóši fyrir sama tķmabil og er žį litiš svo į aš fęšingarorlof foreldrisins frestist um žann tķma sé žvķ ekki lokiš og getur foreldriš sótt um breytingu į tilhögun fęšingarorlofs eša greišslu fęšingarstyrks žvķ til samręmis. Žrįtt fyrir 2. mįlsl. skal foreldri sem fętt hefur barn vera ķ fęšingarorlofi fyrstu tvęr vikurnar eftir fęšingu barns, sbr. 3. mgr. 8. gr., og frestast fęšingarorlof foreldrisins žį eftir žann tķma. Aš öšru leyti, svo sem hvaš varšar ašrar greišslur vegna starfsloka en orlofslaun, gildir 1. mgr. 25. gr. eftir žvķ sem viš getur įtt. Greišslur frį öšrum rķkjum vegna sömu fęšingar, frumęttleišingar eša töku barns ķ varanlegt fóstur og fyrir sama tķmabil koma til frįdrįttar greišslu śr Fęšingarorlofssjóši skv. V. kafla og greišslu fęšingarstyrks skv. VIII. kafla. [Foreldri sem nżtur greišslna ķ sorgarleyfi samkvęmt lögum um sorgarleyfi getur ekki į sama tķmabili nżtt rétt sinn til greišslna śr Fęšingarorlofssjóši samkvęmt lögum žessum.]1) 54. gr. Įrleg endurskošun fjįrhęša. Fjįrhęšir greišslna til foreldris śr Fęšingarorlofssjóši skv. 1. og 3. mgr. 24. gr. og greišslna fęšingarstyrks skv. 1. mgr. 38. gr. skulu koma til endurskošunar viš afgreišslu fjįrlaga įr hvert meš tilliti til žróunar launa, veršlags og efnahagsmįla. Žrįtt fyrir 1. mgr. er rįšherra heimilt, aš fengnu samžykki rķkisstjórnar, aš breyta fjįrhęšunum, sbr. 1. mgr., til hękkunar um hver įramót ef verulegar breytingar verša į launažróun og žjóšhagsforsendum frį afgreišslu fjįrlaga. Komi til breytinga į fjįrhęšum į grundvelli 1. eša 2. mgr. skal rįšherra setja reglugerš1) žar sem fjįrhęšunum er breytt. 55. gr. Fjįrnįm óheimilt. Óheimilt er aš gera fjįrnįm ķ greišslum śr Fęšingarorlofssjóši eša fęšingarstyrk samkvęmt lögum žessum sem ekki hafa veriš greiddar til foreldris. Žį er jafnframt óheimilt aš taka greišslur śr Fęšingarorlofssjóši eša fęšingarstyrk til greišslu opinberra gjalda annarra en stašgreišslu opinberra gjalda. 56. gr. Millirķkjasamningar. Viš framkvęmd laga žessara skal tekiš tillit til millirķkjasamninga į sviši almannatrygginga og félagsmįla sem Ķsland er ašili aš. 57. gr. Reglugeršarheimild. Rįšherra er heimilt aš setja reglugerš um nįnari framkvęmd laga žessara, ž.m.t. um greišslur śr Fęšingarorlofssjóši, svo sem um mat į starfshlutfalli sjįlfstętt starfandi einstaklinga, rétt žeirra sem gegna störfum į innlendum vinnumarkaši sem eru undanskilin greišslu tryggingagjalds lögum samkvęmt, rétt žeirra sem hafa starfaš ķ öšrum ašildarrķkjum aš samningnum um Evrópska efnahagssvęšiš, sbr. einnig geršir sem felldar hafa veriš undir VI. višauka samningsins, ašildarrķkjum aš Noršurlandasamningnum um almannatryggingar, stofnsamningi Frķverslunarsamtaka Evrópu eša samningi milli rķkisstjórnar Ķslands annars vegar og rķkisstjórnar Danmerkur og heimastjórnar Fęreyja hins vegar og hvaša greišslna frį vinnuveitendum heimilt sé aš taka tillit til viš śtreikninga skv. 1. mgr. 25. gr. Reglugeršarheimild rįšherra skv. 1. mįlsl. nęr einnig til setningar reglugeršar žar sem nįnar er kvešiš į um skilyrši fyrir tilfęrslu réttinda skv. 8. mgr. 9. gr. og 8. mgr. 30. gr. 58. gr. Gildistaka og lagaskil. Lög žessi öšlast gildi 1. janśar 2021 og eiga viš um foreldra barna sem fęšast, eru ęttleidd eša tekin ķ varanlegt fóstur 1. janśar 2021 eša sķšar. Viš gildistöku laga žessara falla brott lög um fęšingar- og foreldraorlof, nr. 95/2000, en halda gildi sķnu um rétt foreldra barna sem fęšast, eru ęttleidd eša tekin ķ varanlegt fóstur fyrir 1. janśar 2021. 59. gr. Breyting į öšrum lögum. … I. Įkvęši 1. mgr. 8. gr., 1. mgr. 26. gr. og 1. mgr. 27. gr. skulu sęta endurskošun žar sem einkum skal horft til žess hvernig tekist hefur aš uppfylla markmiš laga žessara, sbr. 2. gr. Skal rįšherra skila Alžingi skżrslu um endurskošunina, og eftir atvikum leggja fram lagafrumvarp, innan tveggja įra frį gildistöku laga žessara. II. Skipa skal starfshóp į vegum dómsmįlarįšuneytis og félagsmįlarįšuneytis, žar sem einnig eigi sęti fulltrśi rķkislögreglustjóra, sem leggi fram tillögur meš žaš aš markmiši aš ótekinn fęšingarorlofsréttur foreldris sem lįtiš er sęta nįlgunarbanni skuli fęrast til hins foreldrisins. Starfshópurinn skoši hvernig breyta skuli lögunum ķ žvķ skyni og hvort samhliša žurfi aš breyta lögum um nįlgunarbann og brottvķsun af heimili. Starfshópurinn skili nišurstöšum sķnum eigi sķšar en 1. mars 2021. Rįšherra leggi, eftir atvikum, fram frumvarp sem byggist į nišurstöšum starfshópsins eigi sķšar en 1. aprķl 2021.